ایسنا- امضای دیجیتال (CA) در بازار سرمایه کشور که از طریق نرم‌افزار ستاک (سامانه تبادل اطلاعات کارگزاری‌ها) فراهم شده برای اولین بار امروز اجرایی شده و همه ذینفعان بورسی می‌توانند از این پس در محیطی امن به آن دسترسی داشته باشند، زیرا امضا بر اساس قانون تجارت در محاکم قضایی سندیت دارد.

مهندس همایون موسوی خطیبی، مدیر پروژه راه‌اندازی مرکز میانی صدور امضای دیجیتال بازار سرمایه در شرکت مدیریت فن‌آوری بورس تهران، با اشاره به فعال شدن امضای دیجیتال در بازار سرمایه به تشریح چگونگی کارکرد و اهداف این امضا پرداخت و گفت: شرکت مدیریت فن‌آوری بورس تهران براساس دستور رییس سازمان بورس، مسوولیت پروژه تاسیس مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی امضای دیجیتال بازار سرمایه را به عهده داشته و پس از اتمام پروژه جایگاه مرکز توسط سازمان بورس و اوراق بهادار مشخص می‌شود. وی با اشاره به تاسیس دو مرکز ریشه در ایران اضافه کرد: این دو مرکز برای نظام بانکی و دیگری برای ساختار غیر بانکی بوده و عضویت تعداد زیادی از وزیران و نمایندگان دستگاه‌های اجرایی نظام، اعتبار دولتی این مراکز را تایید می‌کند.
وی توضیح داد: مرکز ریشه‌ غیر بانکی با تاسیس مرکز میانی بازرگانی عملیات صدور گواهی الکترونیکی و امضای دیجیتال را آغاز کرده و این مرکز مبشر استفاده از فن‌آوری تامین امنیت اطلاعات در شبکه جهانی اینترنت است تا به این وسیله باعث رشد و شکوفایی بیشتر تجارت الکترونیک در کشور باشد.
خطیبی یادآور شد: شرکت مدیریت فن‌آوری بورس تهران از حدود هفت ماه گذشته با همکاری مرکز میانی بازرگانی، برای تاسیس مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی و امضای دیجیتال برای بازار سرمایه اقدام کرده است.
مدیر پروژه راه‌اندازی مرکز میانی امضای دیجیتال در بازار سرمایه در ادامه تصریح کرد: گواهی الکترونیکی مورد نظر در بازار سرمایه، تاییدیه و احراز هویت اشخاص حقیقی یا حقوقی است که ممهور به مهر تایید دولت جمهوری اسلامی بوده و از طریق مرکز ریشه‌ غیر بانکی صورت می‌گیرد. این گواهی از طریق دفاتر ثبت نام وابسته به مرکز میانی صادر می‌شود و در زمان صدور این گواهی، یک زوج کلید تولید می‌شود که یکی از آنها عمومی بوده و در گواهی الکترونیکی گذاشته شده و از طریق بانک‌های اطلاعاتی مرکز میانی در اینترنت، در دسترس عمومی قرار می‌گیرد.
وی در ادامه گفت: کلید دوم نزد مالک گواهی باقی می‌ماند. رابطه‌ این دو کلید به گونه‌ای است که اسنادی که توسط هر کدام امضا (رمز) شود فقط توسط دیگری قابل گشایش است.
خطیبی در مورد کاربرد کلیدها توضیح داد: کلیه افرادی که در اینترنت دسترسی به این کلید دارند می‌توانند اسناد یا اطلاعات مورد نظر خود را با این کلید امضا کرده و برای صاحب آن ارسال کنند. گیرنده این اسناد و اطلاعات با استفاده از کلید خصوصی خود می‌تواند به اسناد و اطلاعات ارسالی دست یابند.
وی خاطرنشان کرد: این تعامل اطلاعاتی کاملا دو طرفه بوده و اگر در طول مسیر، انتقال دسترسی غیر مجازی به این اسناد و اطلاعات صورت گیرد، اعتبار آن سند لغو و گیرنده به سهولت متوجه می‌شود که سند دستکاری یا اطلاعات آن فاش شده است.
وی خاطرنشان کرد: برای تضمین امنیت اطلاعات در فرآیند صدور گواهی الکترونیکی و امضای دیجیتالی، به گونه‌ای عمل می‌شود که طرفین از چهار ویژگی‌ یکپارچگی، محرمانه بودن، تصدیق هویت و انکارناپذیری در تبادل اسناد و اطلاعات خود بهره‌مند بوده و با این کار امکان افشای اطلاعات نیز از بین خواهد رفت.
وی به تعریف امضای دیجیتالی پرداخت و گفت: امضای دیجیتالی در حقیقت استفاده از دو کلید دیجیتالی برای رمز کردن اطلاعات در دو سوی فرستنده و گیرنده اطلاعات است که ارسال اطلاعات بر پایه‌ استفاده از کلید عمومی موجود در گواهی الکترونیک صورت می‌گیرد.
وی به ارسال یا دریافت اطلاعات بر پایه کلید خصوصی اشاره کرد و افزود: شخص سهامدار یا مسوول دارنده اطلاعات مهم، مالک سخت‌افزاری به نام توکن (کارت هوشمند) است که شبیه حافظه فلش بوده و کلید خصوصی روی آن قرار می‌گیرد. مالک این کلید اسناد و اطلاعات مهم خود را با استفاده از کلید خصوصی خود که پس از نصب توکن به رایانه در اختیار وی گذاشته می‌شود، امضا و رمز کرده و برای طرف‌ یا طرف‌های خود ارسال می‌کند.
وی عنوان کرد: باید توجه شود که در این فرآیند از کلید عمومی طرف‌های گیرنده که دسترسی به آنها از طریق وب برای همگان امکان‌پذیر است، جهت رمزگذاری اطلاعات ارسالی استفاده می‌شود پس از ارسال این محموله اطلاعات گیرنده اسناد با استفاده از کلید عمومی فرستنده و کلید خصوصی خود اقدام به رمز گشایی و دست‌نویسی به اسناد می‌کند.
خطیبی هدف از کاربرد این فن‌آوری در بازار سرمایه را مورد توجه قرار داد و اعلام کرد: هدف اصلی اجرایی کردن زیر ساخت‌ لازم برای محقق شدن سازوکار بورس الکترونیک و تعمیم فرهنگ تجارت الکترونیکی در بازار سرمایه (شامل تمام بورس‌های فعال یا در حال تاسیس) بوده و از طرف دیگر بازار سرمایه در ارتباط با بورس‌های بین‌المللی می‌تواند یک گستره جهانی را در برگیرد.
وی اشاره کرد: سهامداران، شرکت‌های پذیرفته در بورس، کارگزاران بورس‌ها و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در این زمینه فعالیت می‌کنند جزو اهداف مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی و امضای دیجیتالی بازار سرمایه هستند.
مدیر پروژه راه‌اندازی مرکز میانی امضای دیجیتال در ادامه به چگونگی استفاده فعالان بازار از امضای دیجیتالی پرداخت و گفت: ارتباط بین سهامداران، کارگزاران شرکت‌های بورس در بستر اینترنت، ارتباط بین شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار با نظام بانکی کشور، تبادل اطلاعات بین سامانه‌های معاملات و نرم‌افزارهای واسطه با سهامداران، ارتباط امن بین کارگزاران مختلف و سامانه‌های مطالعاتی، ارتباط امن بین شرکت‌های پذیرفته شده در بورس‌های مختلف و سازمان‌ بورس در ارسال گزارش‌های مالی و سایر اطلاعات، ارتباط و ارائه‌ اطلاعات بین سهامداران بورس‌ها با نرم‌افزارهای واسط در سامانه‌های معاملات جهت دریافت اطلاعات مجاز، ارتباط نهادهای مالی با کارگزاران، ارائه اطلاعات مختلف بازار و شاخص‌ها بر شرکت‌های تحلیل گر اطلاعات از مواردی است که از سوی فعالان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی در ادامه سخنان خود را با ذکر مثالی ادامه داد و گفت: با تکیه بر اعتبار گواهی الکترونیکی و با استفاده از امضای دیجیتال و امکان استفاده از مهر زمانی، سهامداران می‌توانند در خواست‌های خرید یا فروش خود را از طریق نرم‌افزار Back office خود روی شبکه اینترنت و از هر نقطه جهان برای کارگزاری خود ارسال کنند.
وی اضافه کرد: با توجه به استفاده از مهر زمانی و تدابیر نرم‌افزاری این امکان فراهم می‌شود که یکی از بزرگترین مشکلات مطرح سهامداران که عدم رعایت حق تقدم خرید یا فروش سهام براساس زمان تسلیم تقاضا بوده است، حل شود. زیرا تمام مستندات به صورت انکارناپذیری وجود داشته که عملیات اجرایی کارگزاران را با تمام جزئیات، لحظه به لحظه نشان می‌دهد علاوه بر این امکان دستکاری اطلاعات نیز وجود نخواهد داشت.
خطیبی گفت: از امضای دیجیتالی پس از تفاهم‌نامه‌ای که بین مرکز میانی صدور گواهی الکترونیکی بازار سرمایه با ریشه بانکی امضا می‌شود برای پرداخت یا دریافت اینترنتی وجوه ناشی از معامله سهام می‌تواند استفاده کند.