فارس- مدیر بازار شرکت‌ بورس گفت: درصورت وجود زیرساخت‌ها و اراده جمعی، امکان راه‌اندازی سیستم دسترسی مستقیم سرمایه‌گذاران به بازار سهام با مزیت‌های ۶گانه وجود دارد.

علی صحرایی در رابطه با سیستم دسترسی مستقیم سرمایه‌گذاران به بازار سهام (Direct Market Access) با بیان اینکه این امکان در سیستم جدید معاملاتی (آتوس) وجود دارد، اظهار داشت: منظور از این سیستم (DMA) مهیا سازی تسهیلات الکترونیکی لازم جهت دسترسی مستقیم سرمایه‌گذاران به بازار است و با استفاده از آن سرمایه‌گذاران همچنان از تسهیلات کارگزاران استفاده می‌کنند با این تفاوت که کنترل بیشتری بر روی معاملات خود دارند و تاثیرات جانبی کارگزار بر روی معاملات کاهش می‌یابد.

تبیین سیستم سنتی

وی با بیان اینکه این سیستم در حالت کلی به دو مدل کلی اشاره دارد گفت: در مدل سنتی، تمام سفارشات به صورت الکترونیکی و با استفاده از پروتکل FIX در اختیار کارگزار قرار می‌گیرد و سپس کارگزار به صورت متمرکز و اتوماتیک این سفارشات را به بازارهای هدف ارائه می‌‌کند و در حقیقت در این روش شخص معامله گر دسترسی مستقیم به بازار ندارد، اما تمام فرآیند ارائه سفارش به کارگزار با استفاده از پروتکل FIX و به صورت الکترونیکی انجام می‌گیرد و دیگر نیازی به انجام سفارش‌ها تلفنی و یا استفاده از ایستگاه‌های ویژه کارگزار برای ارائه سفارش نیست. وی با طرح این سوال که تفاوت آن با سیستم معاملات الکترونیکی مرسوم در بازار سهام کشور چیست؟ اظهار داشت: تفاوت در تکنولوژی انتقال سفارشات است که توسط کارگزار به کار گرفته می‌شود به طوری که در روش مرسوم، خریدار درخواست‌های خرید خود را به کارگزار طرف قرارداد خود می‌دهد (به صورت اینترنتی، تلفنی و یا حضوری) و سپس این درخواست‌ها توسط اپراتورهای آن کارگزار در ساعات مجاز معاملات وارد سیستم معاملات می‌شود.

وی ادامه داد: مشکل اصلی این روش عدم رعایت ترتیب زمانی درخواست‌های ارجاع شده به کارگزار در زمان ورود به سیستم است و در حقیقت اولویت سفارشات در هنگام ورود به سیستم معاملات توسط اپراتوری که پشت سیستم می‌نشیند تعیین می‌شود نه ترتیب زمانی ارجاع سفارش‌ها به کارگزار.

مدیر بازار شرکت‌ بورس افزود: مشکل بعدی دقت پایین این روش است و از آنجایی که در این روش سفارش‌ها به صورت دستی وارد سیستم معاملات می‌شود، احتمال وقوع اشتباه توسط کارگزارها وجود دارد.

روش سنتی دسترسی مستقیم به بازار

صحرایی با بیان این که روش سنتی دسترسی مستقیم به بازار برای رفع این اشکالات ارائه شده گفت: در این روش همچنان سفارش‌ها به کارگزاری ارجاع می شود اما در کارگزاری به جای استفاده از ایستگاه‌های معاملاتی جهت انتقال سفارش‌ها ، از یک سیستم یکپارچه اطلاعاتی استفاده می‌شود و در واقع در کارگزاری به جای اینکه سفارش‌ها هر روز به صورت دستی وارد بازار شوند این قابلیت را پیدا می‌کنند که به صورت کاملا خودکار و در لحظه ارجاع به سیستم معاملات ارائه شوند.

وی افزود: سفارش‌ها از طریق سیستم سفارش‌ها کارگزار در قالب استاندارد بازار مورد نظر در آمده و به آن بازار ارائه می‌شود و تمام این مراحل به صورت کاملا خودکار و الکترونیکی صورت می‌گیرد و هیچ گونه دخالت دستی در آن وجود ندارد و این ویژگی باعث می‌شود سفارشات دقیق و عادلانه اجرا شوند.

تشریح مدل محض دسترسی مستقیم به بازار

مدیربازار شرکت‌ بورس در تشریح مدل محض دسترسی مستقیم به بازار گفت: در این مدل کارگزار به عنوان واسط معاملات کاملا حذف شده و معامله‌گران، قابلیت ارسال مستقیم سفارش‌ها را به بازارهای موردنظر دارند .این مدل در سال‌های اخیر با توجه به پیشرفت‌های به دست آمده در حیطه فناوری اطلاعات مورد توجه قرار گرفته و هنوز در آغاز راه قرار دارد.

صحرایی ادامه داد: این مدل علاوه بر حمایت از مزایای مدل‌های معاملاتی موجود، سعی در افزایش کارایی بازار، بالا بردن سرعت قرار دادن سفارش‌ها در بازار و بالا بردن دسترسی معامله‌گران به اطلاعات بازار دارد و در این سیستم نقش‌های دیگری از قبیل مدیریت ریسک، سبد گردانی و مشاوره برای کارگزار می‌توان در نظر گرفت.

وی افزود: مساله‌ای که باید در مدل محض مورد توجه قرار بگیرد این است که از آنجایی که بازار بر روی کلیه مشارکت‌کنندگان گشوده شده است باید اولا زیرساخت امنیتی قوی جهت جلوگیری از دستکاری غیرمجاز در بازار ایجاد شود ضمن اینکه علاوه بر کارگزاران، بازارهای موردنظر نیز باید استاندارد FIX را پیاده‌سازی کنند، این عوامل باعث می‌شود که هزینه مدل محض در مقایسه با مدل سنتی افزایش یابد.

نیازمندی‌های سیستم دسترسی مستقیم به بازار

صحرایی با بیان این که سیستم دسترسی مستقیم به بازار نیازمند زیر ساخت‌هایی است اظهار داشت: زیرساخت ارتباطی مناسب جهت برقراری ارتباط بین بازار و معامله‌گران، بستر امنیتی قوی جهت جلوگیری از دستکاری در معاملات و قیمت‌ها و طراحی و پیاده‌سازی واسط مناسب جهت ارتباط سیستم معاملاتی بازار با پروتکل FIX از جمله این نیازمندی‌ها است.

مزایای ۶ گانه سیستم دسترسی مستقیم به بازار

مدیر بازار شرکت‌ بورس در برابر این مطلب که سیستم دسترسی مستقیم به بازار دارای چه مزایایی است، اظهار داشت: کاهش هزینه معاملات، کاهش اشتباه و ناهماهنگی در انجام سفارش‌ها و افزایش کنترل معامله‌گران بر بازار، انجام سفارش‌گذاری در بازار با سرعت بالا و در نتیجه بازار عادلانه‌تر شدن آن و امکان استفاده معامله گران از فرصت‌های لحظه‌ای، امکان حذف محدودیت زمانی و فراهم آوردن قابلیت انجام معاملات به صورت شبانه‌روزی بدون در برداشتن هزینه اضافی، امکان حذف محدودیت‌های مکانی و دسترسی به بازار از هر مکان و بالابردن شفافیت بازار و امکان دسترسی به اطلاعات بازار در هر زمان و مکان از جمله مزایای سیستم دسترسی مستقیم به بازار است.

معایب سیستم

صحرایی در بخش پایانی توضیحات درباره معایب این سیستم گفت: به دلیل دسترسی مستقیم معامله‌کنندگان به بازار، احتمال سوء‌استفاده افراد سودجو از ضعف‌های امنیتی موجود در سیستم افزایش می‌یابد و از سوی دیگر در مدل محض به دلیل اینکه هر شخص مستقیما و بدون دخالت کارگزار به بازار دسترسی دارد، باید سیستم‌های کنترلی و نظارتی قوی تری برای مدیریت بازار مورد استفاده قرار گیرد.