شروین شهریاری
آقای پاشا صدرالدینی از شهر ساری: در چند روز گذشته دستور خرید سهام سیمان دورود را به کارگزار ارائه داده‌ام، اما به‌رغم معاملات با حجم بالا موفق به خرید سهم نشده و کارگزار مربوطه نیز علت این مساله را مشکلات سیستم نرم افزار عنوان کرده‌اند. توجیه و علت این مساله چیست؟

سامانه معاملات فعلی بورس تهران با برخی محدودیت‌های نرم‌افزاری مواجه است که گاهی همین محدودیت‌ها منجر به بروز مشکلاتی در ثبت و انجام سفارشات خرید و فروش مشتریان می‌شود و البته کارگزاران محترم نیزدر بروز آن مقصر نیستند. در شرح یکی از این نارسایی‌ها، به اختصار می‌توان گفت در سهام دارای «صف»، وقتی حجم درخواست‌های خرید یا فروش در ابتدای زمان ثبت سفارش (قبل از شروع بازار) به صورت هم زمان توسط پایانه‌های معاملاتی به سامانه وارد می‌شود ، گاه در اثر این تراکم، برخی کارگزاران قادر به ثبت سفارش‌های مشتری خود در نماد مربوطه نمی شوند. در چنین شرایطی کارگزار با عبارت «بهنگام شدن سفارش مشتری» در رایانه خود مواجه می‌شود و بدین ترتیب امکان ثبت یا حذف یا تغییر سفارش مشتری در سیستم تا زمان رفع شدن مشکل از میان می‌رود و پایانه معاملاتی مربوطه به اصطلاح از بازار سهام مذکور «جا می‌ماند». این مساله در زمان جمع شدن صف‌های فروش یا عرضه ناگهانی صف‌های خرید، به ویژه هنگامی که چند پایانه به طور همزمان و سریع در حال عرضه یا خرید بلوک‌های سهم در یک نماد هستند، نیز پیش می‌آید. این محدودیت‌های ناخواسته نرم‌افزاری بعضا باعث تخطی از رعایت اصل عدالت‌محوری در بازار سرمایه نیز می‌شود که امید است در چند ماه آینده با راه‌اندازی نرم‌افزار جدید و به روز رسانی سامانه معاملاتی و نیز اصلاح تدریجی قوانینی نظیر محدوده نوسان، شاهد حذف اینگونه نارسایی‌ها و افزایش کارآیی هر چه بیشتر بازار سرمایه کشورمان باشیم.
*پرسش بدون ذکر نام: وضعیت شرکت ساختمان ایران را با توجه به افت قیمت، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ساختمان ایران یک شرکت سرمایه‌گذاری هلدینگ است، بدین معنا که مالکیت تعداد زیادی از شرکت‌های (عمدتا ساختمانی) زیرمجموعه را در اختیار دارد. بنابراین برای ارزش‌گذاری سهام «وساخت» باید از روش برآورد خالص ارزش دارایی‌ها(NAV) استفاده کنیم. ساختمان ایران دو سرمایه‌گذاری مهم بورسی دارد: اول نوسازی و ساختمان تهران با مالکیت 8/57درصدی که اکنون ارزش بازاری در حدود 30میلیارد تومان در پرتفولیوی شرکت دارد. دوم مالکیت حداقل 25درصدی مستقیم و غیر مستقیم در بانک اقتصاد نوین که با در نظر گرفتن قیمت 250 تومان به ازای قیمت هر سهم اقتصاد نوین، ارزش بازاری حدود 156میلیارد تومان دارد، یعنی «وساخت» به ازای هر سهم خود مالک بیش از 140 تومان «ونوین» است. در بخش سرمایه‌گذاری‌های خارج بورسی، مالکیت تعداد زیادی از شرکت‌های ساختمانی و سرمایه‌گذاری به چشم می‌خورد که بهای تمام شده‌ای حدود 87میلیارد تومان دارند. به منظور به دست آوردنNAV، ارزش بازار این سرمایه‌گذاری‌های خارج بورسی را برابر بهای تمام شده در نظر می‌گیریم. این ارزش گذاری اگرچه ممکن است محتاطانه به نظر برسد، اما با توجه به اینکه بخشی از سرمایه این شرکت‌ها صرف خرید سهام بانک اقتصاد نوین شده و این مالکیت قبلا در محاسبات ما لحاظ شده است، پس مبنای ارزش‌گذاری در حقیقت بیش از بهای تمام شده خواهد بود که برآوردی واقع‌بینانه است. حال با توجه به نکات فوق، به منظور محاسبه NAV «وساخت» ابتدا ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های بورسی و خارج بورسی را با حقوق صاحبان سهام شرکت جمع کرده و سپس بهای تمام شده سرمایه‌گذاری‌ها را از آن کسر و حاصل را بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌کنیم. گفتنی است مبنای محاسبات، عمدتا صورت‌های مالی حسابرسی شده 6 ماهه شرکت است. در جدول زیر اجزای این محاسبه نمایش داده شده است:


شرکت سرمایه گذاری ساختمان ایران
حقوق صاحبان سهام (با لحاظ کردن EPS شش ماهه) ۴/ ۱۳۲میلیارد تومان
ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های بورسی 186میلیارد تومان
ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌های خارج بورسی ۸۷میلیارد تومان
(کسرمی‌شود) بهای تمام شده سرمایه‌گذاری‌ها 4/ 153میلیارد تومان
خالص ارزش دارایی‌ها ۲۵۲میلیارد تومان
سرمایه شرکت 109میلیارد تومان
NAVهر سهم ۲۳۱۱ریال

بنابراین همان‌طور که مشاهده می‌کنید با مفروضات فوق، ارزش ذاتی هر سهم «وساخت» رقمی در حدود ۲۳۰تومان به دست می‌آید. البته باید توجه داشت در حال حاضر قیمت سهام شرکت های سرمایه‌گذاری در بورس تهران عموما کمتر از ارزش ذاتی معامله می‌شود که این مساله در مورد ساختمان ایران نیز صادق است. گفتنی است «وساخت» پیش‌بینی درآمد هر سهم خود برای سال مالی منتهی به شهریور ۸۷ را ۲۹۵ریال اعلام نموده که البته در این پیش‌بینی، سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ها در بانک اقتصاد نوین، ۲۴ تومان به ازای هر سهم محاسبه شده و این در حالی است که «ونوین» در مجمع اخیر خود ۳۲ تومان سود نقدی به ازای هر سهم تقسیم کرده است.
Shahriary_sh@yahoo.com