به دنبال دلیل!

گروه بورس-همایون دارابی:بازار داد و ستد سهام در شرایطی امروز (شنبه) روند معاملات خود را آغاز می‌کند که شرایط رخداده در بازار هفته گذشته به ویژه دلایل رشد قیمت‌ها و چرخش شاخص و احتمال ادامه یا عدم ادامه آن همچنان یک موضوع قابل بحث است. در بازار هفته گذشته کارشناسان و معامله گران از روز یکشنبه روند بازگشت قیمتی را تجربه کردند، امری که در ابتدای امر به عنوان تاثیر کاهش قیمت‌ها و اصلاح طبیعی بازار تلقی شد.

با توجه به افت قیمت‌ها در خلال دو هفته پایانی فرودین ماه و ابتدای اردیبهشت‌ماه بسیاری از کارشناسان انتظار بازگشت نسبی بازار را داشتند؛ اما تقویت روند بازگشت به ویژه جلب توجه معامله‌گران به معاملات پرحجم گروه سیمانی و سرانجام تشکیل صف‌های خرید قابل ملاحظه برای این نمادها و پس از آن به سنت بازار جمع‌آوری صف‌های فروش شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای پرتفوی سیمانی از نکاتی بود که در معاملات هفته گذشته جلب توجه می‌کرد.

به ظن برخی از کارشناسان بازار سهام در خلال هفته گذشته در کنار روند طبیعی بازگشت و اصلاح قیمتی با ارائه مشوق‌ها و تغییراتی مواجه شده است. تغییراتی که برخی آن را ارائه «بسته» -اصطلاحی که‌اینک از صحنه تحولات سیاسی به حوزه اقتصادی نیز کشیده شده و برای نخستین بار توسط بانک مرکزی به کار رفت - یا «نقشه راه» تعییر می‌کنند.

از دیدگاه این گروه، اقتصاد کشور در شرایط کنونی بیش از هر زمان دیگر به رونق بازار سرمایه به عنوان عامل مقابله‌کننده همزمان با دو پدیده تورم و رکود اقتصادی نیاز دارد.

رشد بی‌سابقه تورم که براساس آمار منتشره، کشورمان را جز پنج کشور با تورم بالا قرار داده در کنار نگرانی از رکود به دنبال سیاست انقباضی بانک مرکزی و عدم جذب فاینانس و سرمایه‌های خارجی متعاقب تحریم‌های شورای امنیت موجب شده است در میان راه‌های موجود تقویت بازار سرمایه در اولویت قرار داشته باشد.

از این رو گروهی از کارشناسان معتقد به وجود توجه ویژه به‌این امر متعاقب دیدار دو هفته پیش مدیران بازار سرمایه و سازمان خصوصی‌سازی با رییس‌جمهوری هستند.

هر چند که تا کنون کمتر در مورد نتایج این دیدار سخنی گفته شده است و عموما خبرها در قالب کلیشه‌های عادی بیان شده‌اند؛ اما این دیدار و تبعات طبیعی تغییر در وزارت امور اقتصادی و دارایی انتظار برای تقویت بازار از طریق سیاست‌گذاری‌های کلان را ایجاد کرده است.

از این رو برخی حرکت کنونی بازار را واکنش به سیاست‌هایی می‌دانند که تاکنون بخش‌هایی از آن منتشر یا در حال اجرا است. از دید این گروه اعلام ناگهانی تغییر در دامنه نوسان از دو به سه درصد به عنوان یک فاکتور تشویقی در شرایطی که بورس به درخواست‌ها در این مورد در خلال دو سال گذشته پاسخی نداده بود، در کنار عدم رخداد تغییری عمده در شرایط فروش شرکت‌های فولادی و تثبیت ۲۰ تا ۲۵درصد افزایش نرخ این محصولات در بورس فلزات و همچنین اظهارات امیدوارکننده مهندس محرابیان، وزیر صنایع و معادن در مورد سیمان و احتمال تغییر شرایط قیمتی آن که شرکت‌های سیمانی و سرمایه‌گذاری را متاثر خواهد کرد، همگی اجزای یک بسته بزرگ برای بازار سرمایه تلقی می‌شود.

هر چند که در سه سال گذشته اقتصاد کشور به طور عمومی‌و بازار سرمایه به طور خاص با چرخش‌های ناگهانی و تغییرات شدید و غیرمنتظره مواجه بوده است و به کرات تحلیل‌ها و ارزیابی‌ها حتی در خلال چند ساعت یا چند روز درگیر تغییرات ۱۸۰درجه‌ای شده‌اند؛ اما در هر شرایط حل پازل بازار به عنوان موضوعی که حرکت کلی معامله‌گران و کارشناسان بازار را شکل می‌دهد، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این شرایط غلبه هر برداشت و سناریو بر سناریوهای دیگر شکل‌دهنده روند آتی بازار خواهد بود.

از این رو در صورت آنکه بازار سرمایه تنها در هفته گذشته بر اساس روند اصلاح طبیعی قیمتی حرکت کرده باشد، در هفته آتی سرنوشتی جز ضعف در پیش نخواهد داشت؛ چرا که هنوز میزان ابهامات در متغییر‌های کلان بیش از دانسته‌ها است. ابهاماتی که حالتی مزمن به خود گرفته‌اند؛ اما در صورت وجود برنامه‌ای کلان بازار تغیراتی جدی را تجربه خواهد کرد.

در بازار سرمایه مساله نرخ سود بانکی و تغییرات در شبکه بانکی کشور متعاقب پذیرش مشروط بانک تجارت در بورس و نرخ مواد اولیه همچنان ابهامات اساسی بازار هستند.

در این میان بهای نفتا ماده اولیه شرکت‌های پتروشیمی ‌غیرگازی نیز در هفته گذشته مبهم ماند. عدم عرضه دوباره نفتا در رینگ صادراتی بورس کالایی موجب شد تا توجه‌ها به هفته جاری معطوف باشد. عرضه نفتا بدون طی مراحل درج و پذیرش این کالا در بورس کالایی شگفتی بازار را نیز برانگیخته است.

مسوولان سازمان بورس در روزهای پایانی سال گذشته به دلیل نبود گزارش درج و پذیرش و عدم طی مراحل قانونی با عرضه سنگ آهن در بورس مخالفت کردند؛ اما در برابر عرضه نفتا که مساله‌ای پیچیده‌تر و ناشناخته تر از سنگ آهن است آن هم در رینگی به نام رینگ صادراتی، تمامی ‌مراجع ذی‌صلاح سکوت اختیار کرده‌اند.

با این وجود در صورت انجام معامله نفتا سبک و سنگین به نرخ پایه ۹۰۰ تا ۹۵۰دلار در هر تن، پایه‌ای برای نرخ مجتمع‌های پتروشیمی ‌نظیر اراک و اصفهان پدید خواهد آمد که احتمالا شامل نرخ معاملاتی بورس کالایی به همراه کسر هزینه حمل و لحاظ تخفیفی خواهد بود، به ویژه آنکه کشف نرخ صادراتی برای نفتا به معنای امکان صادرات توسط پالایشگاه‌های اراک و اصفهان نخواهد بود؛ چرا که نبود امکان حمل نفتا بدون خط لوله دشواری فنی فوق‌العاده‌ای را پدید می‌آورد؛ هر چند که افزایش نرخ نفتا مصرفی مجتمع پتروشیمی‌موجب کاهش سود این واحد‌ها به میزان قابل ملاحظه‌ای خواهد شد؛ اما از سوی دیگر با افزایش سود پالایشگاه‌ها، روند عرضه سهام این گروه را تسهیل خواهد کرد.

در حال حاضر پالایشگاه اصفهان در حال طی مراحل درج در تابلو است. در کنار نفتا و نرخ آن مساله گاز و نرخ این حامل پرمصرف انرژی هم به ابهامی‌ جدی تبدیل شده است؛ در حالی که برخی شرکت‌های بورسی از جمله پتروشیمی‌فن آوران نرخ گاز مصرفی خود را در سال جاری ۶۹۰ریال پیش‌بینی کرده‌اند که شمار قابل ملاحظه‌ای از شرکت‌ها نیز همچنان از نرخهای سال گذشته یا حداکثر اصلاح آن تا ۲۷۰ریال برای پیش‌بینی سود خود مورد استفاده قرار داده‌اند که‌ این امر بازار را با تناقضی عجیب مواجه ساخته است.

مساله نرخ گاز علاوه بر شرکت‌های پتروشیمی ‌برای تمامی ‌مصرف‌کنندگان پرحجم انرژی از جمله شرکت‌های فولادی، سیمانی، معدنی و حتی صنایع غذایی و خودرویی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این میان و از آنجایی که وجود دو نرخ برای مصرف‌کنندگان معقول نمی‌نماید، تعیین تکلیف بهای گاز می‌تواند شوک تغییراتی زیادی را بر بازار وارد کند.

در کنار تحولات اقتصادی و شبه اقتصادی موثر بر بازار سرمایه، در صحنه سیاسی خارجی بحث در مورد بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ همچنان شرایط حاکم بر این بخش را برای بازار سرمایه آرام و بی‌اثر کرده است.

از این رو بازار در این صحنه به‌رغم بحران رو به تشدید لبنان و جنگ لفظی مسوولان آمریکایی با نگرانی عمده‌ای مواجه نیست.

در صحنه داخلی ۲۰روز مانده به تشکیل مجلس جدید، بحث در مورد ریاست مجلس شورای اسلامی‌ از اهمیت برخوردار است.

تغییر در هیات رییسه مجلس شورای اسلامی ‌که در مجلس هفتم سیاست‌گذاری همسو با دولت داشتند، شرایط کلان سیاست‌گذاری کشور به ویژه در مسائل اقتصادی را تغییر خواهد داد به خصوص آنکه دولت احتمالا در گام اول با رای اعتماد به وزیر پیشنهادی برای وزارت امور اقتصادی و دارایی مواجه خواهد بود.

در صحنه اقتصاد بین‌الملل تقویت ارزش دلار، بهای فلزات اساسی را اندکی کاهش داده است. در این میان اما بهای نفت همچنان در حد بسیار بالایی قرار دارد که‌ این امر کاهش فوری در بهای فلزات را به دلیل سهم بالای انرژی در تولید این محصولات به ویژه آلومینیوم دست‌نیافتنی تصویر کرده است.

در بازار محصولات پتروشیمی ‌بهای متانول در بازار چین عمده‌ترین بازار صادراتی مجتمع‌های کشورمان به ۴۵۰-۴۳۰دلار براساس گرازش شرکت ملی بازرگانی پتروشیمی ‌رسیده است؛ هر چند برآوردهایی از روند کاهشی بهای این محصول در هفته‌های آینده خبر می‌دهد. در صحنه بازار محصولات کشاورزی نیز رکورد شکنی بهای مواد غذایی ادامه دارد؛ هر چند که بخش کشاورزی به جز مگسال (مجتمع دامپروری) و تعدادی شرکت کشت و صنعت در پرتفوی سرمایه‌گذاری بانک ملی و گروه بهشهر نماینده‌ای در بورس ندارد؛ اما تداوم رشد قیمت‌ها سرمایه‌گذاری در این بخش را به خصوص برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری توجیه‌پذیر خواهد کرد.

در بازار چه خبر بود؟

بازار روز چهارشنبه به سنت اکثر روزهای چهارشنبه خوب و با رشد قیمت‌ها همراه بود. از آنجایی که از روز شنبه دامنه نوسان نیز به ۳درصد افزایش می‌یابد، اکثر معامله‌گران با توجه به تاثیر این مساله فعالتر ظاهر شدند.

افزایش دامنه نوسان سرعت حرکت بازار و چرخش سهام را افزایش می‌دهد. از سویی این امر کمک بیشتری برای به تعادل رسیدن نمادها به ویژه نمادهای مشمول ضوابط رفع گره‌های معاملاتی خواهد کرد.

همچنین با توجه به ‌ایجاد حاشیه سود ۴/۱درصدی پس از کسر هزینه کارگزاری خرید و فروش سهام، بازار بیش از گذشته با خرید و فروش‌های کوتاه‌مدت مواجه خواهد شد. افزایش این حرکت‌ها نقش موثری در جلب سرمایه از بخش‌های دیگر اقتصاد به بازار سرمایه ‌ایفا خواهد کرد.

در بازار چهارشنبه گروه سیمانی حاکم بلامنازع بازار بود، به گونه‌ای که از ۱۰ سهم پر تقاضای بازار۷ سهم از گروه سیمانی بودند. در این گروه عدم انتشار خبرهای رسمی‌ در مورد تغییر نرخ سیمان یا خروج آن از سبد حمایتی، موجب شده است تمامی‌ حرکت معامله‌گران در ریسک شدید حرکت بر اساس شایعات قرار گیرد. عمده‌ترین شایعه در بازار در مورد گروه سیمانی حول افزایش نرخ فروش این شرکت‌ها و نه خروج سیمان از سبد حمایتی دور می‌زند. هر چند که مساله بهای انرژی مصرفی شرکت‌های سیمانی نیز همچنان نامشخص است؛ به ویژه آنکه افزایش بهای گاز یا مازوت هزینه سنگینی را بر شرکت‌های سیمانی تحمیل خواهد کرد.

در بازار چهارشنبه تقویت فوق العاده گروه سیمانی متعاقب سخنان امیدوارکننده وزیر صنایع در عصر سه‌شنبه دامنه حرکت را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای پرتفوی سیمانی کشاند. در حال حاضر در کنار سه هلدینگ مهم سیمان فارس و خوزستان، تهران و سپاهان که خود عضو گروه سیمانی و بعضا با فعالیت مستقیم تولیدی محسوب می‌شوند، شرکت‌های سرمایه‌گذاری غدیر، صنعت و معدن‌، امید‌، بانک ملی‌، بوعلی و بیمه شرکت‌های سرمایه‌گذاری با پرتفوی قابل ملاحظه سیمانی تلقی می‌شوند که در روز چهارشنبه بانک ملی با صف خرید در ابتدای وقت مواجه شد و سرمایه‌گذاری بوعلی و صنعت و معدن پس از جمع‌آوری صف فروش شرایط متفاوتی را تجربه کردند.

وصنعت تا پایان بازار با صف خرید مواجه بود اما بوعلی پس از تشکیل صف خرید دو میلیونی با عرضه‌های سنگین یک شرکت سرمایه‌گذاری مواجه شده و بار دیگر تا صف فروش عقب نشست.

در حال حاضر در میان شرکت‌های سرمایه‌گذاری اصطلاحا سیمانی و با صرف نظر از سرمایه‌گذاری غدیر که نماد آن متوقف است، سرمایه‌گذاری بانک ملی با دارا بودن تقریبی ۸۳۳ریال سهام سیمانی (معادل ۷۶درصد بهای تابلوی این شرکت) بیشترین سیمان شامل شمال‌، کرمان‌، مازندران، اردبیل، ساروج و دو شرکت سیمانی فراز فیروزکوه و سیمان فیروزکوه را در خود دارد که بخشی از آن در شرکت هلدینگ توسعه صنایع سیمان قراردارد. سرمایه‌گذاری بانک ملی البته یک استثنا در شرکت‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود؛ چرا که ارزش دارایی‌ها آن با بهای سهام شرکت فاصله فوق‌العاده‌ای دارد. «وبانک» علاوه بر سیمان‌ ،فقط ۵۴۲ریال پتروشیمی ‌اراک نیز دارد حال آنکه ارزش سهام برروی تابلو تنها یک هزار و ۹۰ریال است. در کنار پرتفوی «وبانک» تنها مالکیت این شرکت بر زمینی ۱۰هزار متری در خیابان فرشته تهران و ۱۷۷ریال سهام پتروشیمی ‌خارک و فن‌آوران و شمار دیگر از املاک و مستغلات قابل توجه است. در گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری سیمانی سرمایه‌گذاری صنعت و معدن به صورت تقریبی (و بر مبنای بهای روز سهام سیمانی بورسی و بهای تمام شده سهام سیمانی پرتفوی غیر بورسی) با ۷۱درصد بهای هر سهم سهام سیمانی، امید با ۷/۲۴درصد و بوعلی با ۲۱درصد دیگر رده‌های بازار بورس را در اختیار دارند.

در این گروه ادامه رونق کنونی وابستگی تام و تمامی‌به خبرهای رسمی‌ در مورد تغییر قیمت سیمان دارد.

در گروه معدنی و فلزی دو شرکت وابسته به‌این گروه شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند.

سرمایه‌گذاری امید در هفته گذشته سرانجام در آخرین روزهای باقی مانده از مهلت چهارماه برگزاری مجمع، برنامه مجمع خود را اعلام کرد. انتظار می‌رود نخستین مجمع «وامید» با تقسیم سود نقدی و لحاظ بخشی از سود برای افزایش سرمایه آتی شرکت همراه شود.

در این گروه سرمایه‌گذاری معادن و فلزات در شرایطی برای تعدیل سود سال ۸۶ متوقف شد که شنیده‌ها از تداوم تلاش این شرکت برای تامین قسط اول بلوک مس خبر می‌دهد.

در گروه معدنی بهای خاک انگوران برای دومین بار در چندماه اخیر کاهش یافته است. شرکت‌های تولیدکننده روی از خاک انگوران به دلیل بالا رفتن بهای این خاک و افت عیار متعاقب ریزش معدن و همچنین افزایش نهاده‌های تولیدی از جمله اسید با افت شدید حاشیه سود و حتی زیان مواجه هستند.

در گروه برقی رقابت بر سر بلوک عمده شرکت کنتورسازی ایران بهای این بلوک را به ۲هزار و ۲۴ریال (۱۸۶درصد رشد نسبت به قیمت پایه) رساند.

رقابت برسر این بلوک امروز شنبه از سرگرفته خواهد شد.

در گروه بانکداری موسسه مالی و اعتباری سینا در جهت تبدیل شدن به بانک، گام نخست را با دریافت مجوز فعالیت به عنوان موسسه مالی و اعتباری از بانک مرکزی برداشت. موسسه مالی و اعتباری سینا (بنیاد) در دهه ۶۰ و براساس مجوز نهاد نخست وزیری وقت فعالیت خود را آغاز کرده بود و تا کنون مجوزی از بانک مرکزی برای فعالیت نداشت که همین امر بحث‌های دائمی‌ را درمورد قانونی یا غیرقانونی بودن فعالیت این موسسه ‌ایجاد کرده بود. با دریافت مجوز مالی و اعتباری این موسسه برای تبدیل شدن به بانک راه دشواری را در پیش نخواهد داشت و احتمالا تنها به یک مرحله افزایش سرمایه و واگذاری بخش دیگری از سهام خود نیازمند خواهد بود.

در گروه لوازم خانگی شرکت‌های این گروه به‌رغم افزایش بیش از ۲۰درصدی بهای فروش محصولات خود به دلیل افزایش واردات و رشد بهای مواد مصرفی به ویژه بهای ورق‌های فولادی و سخت گیری نظام بانکی در پرداخت تسهیلات با مشکلات تامین نقدینگی و سرمایه در گردش مواجهند. در این گروه بهای انواع کولرهای آبی که عمده‌ترین محصول شرکت آبسال به شمار می‌رود، در بازار مصرف‌کننده ۲۰درصد افزایش یافته است.

در گروه پتروشیمی‌ اعلام تعویق در عرضه عمده شرکت پتروشیمی ‌فارابی شایعاتی را به همراه آورده است. به نظر می‌رسد به‌رغم وجود مشتری برای این شرکت، عرضه سهام آن به بعد از برگزاری مجمع عمومی ‌و تقسیم سود موکول شده است.

در گروه شیمیایی، «کف» فروش بخشی دیگر از املاک خود را با اعلام فروش ملکی ۵۷۷متری در فردیس کرج آغاز کرده است. «کف» به ویژه به دلیل دارا بودن املاکی با ارزش در مجاورت دفتر مرکزی این شرکت در خیابان ولی عصر تهران که سال گذشته بخشی از آن را به فروش رساند، مورد توجه است.

در مجموع بازار سهام روز چهارشنبه شرایط مناسبی را تجربه کرد که تداوم یا عدم تداوم آن در هفته جاری به ماهیت تحولات و خبرهایی که منتشر خواهد شد دارد. در بازار چهارشنبه شاخص ۶۹/۱۶ واحد رشد کرد و به ۱۰هزار و ۶۸واحد رسید.

با این تغییر در کل هفته شاخص ۳/۱۱ واحد افت را تجربه کرد ارزش کلی معاملات نیز با ۲/۲۱درصد افت همراه شد. سازمان خصوصی‌سازی نیز در هفته گذشته عرضه‌ای را صورت نداد که ‌این امر در بهبود شرایط بازار بی‌تاثیر نبود.