گفت‌وشنود
فرابورس از نمای درون
گروه بورس- هدیه لطفی: «فرابورس» هر چند امسال میزبان شرکت‌های بسیاری بوده است و خود را به رکورد پذیرش ۱۰۰ شرکت نزدیک می‌کند اما سهام خود آن از ورود به بازار فرابورس و تسهیل انجام دادوستد تاکنون محروم مانده است. با این وجود سهام شرکت فرابورس در بین سرمایه‌گذاران طرفداران خاص خود را دارد. پذیرش سریع و گسترده شرکت‌ها در بازار فرابورس و رشد تصاعدی درآمد کارمزد معاملات آن در دو سال گذشته باعث شده سهام فرابورس که در اوایل سال ۸۷ با قیمت ۱۰۰ تومان پذیره‌نویسی شده بود، این روزها حتی با قیمت ۱۰۰۰ تومانی نیز به سختی فروشنده پیدا کند. این در حالی است که فرابورس جلسه انتخاب هیات مدیره در خرداد ماه سال آینده را هم پیش‌رو دارد که می‌تواند رقابت خریداران این سهم به خصوص کارگزاران برای راهیابی به هیات مدیره را تشدید کند. در حال حاضر خریدار و فروشنده عمدتا از طریق چاپ آگهی در روزنامه‌ها یکدیگر را شناسایی کرده و توافق می‌کنند تا سهم را معامله کنند؛ هرچند هنوز هم مشکلاتی در نقل و انتقال اسناد و ثبت معامله سهام فرابورس وجود دارد. برای بررسی موضوع سراغ مصطفی امید قائمی، مدیر عامل فرابورس رفتیم که آخرین وضعیت این شرکت و سهام آن را بررسی کرده است.
فرابورس در سال جاری گوی سبقت را به لحاظ توسعه و ورود شرکت‌ها و ابزارهای مالی جدید از بورس ربوده است. علت این پیشتازی و استقبال شرکت‌ها از فرابورس را در چه می‌دانید؟
حجم معاملات فرابورس در سال جاری بالغ بر ۷ هزار میلیارد تومان است که ۲۳۰۰ میلیارد تومان از این رقم مربوط به مبادلات اوراق مشارکت است که در واقع کارمزدی برای فرابورس تولید نکرده است. به این ترتیب با کنار گذاشتن معاملات بازار سوم و پایه، حجم دو بازار اول و دوم تنها معادل سه هزار میلیارد تومان است که این رقم در حدود ۱۵ درصد معاملات بورس اوراق بهادار است.
از این منظر نمی‌شود گفت که فرابورس گوی سبقت را از بورس ربوده است. از طرفی دیگر، به‌رغم تعداد بالای شرکت‌های معامله شده در فرابورس، حجم مبادلات این شرکت‌ها بسیار پایین است و شاید بتوان گفت حجم کل شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس تنها معادل یک شرکت پذیرش شده در بورس مانند بانک پاسارگاد است.
در حال حاضر چند شرکت و اوراق مشارکت در انتظار پذیرش و عرضه سهام قرار دارند؟
در حال حاضر ۳۱ شرکت به ارزش ۲۷ هزار میلیارد تومان در بازارهای اول و دوم فرابورس پذیرفته شده‌اند. همچنین سه شرکت بانک سامان، بیمه پاسارگاد و بازرسی مهندسی صنعتی در بازار پذیرفته و درج شده‌اند که آماده عرضه هستند. ارزش این سه شرکت نیز در مجموع ۳۷۸ میلیارد تومان برآورد شده است. در بازار پایه نیز ۲۷ شرکت درج نام شده‌اند، که معامله آنها آغاز نشده است و در صورت ارائه اطلاعات و آماده‌سازی سهام برای عرضه بازگشایی نماد خواهند داشت، ارزش اسمی این ۲۷ شرکت نیز معادل ۱۸۰۰ میلیارد تومان است. در همین حال ۱۵ شرکت با ارزش اسمی ۸۹۱ میلیارد تومان در فرابورس پذیرش شده‌اند ولی درج نام آنها صورت نگرفته و در حال مراحل نهایی درج و عرضه سهام به سر می‌برند. قرار است سهام این شرکت‌ها در بازار اول و دوم عرضه شوند. به این ترتیب در حال حاضر سهام ۱۷ شرکت به ارزش ۳۱۰۰ میلیارد تومان در بازار پایه قابل معامله است. در بخش ابزارهای نوین مالی هم ۱۲ اوراق مشارکت و صکوک مختلف به ارزش ۷۷۸ میلیارد تومان در بازار ابزارهای نوین مالی پذیرش شده و در حال معامله هستند، که در حال حاضر ۵۰۰ میلیارد تومان از این اوراق با نرخ ۲۰ درصد و بدون جریمه معامله می‌شوند و تا پایان سال نیز نرخ تمام اوراق به ۲۰ درصد افزایش خواهد یافت.در حال حاضر اوراق مشارکتی در انتظار پذیرش نداریم.
سهام شرکت فرابورس چگونه برای سهامداران قابل معامله است؟ چرا از ورود سهام فرابورس در بازارهای فرابورس جلوگیری شد؟
معامله سهام بورس، فرابورس و سپرده‌گذاری مرکزی به صورت توافقی از طریق بازار پایه فرابورس صورت می‌گیرد. قرار است امکانات جدیدی به سایت اطلاع‌رسانی فرابورس اضافه شود، مبنی بر اینکه کارگزارانی که قصد خرید و فروش سهام بورس و فرابورس یا سپرده‌گذاری مرکزی را دارند، پیشنهادات خود را در این محل مطرح کنند و سپس افراد با مراجعه به این درخواست‌ها، معاملات خود را انجام دهند.
سازمان بورس محدودیت‌های زیادی برای نقل و انتقال سهام این سه شرکت قائل شده و از طرفی دیگر عرضه‌کننده‌ای برای آنها وجود ندارد و در نتیجه قیمت‌گذاری این سهام به راحتی صورت نخواهد گرفت. بنابراین تصمیم گرفته شده که برای مدت محدود سهام مزبور به صورت توافقی معامله شود تا برای بازگشایی عمومی نمادشان در بازار تصمیم‌گیری شود.
برخی قیمت پیشنهادی سهام فرابورس را تا ۱۲۰۰ تومان عنوان کرده‌اند. چقدر قیمت‌های مزبور را متناسب با واقعیات وضعیت شرکت و سهام آن می‌دانید؟
شرکت فرابورس در ابتدای راه است و از طرفی دیگر ریسک این شرکت بسیار بالا است و چشم‌انداز پرداخت DPS بالایی برای آن وجود ندارد، بنابراین باید در معامله سهام و قیمت‌های پیشنهادی مزبور دقت و احتیاط کافی را رعایت کرد.
اخیرا سود شرکت فرابورس در محدوده ۱۰۰۰ ریال به ازای هر سهم اعلام شد که نسبت به پیش بینی ۲۰۰ ریالی اول سال جهش چشمگیری نشان می‌دهد. علت عمده این جهش چه بوده است و آیا چشم‌انداز رشد سریع سودآوری کماکان برای فرابورس فراهم است؟
عمده سود امسال ناشی از پیش‌بینی حجم بالای معاملات بازار بود و همچنین عدم خرید ساختمان باعث افزایش سود غیرعملیاتی شرکت شد. در ضمن هزینه استهلاک مالی نیز به همان دلیل عدم خرید ساختمان برای ما لحاظ نشد که در سال آینده این گونه نیست.
طبق مذاکرات به عمل آمده قرار است قبل از برگزاری مجمع، ساختمان جدید خریداری شود و در نتیجه سود فرابورس در سال آینده کاهش خواهد یافت. همچنین تصمیم داریم مقدار زیادی از سود عملیاتی را در شرکت ذخیره کنیم. بنابراین، توصیه می‌شود سهامداران با دقت بیشتری اقدام به قیمت‌گذاری این سهام کنند.
با توجه به الزام قانون پنجم توسعه مبنی بر ثبت و معامله سهام شرکت‌های سهامی‌عام در بازار سرمایه هنوز شرکت‌های سهامی‌عام زیادی در بازار سرمایه و حتی بازار پایه فرابورس پذیرفته نشده اند. نظر شما در این مورد چیست؟
از اول سال ۱۰۰ شرکت‌های سهامی عام نزد سازمان به ثبت رسیدند. برخی شرکت‌ها نیز به لحاظ اینکه مجموع حقوق صاحبان سهامشان زیر یک میلیارد تومان است اصلا نزد سازمان ثبت نمی‌شوند و در نتیجه مشمول این ماده قانون نخواهند شد. از طرفی دیگر این شرکت‌ها چندان شفاف نیستند و در واقع شرکت‌های کوچکی هستند که حجم معاملات بالایی نیز ندارند.
همچنین برخی شرکت‌ها نیز در بازار پایه درج می‌شوند و تنها یک معامله عمده دارند و دیگر خرید و فروش سهام در بازار نخواهند داشت.
بنابراین می‌توان گفت تعداد شرکت‌های حاضر در بازار پایه افزایش چشمگیری نخواهد یافت.
با حذف اطلاع‌رسانی آنلاین معاملات بازار پایه از سایت‌های اطلاع‌رسانی بورس، حجم معاملات و رونق این بازار به شدت افت کرده است. علت این رویکرد چه بوده و آیا در آینده قابل تغییر است؟
به تازگی آیین‌نامه بازار پایه تغییر کرد، به طوری که قبلا معاملات بازار پایه بر دو نوع بود، یک روش معاملات در آن مانند معاملات بازار اول و دوم بود و در روش دیگر اطلاعاتی از نحوه خرید و فروش سهام افشا نمی‌شد. اما در حال حاضر دو روش فوق به یک روش واحد تبدیل شده است؛ بنابراین فعلا انجام معاملات در این بازار همانند بازارهای اول و دوم و ارائه لحظه‌ای اطلاعات معاملات در دستور کار نیست. بازار پایه، بازاری پرریسک است؛ ممکن است سهمی را در این بازار خریداری کنید که با افت ناگهانی مواجه شود یا بالعکس. همچنین اطلاع‌رسانی شرکت‌های این بازار کافی نیست؛ چنانچه امکان پذیرش برای این قبیل شرکت‌ها میسر بود به بورس اوراق بهادار راه پیدا می‌کردند. محدودیت‌های معاملاتی ایجاد شده در این بازار (از جمله عدم اطلاع رسانی لحظه‌ای) برای این بوده که سهامداران حداکثر دقت در معاملات بازار پایه داشته باشند تا ریسک بالای این سهام باعث ضرر و زیان هنگفت آنها نشود.
ارسال نظر