غلامحسین دوانی*
مجله بین‌المللی حسابداری (IAB) شماره ۵۰۱ مورخ ژانویه ۲۰۱۲، درآمد ۲۲ موسسه حسابرسی بزرگ جهان و ۲۲ شبکه (Network) حسابرسی جهانی در سال ۲۰۱۱ را منتشر کرده است. در گزارش یادشده درآمد موسسه حسابرسی پرایس واترهاوس کوپرز به عنوان بزرگ‌ترین موسسه حسابرسی جهان معادل ۱/۲۹ میلیارد دلار و درآمد کوچک‌ترین موسسه حسابرسی ۶/۲ میلیون دلار اعلام شده است. نمایه شماره (۱) درآمد ده موسسه حسابرسی بین‌المللی در سال ۲۰۱۱ را نمایش می‌دهد.

جمع درآمد یکصد موسسه برتر حسابرسی جهان در سال 2011 معادل 7/136 میلیارد دلار بوده که 40 درصد آن متعلق به آمریکای شمالی (آمریکا + کانادا)، 43 درصد اروپا، 12 درصد آسیای آرام و دو درصد متعلق به خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است.
گزارش یادشده حکایت دارد که ۶۶ درصد بازار جهانی حسابرسی متعلق به چهار موسسه برتر موسوم به Big Four = PWC۱۹درصد، ۱۸= Deloitteدرصد، = E&Y ۱۵درصد و ۱۴درصد = KPMG) بوده و سایر موسسات ۳۴ درصد بازار را در اختیار دارند. نمایه شماره (۳) ترکیب درآمدی ده موسسه بزرگ را نشان می‌دهد.
همچنین طی سال 2011 تعداد 1.125.000 نفر در این حرفه مشغول کار بوده‌اند که موسسه حسابرسی دیلویت با دارا بودن 180.065نفر دارای بیشترین تعداد پرسنل شامل حسابرس شریک، 9.673 نفر، پرسنل حرفه‌ای (138.790 نفر)، کادر اداری (33.103 نفر) بوده است. برخلاف گرایش صاحبکاران ایرانی در مورد کاهش حق‌الزحمه حسابرسی، این گزارش رشد قابل ملاحظه حق‌الزحمه حسابرسی در جهان را نمایش می‌دهد. تجزیه و تحلیل گزارش یادشده درآمد به ازای هر شریک و درآمد به ازای هر یک از کارکنان حرفه‌‌ای در چهار موسسه برتر جهان را به شرح نمایه شماره (4) نشان می‌دهد.
بررسی نمایه ذیل نشان می‌دهد که حجم فعالیت حرفه‌ای براساس نمایه شماره (۵) که در سال ۲۰۰۳ معادل ۶۳ میلیارد دلار بوده طی یک دوره ده‌ساله به ۱۵۶ میلیارد دلار رسیده که این افزایش باوجود سقوط بازارهای جهانی و به‌دلیل نیاز هر چه بیشتر به خدمات اعتباربخشی و اعتمادگستری صورت گرفته است.
جمع‌بندی آنکه جهان حرفه حسابرسی با بیش از 5/1 میلیون نفر شاغل حرفه‌ای توانسته است جایگاه رفیعی را در تجارت جهانی کسب کند که این جایگاه باید در ایران هم با درایت و مسوولیت‌ اجتماعی و ارائه خدمات مطلوب و ارزشمند کسب شود.
* عضو انجمن حسابداران خبره آمریکا
عضو انجمن حسابداران خبره ایران