گارو هوانسیان‌فر*

این روزها کتب بسیاری در رابطه با مباحث حسابداری مالی، حسابداری صنعتی، حسابرسی، مدیریت و... وجود دارد. تقریبا متوجه شده‌ام هر شخصی که هر واحد دانشگاهی را تدریس می‌کند، سعی می‌کند آن واحد را از روی کتاب خود که تالیف، ترجمه گرد‌آوری شده یا... است، تدریس کند. حال این سوال پیش می‌آید که آیا هر شخصی صلاحیت تالیف، ترجمه و... کتب حسابداری و مطالب مرتبط با آن را دارد یا خیر؟ آیا هر کسی به محض اینکه مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا گرفت، فورا می‌تواند کتابی را با نام خود چاپ کند و در دسترس عموم دانشجویان که در مقامی نیستند که بتوانند تشخیص دهند که آیا مطالب کتاب تالیف یا ترجمه شده صحیح است یا خیر قرار دهد؟ آیا هر کس که زبان انگلیسی‌اش خوب یا متوسط یا حتی عالی بود، می‌تواند در مورد هر مطلبی کتاب یا کتاب‌هایی را تالیف یا ترجمه کند؟

برای تالیف یا ترجمه هر کتاب لازم است که مولف یا مترجم دارای حداقل مشخصات زیر باشد:

۱- داشتن مدرک تحصیلی بالا (البته همراه با دانش بالا) در رشته‌ای که می‌خواهد کتابی را ترجمه یا تالیف کند.

۲- داشتن سابقه کار کافی در مورد مطلب کتاب موردنظر.

۳- داشتن سابقه تدریس کافی در مورد مطلب کتاب مورد نظر.

۴- داشتن تسلط به زبانی که اصل کتاب به آن زبان نوشته شده است.

هر شخصی که هر کدام از مشخصات یادشده را نداشته باشد، مسلما کتاب تالیف یا ترجمه شده وی نمی تواند موفق باشد. البته منظور از «موفق» این است که بتواند مطلب کتاب را به خواننده منتقل کند، گرچه ممکن است فروش چنین کتابی بسیار هم موفق باشد، به خصوص در مواردی که به طور سطحی از مطالب اصلی گذشته باشد و فقط مطالب ساده و پیش پا افتاده را مطرح کند که باب پسند دانشجویانی قرار گیرد که فقط به دنبال کسب نمره قبولی هستند.

حال این سوال پیش می‌آید که اگر شخصی به یک زبان خارجی تسلط کافی و کامل داشته باشد، آیا می‌تواند در مورد هر موضوعی، به آن زبان کتاب یا کتاب‌هایی را تالیف یا ترجمه کند؟ پاسخ کاملا منفی است. اولا برای تالیف، آن شخص باید علاوه بر تسلط به زبان خارجی مورد نظر، تسلط کامل و کافی به موضوع کتاب نیز داشته باشد. گاهی (اغلب) در کتاب‌های علمی به زبان اصلی با جمله‌ای روبه‌رو می‌شویم که یا کلیه لغات و کلمات بکار برده شده در آن جمله را می‌دانیم یا با مراجعه به کتاب فرهنگ لغات، پی به معنی آن کلمات می‌بریم، ولی هرگاه ترجمه تک‌تک کلمات را کنار هم بگذاریم، می‌بینیم که کل جمله نامفهوم است و خود مترجم یا مولف نمی تواند معنی آن جمله را بیان کند و خوانندگان نیز از کل آن جمله مطلبی را درک نمی کنند. در اینجاست که مولف یا مترجم، باید آن جمله را به زبان خارجی از لحاظ فنی کاملا درک کند تا بتواند آن را به زبان ساده و قابل فهم بنویسد تا خوانندگان مفهوم آن جمله را درک کنند.

بنابراین، کسانی که فرض کنیم رشته آنها ادبیات یک زبان خاصی است و هیچ اطلاعی از علوم فیزیک یا شیمی ندارند، نمی‌توانند یک کتاب فیزیک یا شیمی را از آن زبان اصلی به زبان فارسی ترجمه کنند، زیرا آنها اصل مطالب را که علوم فیزیک یا شیمی است را درک نکرده‌اند و ترجمه آنها از کتب اصلی چیزی در می‌آید که نه خود آنها مطالب آن کتاب‌ها را درک می‌کنند و نه خوانندگان.

*عضو پیوسته انجمن

حسابداران خبره مدیریت انگلستان