گارو هوانسیان‌فر*
دزد ناشی همیشه به کاهدان می‌زند. آنها که اهل مطالعه مداوم و سیستماتیک نیستند، معمولا از کتاب‌های معتبر روز خارجی اطلاعی ندارند و هرگاه به عللی (البته عامل غیر موجه حرفه‌ای) تصمیم می‌گیرند که یک کتاب خارجی در رشته‌های حسابرسی و حسابداری ترجمه کنند (البته و صد البته با کمک فرهنگ لغات قدیمی که در گوشه‌ای از منزل خود دارند)، یک کتاب خارجی را که برحسب تصادف با آن روبه‌رو می‌شوند، بدون مطالعه دقیق و بررسی عمیق، تصمیم به ترجمه آن کتاب‌ می‌گیرند.

البته ترجمه‌ای که شاید خودشان هم متوجه نشوند که چه چیزی را ترجمه کرده اند و مطلبی را که به اصطلاح ترجمه کرده اند، آیا دارای مفهومی است یا خیر؟ البته این افراد این کتاب‌ها را تنها به منظور سوء‌استفاده از آنها در محل کار، محل تدریس و نشان دادن آنها به فامیل‌ها از جمله عمه، خاله، دایی، عمو، ننه بزرگ، پدر بزرگ و خانواده همسر ترجمه می‌کنند و با یک جلد بسیار زیبا با طراحی ماهرانه آن را چاپ می‌کنند تا حداقل جلد آن مثل مطالب آن تو ذوق مردم نزند.
در کشور ما هیچکس به کسی اجبار و زور نکرده که حتما باید کتابی بنویسد، بنابراین در نوشتن کتاب‌های حسابداری و حسابرسی نیز، هیچ‌گونه اجباری وجود ندارد. بنابراین هر کسی که هر کتاب حسابداری یا حسابرسی به زبان خارجی (به زبان‌های چینی، آنگولایی، ژاپنی، زبان‌های بومی قبایل آفریقایی و ....) می‌بیند نباید فورا به فکر ترجمه آن بیفتد.
کتابی آمریکایی می‌شناسم که زمانی که برای اولین بار ترجمه شد (سال‌های بسیار دور)، در خود آمریکا منسوخ شده بود! بله، مترجم آن با عجله‌ای که داشت، به این موضوع توجه نکرده بود و تنها برای چاپ یک کتاب (حالا هر کتاب حسابداری یا حسابرسی که در دسترس باشد)، آن را ترجمه کرده بود. تا اینجای مطلب هیچ اشکالی وجود ندارد (اما اشکال عظیمی که وجود دارد این است که متاسفانه این کتاب هنوز در بعضی جاها تدریس می‌شود و دانشجویان، بی‌خبر از همه جا، این کتاب‌ را مطالعه و تصور می‌کنند که مطالب روز حسابداری را که در سطح جهانی مطرح است، مطالعه می‌کنند. حال، در این زمان می‌توانم پیشنهادی به جامعه حسابداران رسمی ایران ارائه کنم. پیشنهاد من این است که «کار گروهی» در جامعه حسابداران رسمی ایران که اطلاعات آنها در مورد مباحث حسابداری و حسابرسی به روز و بهنگام است، در هر فصل نامه جامعه یک کتاب در رشته‌های حسابداری یا حسابرسی یا مرتبط با آن را بدون هیچ‌گونه تعارف مورد بررسی دقیق از هر لحاظ قرار داده و بدون توجه به دوستی‌ها و غیره، نظر خود را به صراحت در فصل نامه عنوان کنند. این کار باعث می‌شود که هر کسی، سراغ نوشتن کتاب‌های حسابداری و حسابرسی نرود و کسانی که در فکر ترجمه کتاب حسابداری یا حسابرسی هستند، بدانند که کل صفحات آن کتاب‌ها توسط یک گروه معتبر و بدون ملاحظه دوستی‌ها و هر گونه تعارفات، مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت. البته منظور من بررسی و انتقاد مطالب کتاب است و نه تمسخر خود شخص نویسنده یا مولف یا مترجم آن که متاسفانه در سال‌ها قبل توسط عده‌ای در یک مجله به اصطلاح حرفه‌ای انجام شد. البته مترجمان، مولفان و غیره می‌توانند به انتقادات به عمل آمده از کتاب‌های خود در فصل نامه جامعه، پاسخ‌های متناسب بدهند و از نوشته‌های خود دفاع کنند.
روش یادشده یکی از روش‌هایی است که می‌تواند برای بهبود کیفیت کتاب‌های حسابداری و حسابرسی به کار برده شود و قدر مسلم نتایج بسیار مطلوبی را در بر خواهد داشت.
*عضو پیوسته انجمن حسابداران خبره مدیریت انگلستان