گسترش انتشار صکوک در جهان

طبق گزارش اخیر Zawya درخصوص حجم انتظار صکوک در ماه جولای، اولین صکوک برای کشور قزاقستان در این ماه منتشر شده است. این اوراق که به رینگیت مالزی و به میزان ۲۴۰ میلیون رینگیت معادل ۷۵ میلیون دلار و توسط بانک توسعه قزاقستان (DBK) منتشر شده اولین تجربه کشورهای عضو اتحاد جماهیر شوروی سابق در تامین مالی اسلامی است. انتشار این اوراق اثر مثبتی بر رشد این صنعت در کشور قزاقستان که بیشتر جمعیت آن مسلمان هستند، خواهد گذاشت و احتمالا منجر به انتشار اوراق بهادار اسلامی بیشتری در اقتصادهای بزرگ آسیای میانه خواهد شد. DBK بزرگ‌ترین موسسه مالی توسعه‌ای در قزاقستان است و مالکیت آن کاملا دولتی است.

دومین صکوک منتشر شده در این ماه یک صکوک dual-tranche به ارزش ۴ میلیارد دلار بود که توسط قطر در بازارهای بین‌المللی فروخته شد. فروش این صکوک در بازارهای بین‌المللی که به شدت مورد استقبال قرار گرفت و با یک قیمت رقابتی فروخته شد، نشان از بازگشت دوباره و قوی قطر به صحنه بازار صکوک بین‌المللی دارد.

امارات متحده عربی نیز با انتشار دو صکوک توسط Emaar و بانک اسلامی (EIB) سهم خود را در این بازار حفظ کرد. ارزش هر یک از این صکوک ۵۰۰ میلیون دلار بود. انتشار این اوراق از سوی Emaar حاکی از نشانه‌های مثبت حرکت بازار مسکن و صنعت ساختمان در امارات است.

در این ماه، عربستان سعودی در بازار حضور چندانی نداشت و اوراقی منتشر نکرد که شاید این موضوع به واسطه ماه مبارک رمضان باشد.

این کشور با عرضه ۸/۸ میلیارد دلار صکوک، جایگاه مناسبی را تاکنون کسب کرده است. آخرین صکوک منتشره در این کشور در ۲۷ ژوئن سال جاری توسط شرکت تامین مالی Olayan و از طریق نهاد واسط آن ORECO، با سررسید پنج سال و ارزش ۶۵۰ میلیون ریال عربستان (۱۷۰ میلیون دلار آمریکا) بود.

بحرین همچنان با قوت به حرکت خود در بازار ادامه می‌دهد و به دنبال فروش اوراق قرضه ۵/۱ میلیارد دلاری بین‌المللی در ژوئن سال جاری، بانک مرکزی بحرین نوزدهمین صکوک اجاره ۵ ساله بلندمدت خود را به ارزش ۱۶۰ میلیون دینار بحرین (۴۲۰ میلیون دلار)، در کنار دو صکوک اجاره کوتاه‌مدت و صکوک سلم ماهیانه دیگر و عدم عرضه اوراق شرکتی به فروش رساند.

به‌رغم اینکه قطر حجم بالایی از صکوک را به میزان ۴ میلیارد دلار در ماه جولای منتشر کرد، مالزی همچنان در رتبه اول خود در این بخش باقی ماند. کشورهای عضو خلیج فارس (GCC) صکوک خود را در سطح بین‌المللی عرضه کردند در حالی که مالزی بیشتر صکوک منتشره را در داخل کشور به فروش رساند. همچنین مالزی جذاب‌ترین بازار صکوک برای تامین مالی بین‌المللی محسوب می‌شود. به عنوان مثال صکوک Khaz DBK دولت مالزی برنامه جدیدی را در جولای به نام IPI در قالب صکوک استثمار و به ارزش یک میلیارد رینگیت مالزی شروع کرد.

براساس آمار Zawya، در ماه جولای به طور کلی حدود ۱۵ میلیارد دلار صکوک فروخته شد که براساس بولتن فصلی صکوک برای دو ماهه دوم سال ۲۰۱۲ با احتساب حجم انتشار ۶ ماهه اول به میزان ۶۸ میلیارد دلار در هفت ماه اول سال ۲۰۱۲، ۸۳ میلیارد دلار صکوک عرضه شده است. انتظار می‌رود که فعالیت‌ها در ماه آگوست کند باشد و بعد از عید فطر و در سه ماهه سوم سال دوباره رشد کند. تا به حال سال ۲۰۱۲ از نظر انتشار صکوک رکورد بالایی کسب کرده است.

در ایران نیز، با معرفی ابزارهای نوین تامین مالی اسلامی همچون اوراق مرابحه و استصناع در کنار صکوک اجاره و مشارکت در سال اخیر، عرضه‌های انجام شده در ۷ ماهه نخست سال ۲۰۱۲ حاکی از انتشار ۳.۰۴۳ میلیارد ریال معادل ۲۵۰ میلیون دلار آمریکا اوراق اجاره و مشارکت برای شرکت‌ها بوده است.

حجم قراردادهای تامین مالی شرکت‌های تامین سرمایه در چند ماه اخیر نیز حاکی از رشد بازار بدهی و تمایل شرکت‌ها به تامین مالی از طریق اوراق اجاره، مرابحه و استصناع

است. حال آنکه به طور کلی آینده روشنی از توسعه بازار بدهی و انتشار ابزارهای تامین مالی اسلامی در ایران دیده می‌شود.

منبع: واحد تحقیق و توسعه شرکت تامین سرمایه نوین