روند افزایشی قیمت نفت

غلامعلی رحیمی- مهرزاد زمانی*

بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۱۸ آوریل الی ۲۱ آوریل ۲۰۱۱) از یک روند افزایشی برخوردار بود. براین‌اساس طی هفته گذشته، به دلیل تشدید و تداوم ناآرامی‌های سیاسی در خاورمیانه، تداوم ناآرامی‌ها در لیبی به ویژه در مناطق نفت‌خیز این کشور و تردید معامله‌گران درباره زمان بازگشت نفت خام سبک صادراتی این کشور به بازار نفت و پالایشگاه‌های اروپا، افزایش نگرانی فعالان بازار نفت از گسترش ناآرامی‌ها به سایر کشورهای تولیدکننده نفت خصوصا عربستان سعودی، وقوع برخی اعتراضات و ناآرامی‌ها در کشورهای بحرین، یمن، عمان و عربستان سعودی و تشدید نگرانی درباره امنیت این صادرکننده بزرگ نفت، تشدید تنش‌ها در یمن به دنبال کشته شدن مخالفان دولت یمن به دست پلیس این کشور، پیش‌بینی رییس آژانس بین‌المللی انرژی مبنی بر رشد تقاضای جهانی نفت خام تا تابستان سال ۲۰۱۱، پیش‌بینی رشد ۴/۱ میلیون بشکه‌ای تقاضای جهانی نفت خام در سال ۲۰۱۱ براساس تازه‌ترین گزارش ماهانه دبیرخانه اوپک، افزایش پایبندی اعضای اوپک به سهمیه‌های تولید (حدود ۵۸ درصد) در ماه مارس به دنبال ادامه ناآرامی‌ها در لیبی، انتشار خبر مربوط به کاهش روزانه ۸۰۰ هزار بشکه تولید نفت خام عربستان سعودی در پی کاهش تقاضا، سودآوری شرکت‌های فعال در زمینه محصولات بهداشتی در آمریکا، آمار مثبت از وضعیت مسکن آمریکا، انتشار اخبار مثبت درباره اقتصاد آلمان و فرانسه و کاهش نگرانی از کسری بودجه یونان، کاهش ارزش دلار در مقابل یورو و رسیدن آن به پایین‌ترین سطح خود از سال ۲۰۰۸، افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی و همچنین کاهش قابل توجه سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا معادل ۳/۲ میلیون بشکه در هفته منتهی به ۱۵ آوریل ۲۰۱۱، قیمت نفت خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، از حدود ۱۲/۱۰۷ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۸ آوریل ۲۰۱۱ تا بیش از ۲۹/۱۱۲ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۱ آوریل ۲۰۱۱ افزایش یافت. البته طی دوره مذکور، انتشار اخبار و اطلاعاتی نظیر گزارش‌های ناامیدکننده درباره فعالیت کارخانه‌های آمریکا و نرخ بیکاری که چشم‌انداز مثبت رشد اقتصادی و افزایش تقاضای نفت در این کشور را با تردید روبه‌رو ساخته است، سود اندک بانک گلدمن ساچس، دورنمای بد اعتباری اقتصاد آمریکا و عرضه بیش از حد نفت در بازار، افزایش حداقل موجودی موسسات اعتباری چین برای پرداخت وام در تلاش این کشور برای مهار تورم و همچنین اعلام اعضای اوپک مبنی بر آمادگی این سازمان برای جبران هر گونه کمبود عرضه نفت در بازار با تاکید بر وجود نفت کافی در بازار، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی بوده و مانع افزایش بیشتر قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شد.

طی هفته گذشته، به دلیل سودآوری شرکت‌های فعال در زمینه محصولات بهداشتی و آمار مثبت از وضعیت مسکن آمریکا، ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای سهام آمریکا از یک روند افزایشی برخوردار بودند. البته سود اندک بانک گلدمن ساچس، گزارش‌های ناامیدکننده درباره فعالیت کارخانه‌های آمریکا و نرخ بیکاری و همچنین دورنمای بد اعتباری اقتصاد آمریکا سبب شد که افزایش ارزش شاخص‌های بورس زیاد نباشد.

ارزش یورو در مقابل دلار طی هفته گذشته، در پی انتشار اخبار مثبت درباره اقتصاد آلمان و فرانسه و کاهش نگرانی از کسری بودجه یونان، از یک روند افزایشی قابل توجه برخوردار بود.

تصویب کمک‌های مالی به یونان و ایرلند از سوی اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۱۰، تا حدودی موجب تضعیف ارزش یورو در مقابل دلار شده است، ولی کارشناسان معتقدند این روند تداوم نیافته و برنامه‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا، سبب کاهش ارزش دلار خواهد شد.

به‌طور کلی ارزش دلار در مقابل یورو در پی تصمیمات فدرال رزرو مبنی بر ارائه کمک‌های مالی برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور، از یک روند کاهشی برخوردار بوده است. سیاستگذاران بانک مرکزی آمریکا اعلام کرده‌اند آماده ارائه کمک‌های بیشتر برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور هستند، لذا در صورت اجرای برنامه‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا و تزریق پول به اقتصاد این کشور برای جلوگیری از بازگشت به رکود، ارزش دلار افت خواهد کرد. براساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۱۸ آوریل الی ۲۰ آوریل ۲۰۱۱، ابتدا ازحدود ۳۷/۱۱۷ دلار در هر بشکه تا کمتر از ۱۱۶ دلار در هر بشکه در تاریخ ۱۹ آوریل کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۹۷/۱۱۷ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۰ آوریل افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۰ آوریل ۲۰۱۱، با ۱ دلار و ۸ سنت کاهش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۱۷ دلار و ۱۱ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱۵ آوریل ۲۰۱۱ معادل ۱۱۸ دلار و ۱۹ سنت بود. براساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز چهارشنبه (۲۰ آوریل ۲۰۱۱ ) ۱۱۸ دلار و ۷۷ سنت بود و همین رقم برای نفت خام سنگین در سطح ۱۱۵ دلار و ۶۰ سنت قرار داشت. همچنین قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی ۱۱۹ دلار و ۵۷ سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار ۱۱۷ دلار و ۵۷ سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت خام سبک ایران در بازار آسیا ۱۱۸ دلار و ۳۵ سنت، شمال غربی اروپا ۱۱۹ دلار و ۵۱ سنت و در بازار مدیترانه ۱۱۸ دلار و ۲۲ سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا ۱۱۵ دلار و ۶۹ سنت، شمال غربی اروپا ۱۱۷ دلار و ۵۱ سنت و در بازار مدیترانه ۱۱۴ دلار و ۲۲ سنت به فروش رسیده است. طی دوره ۱۳ آوریل الی ۲۰ آوریل ۲۰۱۱، بیشترین افزایش در قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران مربوط به بازار آسیا با ۶۸/۱ دلار افزایش در هر بشکه بوده و میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک و سنگین ایران نیز نسبت به هفته قبل، به ترتیب به میزان ۳۵/۱ دلار و ۴۳/۱ دلار در هر بشکه طی دوره مذکور افزایش یافته است.

پیش‌بینی قیمت

سطوح حمایتی برای نفت خام‌ها هنوز مانع کاهش قیمت است و هنگامی که قیمت‌ها به این سطوح تنزل می‌یابد روند افزایشی به خود می‌گیرند. از طرف دیگر سطوح مقاومتی نیز مانع افزایش بیشتر قیمت شده‌اند. نفت خام WTI با مقاومت ۱۱۴ دلار روبه‌رو است و نفت خام برنت با سطح ۱۲۷ دلار مواجه است که در هفته جاری نیز با این سطوح درگیر خواهند بود و باید منتظر اخبار هفته جاری بود.

در اوایل هفته با افزایش ارزش دلار و انتشار اخبار وجود مازاد عرضه در بازار، قیمت‌های نفت روند نزولی به خود گرفتند، ولی در پایان هفته با کاهش ارزش دلار و آمار مثبت از وضعیت مسکن آمریکا روند افزایشی طی شد. از طرف دیگر ذخیره‌سازی‌های نفت خام و بنزین همزمان کاهش یافتند که در نتیجه فشار افزایشی بر قیمت‌ها بیشتر شد. در هفته جاری همچنان سطوح مقاومتی قبلی در ۱۱۴ دلار و ۱۲۷ دلار برای WTI و برنت باقی است و از طرف دیگر هفته جاری ماه آوریل به پایان می‌رسد که تا به حال قیمت روند افزایشی را در این ماه طی کرده، لذا برای ماه آینده نیز حداقل تثبیت فعلی یا افزایش قیمت انتظار می‌رود. سطوح ۱۰۴ دلار برای نفت WTI و ۱۱۹ و ۱۱۶ دلار برای نفت برنت حمایت‌های مناسبی را به وجود آورده است.

*کارشناسان ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی

منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )