غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی*

قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس آمریکا ( آتی های ماه اول برای تحویل در نوامبر ۲۰۱۰) طی دوره ۲۷ سپتامبر الی ۱ اکتبر ۲۰۱۰ ، از یک روند کاهشی ملایم همراه با نوسان برخوردار بود. بر این اساس قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس نایمکس، ابتدا از حدود ۸/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۹۶۲/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۷۹۷/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱ اکتبر کاهش یافت. از سوی دیگر، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازار بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه نوامبر ۲۰۱۰ از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۹۳۹۸/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یودر تاریخ ۲۷ سپتامبر تا بیش از ۳۹۶۹/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱ اکتبر ۲۰۱۰ افزایش یافت.

قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری هاب از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۰۲/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۰۸/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۳ سپتامبر افزایش یافت، ولی مجددا با ۲۷ سنت (۶۲/۶ درصد) کاهش، تا کمتر از ۸۱/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۰ کاهش یافت. این سطح قیمتی به میزان ۴۴/۳۷ درصد از قیمت ۰۹/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری هاب در اوایل سال ۲۰۱۰، پایین‌تر می‌باشد.

قیمت‌های تک محموله گازطبیعی در بازارهای نیویورک و شیکاگو نیز از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۳۸/۴ و ۰۵/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۴۸/۴ و ۱۱/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۳ سپتامبر افزایش یافتند، ولی مجددا تا سطوح ۰۹/۴ و ۸۳/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۹ سپتامبر کاهش یافتند. از سوی دیگر، قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (لندن- ICE) با ۲۰ سنت افزایش طی دوره ۲۱ سپتامبر الی ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۰، از حدود ۵۹/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یو تا بیش از ۷۹/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یو طی دوره مذکور افزایش یافته است.

بررسی و تحلیل بازار فرآورده‌های نفتی‌:

قیمت بنزین سوپر بدون سرب و سوخت حرارتی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به ۱ اکتبر ۲۰۱۰ از یک روند افزایشی برخوردار بودند. قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بورس نیویورک، در ابتدا در پی افزایش نگرانی سرمایه‌گذاران از احتمال کاهش تقاضای بنزین در آمریکا و همچنین به تبعیت از کاهش قیمت نفت خام WTI، به میزان ناچیزی کاهش یافته و از حدود ۹۴۸۸/۱ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۰ تا کمتر از ۹۴۷۹/۱ دلار به ازای هر گالن در روز ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰ تنزل یافت، ولی مجددا به دلیل کاهش بیشتر از سطح انتظار نرخ بیکاری در آمریکا و افزایش خوش‌بینی‌ها نسبت به بهبود شرایط اقتصادی در این کشور، بهبود آمار مربوط به رشد اقتصادی آمریکا، رشد فراتر از پیش‌بینی شاخص تولید چین و افزایش رقم آن از ۷/۵۱ در ماه اوت به حدود ۸/۵۳ در ماه سپتامبر ۲۰۱۰، ناآرامی‌های اخیر در اکوادور یکی از تولیدکنندگان نفت عضو اوپک با ۳۰۰ هزار بشکه در روز تولید نفت، کاهش ارزش دلار در مقابل یورو، کاهش قابل توجه سطح ذخیره‌سازی های بنزین آمریکا معادل ۵/۳ میلیون بشکه و افزایش تقاضای بنزین آمریکا معادل ۵۳۶ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ و همچنین به تبعیت از افزایش قیمت‌های نفت خام، قیمت بنزین سوپر بدون سرب تا سطح ۰۸۶۱/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۱ اکتبر ۲۰۱۰ افزایش یافت.

قیمت سوخت حرارتی نیز در بورس نایمکس با توجه به عوامل افزایشی مذکور و همچنین کاهش سطح ذخیره سازی های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۳/۱ میلیون بشکه و افزایش تقاضای فرآورده های میان تقطیر آمریکا معادل ۲۱۰ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ و نیز به تبعیت از بازار نفت خام، از حدود ۱۲۲۸/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۲۷ سپتامبر تا بیش از ۲۹۳۸/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۱ اکتبر ۲۰۱۰ افزایش یافت.

همچنین قیمت آتی‌های گازوئیل اروپا طی دوره مذکور، به دلیل بروز نشانه هایی از بهبود شرایط اقتصادی منطقه یورو، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود ۱۸۰۳/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۳۳۷۹/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۱ اکتبر افزایش یافت. طی هفته مذکور، افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت کوره پسماند آمریکا (معادل ۱۰۰ هزار بشکه) در هفته منتهی به ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت‌های فرآورده‌های نفتی و از سوی دیگر، افزایش تقاضای بنزین و فرآورده‌های میان تقطیرآمریکا به ترتیب معادل ۵۳۶ و ۲۱۰ هزار بشکه در روز و نیز کاهش سطح ذخیره سازی های بنزین ( معادل ۵/۳ میلیون بشکه) و فرآورده های میان تقطیر (معادل ۳/۱ میلیون بشکه) در هفته منتهی به ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰، از عوامل تقویت کننده قیمت‌های فرآورده های نفتی به شمار می روند.

بر اساس آمار منتشره اداره اطلاعات انرژی آمریکا در روز ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۰، قیمت های تک محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره ۲۱ الی ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰ روندهای متفاوتی را تجربه نموده اند. بر این اساس، قیمت تک محموله بنزین معمولی در بازار آمریکا (خلیج مکزیک) ابتدا به میزان ۹۵/۲ سنت به ازای هر گالن افزایش یافته و از حدود ۲/۱۹۱ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۱ سپتامبر تا بیش از ۱۵/۱۹۴ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۹۹/۱۹۱ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰ کاهش یافت. از سوی دیگر، قیمت های تک محموله بنزین معمولی در بازارهای اروپا (روتردام) و آسیا (سنگاپور) ابتدا به ترتیب به میزان ۳۷/۶ و ۵ سنت به ازای هر گالن کاهش یافته و از حدود ۱۹۹ و ۳۳/۱۹۸ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۱ سپتامبر تا کمتر از ۶۳/۱۹۲ و ۳۳/۱۹۳سنت به ازای هر گالن به ترتیب در تاریخ های ۲۷ و ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۰ کاهش یافتند، ولی مجددا تا سطوح ۴۶/۱۹۵و ۹/۱۹۷ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافتند. قیمت تک محموله گازوئیل در بازار اروپا از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۲۱/۲۱۴ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۱ سپتامبر تا بیش از ۴۱/۲۱۶ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۸/۲۱۵ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۸ سپتامبر کاهش یافت. قیمت تک محموله گازوئیل در بازار آسیا از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۷۱/۲۱۰ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۱ سپتامبر تا کمتر از ۷۹/۲۰۶ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰ کاهش یافت. قیمت تک محموله سوخت جت در بازار آمریکا از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۲۲/۲۱۱ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۱ سپتامبر تا کمتر از ۸۹/۲۰۹ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۰ کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۶۲/۲۱۳ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۸ سپتامبر افزایش یافت. قیمت تک محموله سوخت‌جت در بازار اروپا از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۷۵/۲۱۴ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۱ سپتامبر تا بیش از ۸۱/۲۱۵ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۸۵/۲۱۳ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۸ سپتامبر کاهش یافت. قیمت تک محموله سوخت جت در بازار آسیا نیز از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۴۳/۲۱۱ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۱ سپتامبر تا کمتر از ۳۳/۲۰۸ سنت به ازای هر گالن در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰ کاهش یافت. قیمت های تک محموله نفت کوره در بازارهای آمریکا و اروپا روند افزایشی و در بازار آسیا روند کاهشی را تجربه نموده است.

همچنین بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس طی روز ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۰ در سطح ۶۹۰ دلار و ۵۸ سنت قرار گرفت. بر این اساس، هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای مدیترانه ۶۹۶ دلار و ۷۵ سنت، شمال اروپا ۶۹۶ دلار و ۷۵ سنت، آمریکا ۷۵۱ دلار و ۶۹ سنت، ژاپن ۷۲۴ دلار و ۴۶ سنت و سنگاپور ۷۰۹ دلار و ۷۶ سنت معامله شده است.

*کارشناسان بازار انرژی

منبع: سایت موسسه مطالعات بین المللی انرژی

(www.iies.org)