غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی
کارشناسان بازار انرژی
قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در اوت 2010) طی دوره 19 ژوئیه الی 23 ژوئیه 2010، از یک روند افزایشی ملایم برخوردار بود.

بر این اساس قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس نایمکس از حدود ۵۱/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۰ تا بیش از ۵۸/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۳ ژوئیه افزایش یافت. از سوی دیگر، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه اوت ۲۰۱۰، از یک روند کاهشی برخوردار بوده و از حدود ۶۹۴۸/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱۹ ژوئیه به کمتر از ۲۹۸۳/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۳ ژوئیه کاهش یافت.
روند تغییرات قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بازارهای آمریکا و اروپا
قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری‌هاب از یک روند افزایشی برخوردار بوده و با ۳۱ سنت افزایش (۰۶/۷ درصد)، از حدود ۳۹/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۱۴ ژوئیه به بیش از ۷۰/۴ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۲۱ ژوئیه افزایش یافت. این سطح قیمتی به میزان ۸۲/۲۲ درصد از قیمت ۰۹/۶ دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری‌هاب در اوایل سال ۲۰۱۰، پایین‌تر است.
قیمت‌های تک محموله گازطبیعی در بازارهای نیویورک و شیکاگو نیز به ترتیب با 29 و 33 سنت افزایش در هر میلیون بی.تی.یو روبه‌رو بوده و از حدود 92/4 و 38/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 14 ژوئیه 2010 به بیش از 21/5 و 71/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 21 ژوئیه افزایش یافته است. از سوی دیگر، قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (لندن- ICE) با 26 سنت کاهش طی دوره 14 ژوئیه الی 21 ژوئیه 2010، از حدود 38/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو به کمتر از 12/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو طی دوره مذکور کاهش یافته است.
بر اساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، میزان ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا طی هفته منتهی به ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۰ در حدود ۲۸۹۱ میلیارد فوت مکعب بود که نسبت به هفته قبل از آن بیش از ۵۱ میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است. این ذخایر به میزان ۵۲ میلیارد فوت مکعب (۸/۱ درصد) کمتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۶ ژوئیه ۲۰۰۹ بوده و به میزان ۲۶۱ میلیارد فوت مکعب (۹/۹ درصد) بیشتر از متوسط ۵ سال گذشته (۲۰۰۹- ۲۰۰۵) است. میزان متوسط ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی آمریکا طی ۵ سال گذشته در حدود ۲۶۳۰ میلیارد فوت مکعب بوده است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به ۱۶ ژوئیه به میزان ۴۱ میلیارد فوت مکعب نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و به میزان ۳۷ میلیارد فوت مکعب (۷/۲ درصد) از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه بالاتر است.
ذخایر در منطقه تولیدی (آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و....) به میزان 133 میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط 5 سال گذشته این منطقه یعنی (859 میلیارد فوت مکعب) بوده و نسبت به هفته قبل از آن نیز به میزان 6 میلیارد فوت مکعب افزایش یافته است. از سوی دیگر، سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان 49 میلیارد فوت مکعب (7/4 درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 16 ژوئیه 2009 کمتر است.
سطح ذخایر زیرزمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا نیز طی هفته منتهی به ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۰ به میزان ۴ میلیارد فوت مکعب نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و همچنین معادل ۹۱ میلیارد فوت مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه است. به طور کلی سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل ۲۸۹۱ میلیارد فوت مکعب است، در محدوده تاریخی ۵ سال گذشته قرار دارد.
بررسی و تحلیل بازار فرآورده‌های نفتی
قیمت بنزین سوپر بدون سرب و سوخت حرارتی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۰ از یک روند افزایشی برخوردار بود. قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بازار بورس نیویورک، در پی احتمال وزش توفان حاره‌ای و به مخاطره افتادن تاسیسات انرژی در خلیج مکزیک، افزایش درآمد برخی شرکت‌های عمده صنعتی و به دنبال آن افزایش امیدواری سرمایه‌گذاران نسبت به شرایط بازارهای جهانی، افزایش ارزش سهام در بازارهای جهانی، افزایش تقاضای بنزین آمریکا معادل ۳۵۵ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۰ و همچنین به تبعیت از افزایش قیمت‌های نفت خام، از حدود ۰۵۹/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۱۹ ژوئیه تا بیش از ۱۲۲۲/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۰ افزایش یافت. طی دوره مذکور افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا معادل ۱/۱ میلیون بشکه در هفته منتهی به ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۰، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت بنزین به شمار می‌رود.
بر اساس آمار منتشره اداره اطلاعات انرژی آمریکا در روز 22 ژوئیه 2010، قیمت‌های تک محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره 13 ژوئیه الی 20 ژوئیه 2010 روندهای متفاوتی را تجربه نموده‌اند. قیمت تک محموله بنزین معمولی در بازار آمریکا (خلیج مکزیک)، با 49/1 سنت کاهش در هر گالن، از حدود 25/200 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 13 ژوئیه به کمتر از 76/198 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 20 ژوئیه 2010 کاهش یافته است. از سوی دیگر، قیمت‌های تک محموله بنزین معمولی در بازار اروپا (روتردام) از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 47/194 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 13 ژوئیه به بیش از 87/197 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 20 ژوئیه 2010 افزایش یافته است. همچنین قیمت تک محموله سوخت جت در بازار آسیا با 11/5 سنت افزایش در هر گالن طی دوره 13 ژوئیه الی 20 ژوئیه 2010 همراه بوده است. قیمت‌های تک محموله گازوئیل و نفت کوره نیز در بازار آسیا از چنین روند افزایشی برخوردار بودند.
همچنین بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس با ۶ دلار و ۲۸ سنت کاهش نسبت به هفته قبل (۱۴ ژوئیه ۲۰۱۰)، طی روز ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۰ در سطح ۶۹۵ دلار و ۵ سنت قرار گرفت. بر این اساس، هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای مدیترانه ۶۸۵ دلار، شمال اروپا ۶۸۳ دلار و ۲۵ سنت، آمریکا ۷۶۱ دلار و ۷۷ سنت، ژاپن ۷۲۸ دلار و ۱۶ سنت و سنگاپور ۷۱۴ دلار و ۲۳ سنت معامله شده است. از سوی دیگر، میانگین بهای هر تن سوخت جت در بازار خلیج فارس با یک دلار و ۴ سنت افزایش نسبت به هفته قبل، طی روز ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۰ در سطح ۶۷۹ دلار و ۲۸ سنت قرار گرفت.
میانگین بهای هر تن نفت گاز در بازار خلیج فارس با یک دلار و 11 سنت کاهش نسبت به هفته قبل (14 ژوئیه 2010)، طی روز 21 ژوئیه 2010 در سطح 624 دلار و 76 سنت قرار گرفت. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن نفت کوره نیز در بازار خلیج فارس با 4 دلار و 50 سنت کاهش نسبت به هفته قبل، طی روز 21 ژوئیه 2010 در سطح 441 دلار و 13 سنت قرار گرفت.
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)