مهدیه علوی - غلامعلی رحیمی *
قیمت بنزین (Rbob) در بورس نیویورک (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به ۱۶ آوریل ۲۰۱۰ از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۲۹۵/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۱۲ آوریل، به دلیل افزایش تقاضای بنزین، به بیش از ۳۳۲/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۱۴ آوریل افزایش یافت، ولی مجددا به دلیل انتشار اخبار منفی از اقتصاد آمریکا (کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان، افزایش تعداد افراد جویای کار و ...) و همچنین به تبعیت از افت قیمت‌های نفت خام در بازارهای جهانی، تا سطح ۲۷۷/۲ دلار به ازای هر گالن کاهش یافت.

قیمت سوخت حرارتی نیز در بورس نایمکس از چنین روندی برخوردار بوده و طی دوره ۱۶-۱۲ آوریل ۲۰۱۰، ابتدا از حدود ۲۱۸/۲ دلار به ازای هر گالن تا بیش از ۲۵۲/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۱۵ آوریل افزایش یافت، ولی مجددا در ادامه به دلیل کاهش تقاضای سوخت حرارتی و نیز افزایش سطح ذخایر فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا طی هفته منتهی به ۹ آوریل ۲۰۱۰، تا حدود ۲۱۶/۲ دلار به ازای هر گالن کاهش یافت.


بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، سطح ذخایر بنزین آمریکا طی هفته منتهی به ۹ آوریل ۲۰۱۰ به میزان ۱/۱ میلیون بشکه نسبت به هفته قبل از آن کاهش یافته و به سطح ۳/۲۲۱ میلیون بشکه رسیده است که معادل ۸/۴ میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۰۹ است. در این میان سطح ذخایر بنزین معمولی (Conventional) به میزان ۹۰۰ هزار بشکه کاهش یافته، در حالی که سطح ذخایر بنزین با فرمولاسیون جدید (Reformulated) معادل ۱۰۰ هزار بشکه افزایش یافته است. میزان ذخایر افزودنی‌های بنزین نیز به میزان ۳۰۰ هزار بشکه کاهش یافته است. میزان کل ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل معادل ۵/۰ روز کاهش یافته و در سطح ۲/۲۴ روز قرار گرفته است و به میزان ۳/۰ روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
بر این اساس متوسط قیمت خرده‌فروشی بنزین در بازار آمریکا از حدود 6/282 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 5 آوریل 2010 به بیش از 8/285 سنت به ازای هر گالن در تاریخ 12 آوریل افزایش یافته است. در این میان قیمت خرده فروشی بنزین معمولی و بنزین تغییر فرمول یافته (با فرمولاسیون جدید) به ترتیب در سطوح 9/282 و 7/291 سنت به ازای هر گالن قرار گرفته است که در مقایسه با هفته قبل از آن به ترتیب در حدود 4/3 و 6/2 سنت به ازای هر گالن افزایش نشان می‌دهد.


میزان تولید بنزین آمریکا طی دوره 2 آوریل2010 الی 9 آوریل 2010 به میزان 156 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 248/9 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل 335 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 10 آوریل 2009 می‌باشد. در همین زمان میزان واردات بنزین آمریکا از 756 هزار بشکه در روز به 571 هزار بشکه در روز (معادل 185 هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که به میزان 503 هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
سطح تقاضای بنزین آمریکا طی همین دوره به میزان ۲۴۹ هزار بشکه در روز افزایش داشته و به سطح ۳۲۵/۹ میلیون بشکه در روز رسیده است که به میزان ۳۸۱ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.


از سوی دیگر، میزان ذخایر فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا طی هفته منتهی به ۹ آوریل ۲۰۱۰ به میزان ۱/۱ میلیون بشکه نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و در سطح ۸/۱۴۶ میلیون بشکه قرار دارد. این ذخایر به میزان ۲/۷ میلیون بشکه بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۰۹ است. در این میان سطح ذخایر فرآورده‌های میان تقطیر با محتوای سولفور ppm ۱۵ و کمتر، بین ppm ۱۵ الی ppm۵۰۰ و بیشتر از ppm ۵۰۰ به ترتیب به میزان ۱۰۰ هزار بشکه، ۵۰۰ هزار بشکه و ۵۰۰ هزار بشکه افزایش یافته و در سطوح ۶/۸۹، ۴/۱۴ و ۸/۴۲ میلیون بشکه قرار گرفته است. میزان کل ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل معادل ۸/۰ روز افزایش یافته و در سطح ۴۰ روز قرار گرفته است و به میزان ۸/۳ روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
میزان تولید فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا طی دوره 2 آوریل2010 الی 9 آوریل 2010 به میزان 80 هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح 962/3 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل 11 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 10 آوریل 2009 است.
در این میان میزان تولید فرآورده‌های میان تقطیر با محتوای سولفور ppm ۱۵ و کمتر، معادل ۶۲ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۲۵۷/۳ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است. از سوی دیگر، تولید فرآورده‌های میان تقطیر با محتوای سولفور ppm ۱۵ الی ppm۵۰۰ و بیشتر از ppm ۵۰۰ به ترتیب به میزان ۹۲ و ۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطوح ۳۲۶ و ۳۷۹ هزار بشکه در روز قرار گرفته است. در همین زمان میزان واردات فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا از ۱۵۳ هزار بشکه در روز به ۱۸۴ هزار بشکه در روز (معادل ۳۱ هزار بشکه در روز) افزایش یافته که به میزان ۴۰ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.


تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا طی همین دوره به میزان ۵۴ هزار بشکه در روز کاهش داشته و به سطح ۵۸۳/۳ میلیون بشکه در روز رسیده است که به میزان ۱۸۶ هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، سطح ذخایر پروپان آمریکا طی هفته منتهی به 9 آوریل 2010 به میزان 071/1 میلیون بشکه نسبت به هفته قبل از آن افزایش یافته و به سطح 11/29 میلیون بشکه رسیده که معادل 716/11 میلیون بشکه کمتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 10 آوریل 2009 است. میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل معادل 8/1 روز افزایش یافته و در سطح 6/28 روز قرار گرفته است و به میزان 3/10 روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
میزان تولید پروپان آمریکا طی دوره
2 آوریل2010 الی 9 آوریل 2010 به میزان 50 هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح 098/1 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل 110 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 10 آوریل 2009 است. در همین زمان میزان واردات پروپان آمریکا از 268 هزار بشکه در روز به 111 هزار بشکه در روز (معادل 157 هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که به میزان هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. سطح تقاضای پروپان آمریکا طی همین دوره به میزان 14 هزار بشکه در روز کاهش داشته و به سطح 970 هزار بشکه در روز رسیده است که به میزان 73 هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل است.
مقایسه متوسط قیمت فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی
میانگین بهای هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازار خلیج فارس با 13 دلار و 42 سنت کاهش نسبت به هفته قبل (7 آوریل2010)، طی روز 13 آوریل 2010 در سطح 786 دلار و 47 سنت قرار گرفت. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، هر تن بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای مدیترانه 769 دلار، شمال اروپا 774 دلار، آمریکا 841 دلار و 81 سنت، ژاپن 817 دلار و 52 سنت و سنگاپور 804 دلار و 53 سنت معامله شده است. میانگین بهای هر تن سوخت جت نیز در بازار خلیج‌فارس با 9 دلار و 92 سنت کاهش نسبت به هفته قبل، طی روز 13 آوریل 2010 در سطح 739 دلار و 44 سنت قرار گرفت. هر تن سوخت جت در بازارهای مدیترانه 733 دلار و 75 سنت، شمال اروپا 741 دلار و 25 سنت، آمریکا 753 دلار و 28 سنت، ژاپن 765 دلار و 92 سنت و سنگاپور 754 دلار و 48 سنت معامله شده است.
میانگین بهای هر تن نفت گاز در بازار خلیج فارس با ۱۰ دلار و ۷۳ سنت کاهش نسبت به هفته قبل (۷ آوریل۲۰۱۰)، طی روز ۱۳ آوریل ۲۰۱۰ در سطح ۶۸۷ دلار و ۱۱ سنت قرار گرفت. هر تن نفت گاز در بازارهای مدیترانه ۶۹۰ دلار و ۷۵ سنت، شمال اروپا ۶۸۶ دلار، آمریکا ۶۸۲ دلار و ۹۷ سنت، ژاپن ۷۱۳ دلار و ۱۹ سنت و سنگاپور ۷۰۱ دلار و ۹۴ سنت معامله شده است. بر اساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن نفت کوره در بازار خلیج فارس با ۷ دلار و ۷۰ سنت افزایش نسبت به هفته قبل، طی روز ۱۳ آوریل ۲۰۱۰ در سطح ۴۷۵ دلار و ۳ سنت قرار گرفت. هر تن نفت کوره در بازارهای مدیترانه ۴۸۶ دلار و ۷۵ سنت، شمال اروپا ۴۸۰ دلار و ۷۵ سنت، آمریکا ۴۶۸ دلار و ۱۶ سنت، ژاپن ۴۹۸ دلار و ۷۱ سنت و سنگاپور ۴۸۷ دلار و ۷۵ سنت معامله شده است.
میانگین بهای هر تن پروپان و بوتان نیز در بازار خلیج فارس به ترتیب با 11 دلار و 6 دلار کاهش نسبت به هفته قبل (7 آوریل2010)، طی روز 13 آوریل 2010 در سطوح 686 دلار و 50 سنت و 681 دلار و 50 سنت قرار گرفتند.
کاهش واردات بنزین عربستان در ماه آوریل: به گزارش شانا، به عقیده معامله‌گران انتظار می‌رود واردات بنزین عربستان در ماه آوریل ۲۰۱۰ نسبت به ماه مارس به میزان ۲۰ درصد کاهش یابد. بر این اساس انتظار می‌رود عربستان سعودی برای ماه جاری میلادی روزانه حدود ۱۵۲/۶۸ هزار بشکه بنزین از بازارهای تک محموله خریداری کند، در حالی که این رقم در ماه مارس ۸۲ هزار بشکه در روز بود. از نیمه ماه مارس ۲۰۱۰ پالایشگاه ینبع با ظرفیت تولید روزانه ۴۰۰ هزار بشکه، برای مدت ۴۵ روز به منظور انجام عملیات تعمیر و نگهداری تعطیل شد. ینبع سومین پالایشگاه بزرگ عربستان سعودی و صادرکننده عمده بنزین، گازوئیل و نفت کوره به شمار می‌آید.
چنانچه پالایشگاه ینبع عربستان دوباره وارد مدار تولید شود، می‌توان شاهد کاهش واردات بنزین بود. همچنین معامله گران اعلام نموده اند با اتمام زمان عملیات تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌ها در عربستان، واردات بنزین این کشور در سطوح بین 51 تا 68 هزار بشکه در روز تثبیت می‌شود.
افزایش حجم پالایش نفت خام چین در ماه آوریل ۲۰۱۰: با بهبود شرایط اقتصادی کشور چین، دومین مصرف‌کننده انرژی جهان و افزایش تقاضای نفت، این کشور بزرگ آسیایی در ماه مارس ۲۰۱۰ همچنان به عنوان یک وارد‌کننده خالص نفت خام باقی ماند. بر پایه آمارهای اولیه اداره گمرک چین، خالص واردات نفت خام چین در ماه مارس ۲۰۱۰ به ۸/۲۰ میلیون تن رسید. با توجه به بهبود شرایط اقتصادی و به دنبال آن افزایش سطح تقاضای نفت، انتظار می‌رود واردات نفت خام این کشور به رکوردهای جدیدی دست یابد. همچنین به عقیده تحلیلگران نفتی چین، انتظار می‌رود در پی افزایش تقاضای سوخت در فصل کشاورزی و بهبود شرایط اقتصادی، حجم پالایش نفت خام چین در ماه آوریل ۲۰۱۰ به رکورد جدیدی دست یابد. بر پایه این گزارش، واردات فرآورده‌های نفتی چین از جمله بنزین و گازوئیل در ماه مارس ۲۰۱۰ به ۲۲/۳ میلیون تن رسید؛ در حالی که مجموع صادرات فرآورده‌های نفتی این کشور در ماه مارس در حدود ۶۴/۲ میلیون تن بود.
*کارشناسان بازار انرژی