طی هفته گذشته قیمت نفت خام در بازارهای جهانی روندهای متفاوتی را تجربه کرد. در حالی که قیمت نفت خام در بازار آمریکا روندی کاهشی را طی کرد؛ ولی در بازار اروپا (برنت دریای شمال) از یک روند افزایشی قابل‌توجه برخوردار بود.

بر این اساس، بهای نفت خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۲۷ ژانویه الی ۳ فوریه ۲۰۱۲) از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود و ابتدا از حدود ۵۶/۹۹ دلار در هر بشکه تا ۳۶/۹۶ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲ فوریه ۲۰۱۲ کاهش یافت، ولی مجددا تا سطح ۸۴/۹۷ دلار در هر بشکه در تاریخ ۳ فوریه ۲۰۱۲ افزایش یافت، طی هفته گذشته، عمده‌ترین عوامل تضعیف کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
- کاهش شاخص اعتماد مصرف کننده در آمریکا؛
- افزایش عرضه نفت خام در آمریکا طی هفته گذشته به بیشترین مقدار خود در ۳ ماه اخیر، بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا؛
- کاهش 3/8 درصدی مصرف سوخت آمریکا و رسیدن آن به سطح 7/17 میلیون بشکه در روز (که کمترین رقم از سال 1999 به شمار می رود)؛
- افزایش قابل توجه سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام آمریکا معادل ۲/۴ میلیون بشکه در هفته منتهی به ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲؛
- کاهش برآورد فرانسه از رشد اقتصادی این کشور در سال 2012؛
- پیش‌بینی رشد ۹/۵ درصدی تقاضای نفت خام چین در سال ۲۰۱۲ (که کمترین میزان رشد از سال ۲۰۰۶ میلادی تا کنون محسوب می‌شود)؛
- افزایش 183 هزار بشکه در روز تولید نفت خام اعضای اوپک در ژانویه 2012 و رسیدن آن به بالاترین سطح خود در 3 سال گذشته ( 9/30 میلیون بشکه در روز) در پی رشد تولید نفت خام لیبی، بر اساس نظرسنجی بلومبرگ از شرکت‌های نفتی، تولیدکنندگان و تحلیلگران حوزه نفت؛
- پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول مبنی بر افزایش تولید نفت خام لیبی به بیش از ۳/۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲؛
- ازسرگیری تولید 70 هزار بشکه در روز نفت خام بونی لایت نیجریه پس از پایان پروژه تعمیرخط لوله نفتی نمبه کریک، بر اساس اعلام شرکت شل.
البته طی هفته گذشته، انتشار برخی اخبار و اطلاعات مثبت موجب تقویت قیمت نفت خام در بازارهای جهانی شده و از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کرد. بر این اساس طی دوره مذکور، عمده ترین عوامل تقویت‌کننده قیمت نفت خام در بازارهای جهانی عبارتند از:
- انتشار برخی آمار مناسب در مورد اقتصاد آمریکا نظیرکاهش نرخ بیکاری به پایین‌ترین حد خود در 3 سال گذشته و افزایش مخارج مصرف‌کنندگان؛
- افزایش احتمال حل بحران مالی یونان و بازگشت آرامش به حوزه مالی یورو؛
- کاهش شاخص بیکاری در آلمان؛
- ناآرامی‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه و نگرانی معامله‌گران از بروز اختلال در مبادی استراتژیک حمل‌ونقل نفت خام؛
- نگرانی‌های مربوط به اختلال در عرضه نفت خام در منطقه خاورمیانه و نیجریه؛
- افزایش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی؛
- و کاهش ارزش دلار در مقابل یورو؛
ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی هفته گذشته، به دنبال انتشار اخبار و اطلاعات مثبت و منفی مذکور از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.
ارزش یورو در مقابل دلار نیز طی دوره مذکور، از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود.
بر اساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۳۰ ژانویه الی ۲ فوریه ۲۰۱۲، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۱۱/۱۱۱ دلار در هر بشکه تا ۸۲/۱۱۰ دلار در هر بشکه کاهش یافته است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲ فوریه ۲۰۱۲، با ۳۷ سنت کاهش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۱۰ دلار و ۹۴ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲ معادل ۱۱۱ دلار و ۳۱ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه ژانویه ۲۰۱۲، با ۴ دلار و ۴۲ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه دسامبر ۲۰۱۱، به هر بشکه ۱۱۱ دلار و ۷۶ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه دسامبر ۲۰۱۱ معادل ۱۰۷ دلار و ۳۴ سنت در هر بشکه بود. سبد نفت خام اوپک دربردارنده ۱۲ نوع نفت خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس ‌سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف ۱۷ ونزوئلا است.قیمت نفت خام برنت دریای شمال در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه مارس ۲۰۱۲، از یک روند افزایشی قابل‌توجه برخوردار بوده و از حدود ۴۶/۱۱۱ دلار در هر بشکه در تاریخ ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲ تا بیش از ۵۸/۱۱۴ دلار در هر بشکه در تاریخ ۳ فوریه ۲۰۱۲ افزایش یافت. همچنین در روز ۳ فوریه ۲۰۱۲، نفت خام برنت از حق مرغوبیت ۷۴/۱۶ دلار در هر بشکه نسبت به نفت خام WTI برخوردار بود.
میانگین بهای هر بشکه نفت خام صادراتی ایران با 1 دلار و 5 سنت کاهش نسبت به هفته قبل (25 ژانویه 2012)، در روز یکم فوریه 2012 به بشکه ای 109 دلار و 80 سنت رسیده است. بر اساس آمارهای امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز چهارشنبه (1 فوریه 2012 ) 110 دلار و 79 سنت بود و همین رقم برای نفت خام سنگین در سطح 109 دلار و 23 سنت قرار داشت. همچنین قیمت هر بشکه نفت خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی 109 دلار و 66 سنت و هر بشکه نفت خام سنگین ایران به این بازار 108 دلار و 16 سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت خام سبک ایران در بازار آسیا 111 دلار و 94 سنت، شمال غربی اروپا 109 دلار و 79 سنت و در بازار مدیترانه 108 دلار و یک سنت معامله شده است. هر بشکه نفت خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا 110 دلار و 42 سنت، شمال غربی اروپا 108 دلار و 29 سنت و در بازار مدیترانه 106 دلار و 56 سنت به فروش رسیده است. طی دوره 25 ژانویه الی یک فوریه 2012، قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران در بازار آسیا به ترتیب با 96/1 دلار و 86/1 دلار کاهش در هر بشکه همراه بوده، درحالی‌که در سایر بازارها افزایش داشته است. بر این اساس، بیشترین افزایش در قیمت نفت خام سبک و سنگین ایران مربوط به بازار آفریقای جنوبی به میزان 48 سنت افزایش در هر بشکه بوده است. میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت خام سبک و سنگین ایران نیز نسبت به هفته قبل، به ترتیب به میزان 26/1 دلار و 99/0 دلار در هر بشکه طی دوره مذکور کاهش یافته است. بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 27 ژانویه 2012 معادل 9/338 میلیون بشکه بوده که در مقایسه با هفته قبل (20 ژانویه 2012) به میزان 2/4 میلیون بشکه افزایش یافته و معادل 3/4 میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 28 ژانویه 2011 کمتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نیز نسبت به هفته قبل به میزان 5/0 روز افزایش یافته و در سطح 4/23 روز قرار گرفته و معادل 5/0 روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 89 هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح 217/14 میلیون بشکه در روز قرار گرفته که به میزان 85 هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
تولید نفت خام آمریکا طی دوره ۲۰ ژانویه الی ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲ به میزان ۲ هزار بشکه در روز کاهش یافته و در سطح ۷۲۰/۵ میلیون بشکه در روز قرار گرفته و معادل ۱۵۲ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲۸ ژانویه ۲۰۱۱ است. در همین زمان میزان واردات نفت خام آمریکا از ۸۵۳/۸ میلیون بشکه در روز به ۸۸۰/۸ میلیون بشکه در روز (معادل ۲۷ هزار بشکه در روز) افزایش یافته که معادل ۱۳۴ هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
پیش‌بینی قیمت
در هفته گذشته قیمت نفت خام WTI بین ۹۵ تا ۵/۱۰۱ دلار نوسان داشت. قیمت ۹۷ دلار همچنان به عنوان سطح حمایتی محکم باقیمانده است. گرچه قیمت با کاهش از این سطح به ۹۵ دلار رسید، ولی در انتهای هفته بالاتر از آن بسته شد. ۵/۹۷ دلار اولین سطح حمایتی در ماه جاری است که قیمت با آن درگیر است و در مسیر افزایشی ۱۰۰ دلار اولین سطح مقاومتی است که در هفته جاری قیمت با آن مواجه است. بازار تقریبا بسته و دور‌مانده آمریکا موجب شده که نوسان قیمت در این قاره متفاوت از بازارهای به هم پیوسته دیگر مناطق جهان باشد. آمار مناسبی در مورد اقتصاد آمریکا منتشر شد که شامل کاهش بیکاری، افزایش مخارج مصرف‌کنندگان و کاهش متقاضیان کار، البته از سوی دیگر شاخص اعتماد مصرف‌کننده این کشور کاهش پیدا کرد. شاخص بیکاری آلمان کاهش یافت ولی این شاخص برای اتحادیه اروپا بدون تغییر ماند. در بازار نفت سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام و بنزین افزایش یافتند که در اواخر هفته در بازار آمریکا بر فشار کاهشی افزودند، البته حجم فعلی نسبت به سال گذشته به میزان اندکی کمتر است. در هفته جاری قیمت نفت WTI در برابر کاهش بیشتر مقاومت خواهد کرد و سطح ۹۵ دلار مانع کاهش است و اولین مانع در مسیر افزایش سطح ۱۰۰ دلار است.
*کارشناسان ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
منبع : سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )