با افزایش سختگیری قانون‌گذاران آمریکایی، برخی نگرانی‌ها از مسدودسازی تتر‌‌‌های کاربران ایرانی مطرح شده است
مبادلات آزاد در بند تحریم‌های آمریکا
از زمان عرضه تتر در سال ۲۰۱۴، این ارز بزرگ‌ترین و محبوبترین استیبل‌کوین بازار بوده است. تتر حتی در سخت‌‌‌ترین شرایط بازار نیز ثبات قیمتی خود را حفظ کرد که به اعتبار این ارز دیجیتال افزوده است. بنابراین جای تعجب نیست که معاملات و سرمایه‌گذاری تتر در ایران نیز رواج پیدا کرده است و بخش قابل‌توجهی از سبد سرمایه‌گذاری فعالان این بازار را تشکیل می‌دهد. اما با وجود محبوبیت گسترده، معاملات تتر برای کاربران ایرانی با برخی خطرات نیز همراه است. این ارز به‌عنوان یک استیبل‌کوین متمرکز، تحت کنترل و نظارت بنیاد تتر است که تا به امروز به دلایل مختلفی از جمله پیروی از تحریمها، توکن‌‌‌های تتر را در کیف پول‌‌‌های مختلف بلاک‌چینی مسدود کرده است.
با انتشار سیاست‌‌‌های جدید فعالیت بنیاد تتر، به نظر می‌رسد قرار است این روند با شدت بیشتری دنبال شود که نگرانی‌هایی را برای سرمایه‌گذاران و خریداران ایرانی تتر به همراه داشته است؛ زیرا با افزایش فشار نهاد‌‌‌های نظارتی بر بنیاد تتر، این شرکت این توانایی را دارد که سختگیری خود را برای ایرانیان افزایش دهد و سرمایه کاربران را مسدود کند.
استیبل‌کوین‌‌‌ها قربانی بعدی؟
پس از سقوط شدید قیمتی ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۲ و ورشکستگی پروژه‌‌‌ها و پلتفرمهای مختلف فعال در این بازار، مقامات آمریکایی و نهاد‌‌‌های قانون‌گذار این کشور سختگیری‌‌‌های خود را در بازار ارزهای دیجیتال افزایش داده‌‌‌اند و تا به امروز در تلاش برای اعمال نظارت و کنترل بیشتر بر فعالیت ارزهای دیجیتال و شرکت‌های بلاک‌چینی هستند.
اخیرا با تلاش شرکت‌های مالی جهان برای عرضه صندوق قابل معامله اسپات بیت‌کوین در بورس آمریکا، فشار نهاد‌‌‌های نظارتی نیز افزایش یافته است تا قبل از باز شدن در‌‌‌های ورود سرمایه به این بازار، صرافیها، شرکت‌ها و پلتفرمهای معاملاتی فعال در بازار ارزهای دیجیتال تعیین‌تکلیف شوند و فعالیت آنها تحت نظارت قرار بگیرد؛ روندی که به‌خوبی در صرافیهای ارز دیجیتال دیده شد و با افزایش سختگیری‌‌‌ها، بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال جهان یعنی بایننس مجبور به محدود‌‌‌سازی شدید فعالیت خود در بازار آمریکا شد. در نتیجه افزایش نظارت‌‌‌ها، چانگ پنگ ژائو، مدیرعامل بایننس نیز به اتهامات مربوط به پول‌‌‌شویی و عدم‌رعایت مقررات متهم شد و از سمت خود استعفا کرد.
بایننس تنها صرافی ارز دیجیتال زیر ذره‌بین مقامات آمریکایی نیست و دیگر صرافیهای محبوب جهانی نیز برای ادامه فعالیت در آمریکا با برخی چالش‌‌‌ها مواجه شده‌‌‌اند. با موفقیت قانون‌گذاران آمریکایی برای سرکوب و اعمال محدودیت بر صرافیهای ارز دیجیتال، به نظر می‌رسد هدف بعدی آنها استیبل‌کوین‌‌‌ها باشد تا نظارت خود را بر معاملات و شرکت‌های عرضه‌‌‌کننده این ارز دیجیتال باثبات افزایش دهند؛ روندی که با محبوبترین استیبل‌کوین بازار آغاز شده است. بنیاد تتر که نهاد مدیریتی ارز USDT به شمار می‌رود، در تلاش برای نزدیک شدن به دولت آمریکا و رعایت دستورالعمل‌‌‌هاست تا بقای خود را تضمین کرده و از جریمه و محدودیت‌های احتمالی جلوگیری کند.
در این راستا، شرکت تتر روز شنبه ۱۸آذر در بیانیه‌‌‌ای از سیاست‌‌‌های جدید خود برای همکاری داوطلبانه با نهاد‌‌‌های نظارتی، مشارکت بهتر با قانون‌گذاران جهانی و آژانس‌‌‌های مجری قانون رونمایی کرد. در ادامه، بنیاد تتر در پیروی از قوانین دفتر کل داراییهای خارجی آمریکا کیف پول‌‌‌های مرتبط با افراد تحریم‌شده آن را مسدود کرد. این موج مسدودسازی، ۱۶۱کیف پول اتریومی را تحت‌تاثیر قرار داد و حدود ۳.۵میلیون توکن USDT فریز شدند. با توجه به بیانیه تتر و اقدامات اخیر آن، قابل پیش‌بینی است که آخرین آدرسهای مسدودشده توسط این شرکت تنها شروعی بر این روند هستند و این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک کیف پول‌‌‌ها و سرمایه بیشتری از شرکت‌ها و افراد کشور‌‌‌های تحریم‌شده فریز شوند.
خطر بیخ گوش کاربران ایرانی
توجه به این نکته مهم است که با توجه به ماهیت متمرکز تتر، بنیاد این استیبل‌کوین این توانایی را دارد تا تتر‌‌‌های موجود در هر کیف پول و صرافی را تحت کنترل داشته باشد و آنها را در هر زمانی مسدود کند. بنابراین تمام کاربران ایرانی استفادهکننده از این استیبل‌کوین ممکن است در خطر باشند. اما با وجود امکان فریز شدن ارزهای تتر توسط بنیاد صادر‌‌‌کننده آن، اهداف این شرکت معمولا سازمان، شرکت‌ها و افراد موجود در لیست تحریمها هستند و معمولا کاربران تنها به دلیل ملیت با مسدود شدن داراییهای تتر خود مواجه نمی‌شوند.
علاوه بر آن، تتر نیز مانند هر ارز دیجیتال دیگر بازار از فناوری بلاک‌چین استفاده می‌کند و در نتیجه هویت استفاده‌‌‌کنندگان آدرسهای تتر به‌راحتی قابل شناسایی نیست. آدرسهای بلاک‌چینی عبارت‌‌‌هایی طولانی هستند که از کنار هم قرار گرفتن تصادفی اعداد و حروف ایجاد می‌‌‌شوند و اطلاعاتی درباره هویت استفاده‌‌‌کنندگان خود ذخیره نمی‌‌‌کنند. بنابراین تتر برای مسدودسازی افراد تحریم‌شده در ابتدا باید آدرسهای مرتبط با آنها را شناسایی کند؛ روندی که آسان نیست و شرکت تتر نیز تا به امروز برنامه‌‌‌ای برای شناسایی هویت یا ملیت تمام کاربران و استفاده‌‌‌کنندگان خود نداشته است.
برخلاف صرافیها که میتوانند از ابزارهایی مانند احراز هویت برای شناسایی ملیت کاربران خود و عدم‌ارائه خدمات به کاربران تحریم‌شده استفاده کنند، برای تتر و ارزهای دیجیتال چنین راه‌حلی وجود ندارد. به همین دلیل با وجود تحریمها، کاربران ایرانی طی سال‌های گذشته در زمان معاملات تتر در صرافیها و پلتفرمهای داخلی، با مشکل فریز و قفل‌شدن داراییهای خود مواجه نبوده‌‌‌اند.
این موضوع به معنی امن بودن کامل معاملات تتر نیست و تا به امروز صرافیهای داخلی بار‌‌‌ها نسبت به خطرات و احتمال فریز شدن داراییهای تتر به دلیل تحریمها هشدار داده‌‌‌اند؛ اما با وجود خطرات و احتمالاتی که وجود دارد، در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد که تتر این توانایی و هدف را داشته باشد که موجودی تتر تمام کاربران ایرانی و دیگر کاربران تحت تحریم‌های مالی را مسدود کند. هرچند اقدامات اخیر تتر برای صرافیهای ارز دیجیتال و سازمان‌های ایرانی می‌‌‌تواند یک زنگ خطر باشد. در حالی که شناسایی هویت کاربران استفادهکننده از تتر دشوار است، ردیابی منابع صرافیها برای بنیاد تتر چندان دردسر‌ساز نیست. با وجود تنوع قابل‌توجه صرافیهای داخلی، حجم زیادی از معاملات ارزهای دیجیتال و دارایی سرمایه‌گذاران داخلی تنها در اختیار چند صرافی برتر ایرانی است؛ صرافی‌هایی که قبلا نیز توجه خبرنگاران خارجی را به خود جلب کرده‌اند و برخی از منابع و روش‌های مورد استفاده آنها شناسایی و بررسی شده است.
در نتیجه شناسایی آدرسهای واریز و برداشت صرافیهای ارز دیجیتال داخلی می‌‌‌تواند فرآیند آسان‌‌‌تری برای بنیاد تتر باشد و مسدودسازی تتر‌‌‌های آنها می‌‌‌تواند بسیاری از کاربران داخلی را تحت‌تاثیر قرار دهد؛ اثراتی که تنها متوجه موجودی کاربران در آن صرافیها نیست و ممکن است دیگر آدرس‌‌‌ها و کاربرانی که قبلا با صرافیهای داخلی معاملات داشته‌‌‌اند نیز در معرض خطر فریز شدن تترها قرار بگیرند. در نتیجه شناسایی کاربران ایرانی برای تتر غیرممکن نیست و بنیاد تتر راه‌‌‌های مختلفی برای شناسایی حداقل بخش قابل‌توجهی از استفاده‌‌‌کنندگان ایرانی تتر‌‌‌های خود دارد. هرچند تا به امروز این شرکت علاقه‌ای به این کار نشان نداده و تمرکز آن محدود به افراد و سازمان‌های تحت تحریم‌های آمریکا بوده است.
با این حال، احتمال تغییر این روند وجود دارد و نباید خطراتی را که برای سرمایه‌گذاران ایرانی به دنبال دارد نادیده گرفت. به همین دلیل برخی تحلیلگران داخلی بازار پیشنهاد می‌کنند که دارندگان تتر سرمایه خود را به دیگر استیبل‌کوین‌‌‌های بازار تبدیل کنند تا خطر تحریم و مسدودسازی داراییهای خود را کاهش دهند. در حال حاضر ده‌‌‌ها استیبل‌کوین متنوع در بازار ارزهای دیجیتال عرضه شده‌‌‌اند که برخی از آنها به صورت غیرمتمرکز نیز فعالیت می‌کنند. بنابراین انتخاب‌‌‌های کاربران ایرانی محدود نیست و علاقه‌مندان به استفاده از استیبل‌کوین‌‌‌ها میتوانند از جایگزین‌‌‌ها استفاده کنند.
یک همکاری خطرناک برای کاربران ایرانی
با نزدیک شدن به مهلت اعلام نتیجه و تعیین‌تکلیف شدن عرضه صندوق‌های قابل معامله اسپات ارزهای دیجیتال در بورس آمریکا، طی هفته و ماه‌‌‌های آینده قابل پیش‌بینی است که فشار قانون‌گذاران این کشور بر بازار ارزهای دیجیتال افزایش پیدا کند و استیبل‌کوین‌‌‌ها از جمله دارایی‌‌‌هایی هستند که در مرکز این افزایش توجه نظارتی قرار می‌‌‌گیرند. آخرین اقدامات تتر نشان داد که بنیاد صادر‌‌‌کننده این استیبل‌کوین در تلاش برای همکاری داوطلبانه با مقامات آمریکایی است تا از جریمه نشدن خود اطمینان حاصل کند؛ روندی که ممکن است دیگر شرکت‌های صادر‌‌‌کننده استیبل‌کوین متمرکز نیز آن را دنبال کنند.
در حالی که اکنون خطری متوجه سرمایه‌گذاران و معامله‌گران ایرانی فعال بازار نیست، هنوز به‌طور واضح مشخص نیست که تتر تا چه میزان برای پیروی از قوانین و دستورالعمل‌‌‌ها پیش خواهد رفت و قانون‌گذاران آمریکایی چه هدفی را دنبال می‌کنند. در حالی که برخی پیش‌بینی می‌کنند مسدود‌‌‌سازی‌‌‌ها تنها متوجه افراد و نهاد‌‌‌های تحت تحریم خزانه‌‌‌داری آمریکا باشند، برخی نیز نگران هستند که تتر در نهایت مانند شرکت‌های مالی متمرکز سنتی از تحریمها پیروی و از ارائه خدمات به تمام کاربران کشور‌‌‌های تحت تحریم خودداری کند. به همین دلیل طی چند ماه آینده دارندگان این استیبل‌کوین باید توجه بیشتری به روند قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال در کشور آمریکا داشته باشند و خود را برای هر اتفاقی آماده کنند. امید است که صرافیهای داخلی نیز برای افزایش نظارت و سختگیری‌‌‌های قانونی آمریکا در بازار استیبل‌کوین‌‌‌ها آماده باشند و از سرمایه کاربران خود محافظت کنند.
