دنیای اقتصاد: تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی از آمارهای مواد غذایی، بیانگر این است که در سومین هفته مهرماه قیمت چهار گروه مواد غذایی افزایش یافته، قیمت سه گروه کاهش پیدا کرده و قیمت چهار گروه هم بدون تغییر بوده است. هر چند در مقیاس ماهانه، تعداد گروه‌های با قیمت کاهشی بیشتر و معادل با ۵ گروه بوده است.


این گزارش می‌گوید: اقلامی مثل لبنیات، گوشت قرمز و چای طی این چند هفته تغییر قیمتی خاصی را تجربه نکرده‌اند. هر چند از تغییراتی در برخی از روندهای قیمتی مثل جهت‌گیری رو به بالای بهای برنج (برنج تولید داخل)‌ و بازگشت تخم‌مرغ به مسیر نزولی پیشین خبر می‌دهد. براساس این آمارها، در مقیاس سالانه هم طی یک سال منتهی به ۲۴ مهرماه، تورم در سه گروه تخم‌مرغ، میوه‌های تازه و چای منفی بوده است، در گروه‌های سبزی‌های تازه، گوشت مرغ و روغن نباتی رشدی ناچیز (کمتر از ۵ درصد) طی این یک سال تجربه شده است و برای قندو شکر، گوشت قرمز لبنیات و برنج هم سطح تورم معتدل و کمتر از ۱۰ درصد بوده است. تنها گروهی که تورم دو رقمی را تجربه کرده «حبوب» بوده است که طی این یک سال، با افزایش قیمت متوسط ۲۶ درصدی (تحت تاثیر جهش قیمت‌های عدس و نخود) مواجه شده است؛ هر چند روند هفته‌های اخیر (مثل تورم تنها ۴/ ۱ درصدی در یک ماه اخیر) هم از توقف رشد قیمت‌ها در این گروه خوراکی، حکایت دارد. یعنی تنها گروه در بین ۱۱ گروه خوراکی که دارای تورم دو رقمی بود نیز در هفته‌های آتی وارد مسیر کاهش تورم قرار خواهد گرفت.

تورم ماهانه کمتر از تورم هفتگی

بانک مرکزی تازه‌ترین آمار از شاخص بهای خرده فروشی را برای هفته گذشته منتشر کرد. این گزارش نشان می‌دهد روند تورم ملایم اقلام خرده‌فروشی در این هفته نیز کماکان ادامه داشته است. به‌طوری که در بین ۱۱ گروه مواد غذایی مورد بررسی از سوی بانک مرکزی قیمت‌ها در ۴ گروه افزایش هفتگی را تجربه کرده، در ۳ گروه سطح متوسط قیمت‌ها نسبت به هفته پیشین پایین‌تر آمده و نهایتا، سطح متوسط قیمت‌ها در ۴ گروه هم در مقیاس هفتگی بدون تغییر بوده است. براساس این آمارها، سطح متوسط قیمت‌ اقلام خوراکی «برنج»، «حبوب»، «سبزی‌های تازه» و «قند و شکر» در هفته گذشته افزایش یافته است؛ در حالی که قیمت‌های اقلام خوراکی «تخم‌مرغ»، «میوه‌های تازه» و «گوشت مرغ» نسبتا پایین‌تر آمده است. برای گروه‌های خوراکی دیگر یعنی «لبنیات»، «گوشت قرمز»، «چای» و «روغن نباتی» نیز، هفته قبل بدون هر گونه تغییرات قیمتی بوده است. در بین این اقلام، بیشترین افزایش قیمت هفتگی مربوط به گروه برنج با تورم هفتگی ۶/ ۲ درصدی و سبزی‌های تازه با تورم هفتگی ۱/ ۲ درصدی بوده است، در حالی که در بین اقلام با قیمت‌های نزولی، بیشترین کاهش هفتگی بهای متوسط گروه‌ها متعلق به گوشت مرغ با ۳/ ۵ درصد کاهش نرخ و میوه‌های تازه با ۲/ ۵درصد کاهش نرخ بوده است.


این گزارش در مقیاس ماهانه نیز تغییرات قیمت‌ها را رصد کرده و سطح قیمت‌ها در این 11 گروه خوراکی را در سومین هفته مهرماه با سومین هفته شهریورماه مقایسه کرده است. این مقایسه، حاکی از آن است که در مقیاس ماهانه تورم خوراکی‌ها کمتر از مقیاس هفتگی بوده است. براساس جزئیات این آمارها، طی یک ماه گفته شده، سطح متوسط قیمت‌ها تنها در 3 گروه بالاتر رفته است. در حالی که در 5 گروه خوراکی سطح متوسط قیمت‌ها در این یک ماه پایین‌تر آمده است و 3 گروه باقیمانده هم، تورم صفر درصدی را طی این بازه زمانی تقریبا چهار هفته‌ای تجربه کرده‌اند. براساس آمارهای ارائه شده از سوی «دایره شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی» مستقر در «اداره آمار اقتصادی» بانک مرکزی، در یک ماه منتهی به پایان سومین هفته مهرماه، گروه‌های خوراکی «برنج»، «حبوب» و «قند و شکر» تنها گروه‌هایی بوده‌اند که افزایش در قیمت را تجربه کرده‌اند. در این دوره، سطح متوسط قیمت‌ها در گروه‌های «تخم‌مرغ»، «میوه‌های تازه»،‌ «سبزی‌های تازه»، «گوشت مرغ» و «روغن نباتی» نزولی بوده است و «لبنیات»، «گوشت قرمز» و «چای» نیز علاوه بر اینکه تورم هفتگی صفر درصدی داشته‌اند، در مقیاس ماهانه هم با افزایش یا کاهش در قیمت متوسط خود، مواجه نبوده‌اند.


افزایش قیمت برنج داخله در سومین هفته مهر

براساس این آمارها، بیشترین تورم ماهانه طی بازه زمانی گفته شده (یک ماه منتهی به ۲۴ مهر) متعلق به برنج بوده است که تورم ماهانه ۶/ ۲ درصدی داشته و بعد از آن، گروه قند و شکر با تورم ماهانه ۶/ ۱ درصدی و حبوب با تورم ماهانه ۴/ ۱ درصدی قرار داشته است. نتیجه‌ای که می‌توان از این اقلام گرفت این است که کل افزایش قیمت ماهانه برنج (که در بین مواد غذایی، بیشترین تورم را طی دوره یک ماهه آخرین هفته شهریور به بعد تجربه کرده است)‌ در همین یک هفته اخیر یعنی ۱۷ تا ۲۴ شهریورماه رخ داده است. بنابراین برای مصرف‌کنندگان حساس به تورم مواد غذایی در روزهای اخیر، قاعدتا رشد ۶/ ۲ درصدی قیمت برنج محسوس بوده است. البته جزئیات گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که در هفته گذشته در گروه برنج، قیمت «برنج وارداتی غیرتایلندی» بدون تغییر بوده است و مشابه با دومین هفته مهرماه و البته سومین هفته شهریورماه، هر کیلو برنج وارداتی غیرتایلندی در سطح شهر تهران به میزان متوسط ۵۱۶۰ تومان معامله شده است. با توجه به این موضوع، می‌توان نتیجه گرفت که افزایش صورت گرفته در بهای برنج داخلی بوده است که منجر به رشد کلی متوسط قیمت‌ها در گروه برنج شده است. جزئیات آمارها نیز این موضوع را تایید می‌کند و از تورم ۹/ ۲ درصدی برنج داخله درجه یک (هم در مقیاس هفتگی و هم مقیاس ماهانه) و تورم ۴/ ۳ درصدی برنج داخله درجه دو (مجددا هم در مقیاس هفتگی و هم مقیاس ماهانه) خبر می‌دهد. با توجه به این آمارها، مشخص می‌شود تورم گروه برنج طی این مدت، از رشد قیمت انوع برنج داخلی در سومین هفته مهرماه نشات گرفته است.


طبق این آمارها، هر کیلو برنج داخله درجه یک در میادین شهرداری تهران طی این هفته، به میزان متوسط 6800 تومان تا 7600 تومان به فروش رسیده است. در حالی که قیمت آن در سطح شهر، به‌طور متوسط معادل 8314 تومان برای هر کیلو بوده است. به‌طور مشابه، قیمت فروش هر کیلو برنج داخله درجه دو هم در میادین شهرداری تهران طی سومین هفته مهرماه حدود 5هزار تا 6هزار تومان بوده است. در حالی که در فروشگاه‌های خرده‌فروشی سطح شهر، این قیمت در سطح بالاتری قرار داشته و به طور متوسط، بهای فروش هر کیلو برنج داخله درجه دو، حدود 6333 تومان بوده است. این آمارها در صورتی که با داده‌های مشابه دیگری هم تایید شود، می‌تواند به‌عنوان شاهدی برای مساله اخیر اقتصاد ایران یعنی ثبات نسبی قیمت اسمی ارز با وجود تورم داخلی تعبیر شود. امری که به ثبات قیمت اقلام خارجی (برنج وارداتی) ‌و رشد نسبی بهای اقلام مشابه داخلی (برنج داخلی)‌منجر شده است. هرچند ممکن است عوامل دیگری هم در این قضیه دخیل بوده باشد.


صعود لبنیات، نزول تخم‌مرغ

برای سایر گروه‌ها، جزئیات آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد که در هفته و ماه مورد گزارش، تغییراتی جزئی در برخی از قیمت‌ها صورت گرفته و البته برای برخی اقلام هم، تورم صفر درصدی در نبود تغییر قیمت‌ها، رخ داده است. به‌عنوان مثال بنا بر این گزارش در گروه لبنیات قیمت تمام اقلام این گروه نسبت به هفته قبل ثابت بود؛ به‌طوری که مشابه با هفته قبل‌تر و همچنین مشابه سومین هفته شهریورماه، در سطح شهر تهران بهای متوسط هر کیلو ماست غیرپاستوریزه معادل ۳۳۶۰ تومان و بهای هر کیلو ماست پاستوریزه به‌طور متوسط معادل ۲۹۴۳ تومان بوده است (که تقریبا دویست تومان بیشتر از قیمت متوسط فروش این ماده غذایی در میادین شهرداری بوده است). هر کیلو پنیر غیرپاستوریزه هم در سطح شهر به‌طور متوسط معادل ۲۱ هزار و ۲۸۰ تومان به فروش رسیده است، در حالی که در فروشگاه‌های سطح شهر قیمت متوسط هر بسته ۴۵۰ گرمی پنیر پاستوریزه معادل ۴۷۸۵ تومان بوده و نزدیک به سیصد تومان بیشتر از قیمت این ماده غذایی در میادین سطح شهر بوده است. در نهایت و در بین گروه‌های لبنی، قیمت متوسط هر کیلو کره معادل ۲۴ هزار تومان و قیمت هر کیلو شیر پاستوریزه به‌طور متوسط معادل ۲۷۴۲ تومان بوده است. نکته جالب این است که نسبت به مهرماه ۱۳۹۳، قیمت پنیر غیرپاستوریزه نزدیک به ۲۰ درصد افزایش یافته است؛ در حالی که پنیر پاستوریزه تقریبا به همان قیمت سال گذشته معامله می‌شود. این در حالی است که هر لیتر شیر پاستوریزه هم تنها حدود ۱۰ درصد رشد یافته است و رشد سالانه قیمت ماست نزدیک به ۵ درصد بوده و بهای کره هم تقریبا ثابت بوده است.


این آمارها می‌تواند نشان‌دهنده نوع سیاست‌گذاری قیمتی در حوزه لبنیات باشد که دولت دخالت زیادی در آن داشته و سعی می‌کند تورم این گروه‌ها را مدیریت کند؛ ولی برای اقلامی مثل پنیر غیرپاستوریزه که احتمالا قیمت‌گذاری دولتی ممکن نیست، نرخ تورم به‌طور آزادانه از سوی مجاری تولید و توزیع تعیین شده است؛ هرچند عوامل دیگری نیز، حتما در رشد 20 درصدی این ماده غذایی دخیل بوده‌اند.طی گزارش منتشر شده، در سومین هفته مهرماه قیمت تخم‌مرغ به‌طور متوسط حدود 2/ 3 درصد کاهش یافته و هر شانه (تقریبا 2 کیلویی) از این ماده غذایی در میادین شهرداری بین 7400 تا 7800 تومان تعیین شده است. در حالی که متوسط قیمت فروش هر شانه تخم‌مرغ در فروشگاه‌های سطح شهر، حدود 8193 تومان تعیین شده است. مقایسه این آمار با تورم منفی 7/ 2 درصدی تخم‌مرغ در یک ماه منتهی به پایان این هفته، می‌تواند این نتیجه‌گیری کلی را تایید کند که مسیر قیمتی تخم‌مرغ در سومین هفته مهرماه معکوس شده و با وجود رشد کلی مثبت و تقریبا 5/ 0 درصدی تخم‌مرغ در سه هفته پیشین، این ماده غذایی از نیمه مهر به بعد با حدود 270 تومان کاهش قیمت متوسط، روند تورم منفی سالانه خود را ادامه داده و طی این یک سال، حدود 7 درصد افت قیمت را تجربه کرده است.