گروه بازار پول: در حالی که در هفته‌های گذشته تورم هفتگی اکثر گروه‌های خوراکی در دامنه معمول و زیر ۵ درصد بوده است، بهای گروه «سبزی‌های تازه» با رشد حدود ۲۵ درصدی طی هفت روز شوک غیرمنتظره‌ای را به بازار مواد خوراکی وارد کرد. بررسی‌ها حاکی است که افزایش قیمت برخی از صیفی‌‌ها مانند «گوجه‌فرنگی» باعث افزایش سطح قیمت این گروه بوده است. در این خصوص مسوولان کاهش عرضه محصولات را به سردی هوا نسبت دادند و معتقدند که در هفته‌های آینده با افزایش عرضه صیفی‌ها از سطح قیمت‌ها کاسته خواهد شد. در این هفته علاوه‌بر «سبزی‌های تازه»، تورم هفتگی پنج گروه نیز مثبت گزارش شده، اما دامنه آن از ۵/۱ درصد تجاور نکرده است. گزارش خرده‌فروشی، تصویری از روند قیمتی ۱۱ گروه کالایی مواد خوراکی را در مقیاس هفتگی، ماهانه و سالانه ارائه می‌دهد. این گروه کالاها شامل «لبنیات، تخم‌مرغ، برنج، حبوب، میوه‌های تازه، سبزی‌های تازه، گوشت قرمز، گوشت مرغ، قند و شکر، چای و روغن نباتی» است.

هفته افزایشی بهای خوراکی‌ها

گزارش خرده‌فروشی بانک مرکزی در هفته منتهی به ۲۳ آبان ماه سال جاری منتشر شد. این گزارش نشان می‌دهد که در بازه هفتگی بهای اکثر گروه‌های خوراکی افزایش یافته است. بر این اساس، از ۱۱ گروه مواد خوراکی تورم هفتگی ۶ گروه مثبت گزارش شده است؛ اما نکته قابل توجه در بین این گروه‌ها رشد ۵/۲۴ درصدی گروه «سبزی‌های تازه» طی هفت روز است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی یک سال گذشته تورم هفتگی در سطح مذکور، در بین مواد خوراکی دیده نشده است؛ حتی در گزارش جدید بانک مرکزی نیز مشاهده می‌شود که تورم سالانه اکثر گروه‌های خوراکی نیز به زیر ۲۰ درصد نزول کرده است. بنابراین افزایش حدود ۲۵ درصدی در «سبزی‌های تازه» را می‌توان به‌عنوان یک «پدیده غیر‌قابل پیش‌بینی» در روند مواد خوراکی معرفی کرد. گروه سبزی‌های تازه از هشت کالای «خیار»، «گوجه‌فرنگی»، «بادنجان»، «کدو سبز»، «سیب زمینی»، «پیاز»، «لوبیا سبز» و «سبزی‌های برگی» تشکیل شده و اکثر این خوراکی‌ها جای ثابتی در سبد خوراکی‌های مصرفی خانوار دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش بی‌سابقه برخی صیفی‌ها مانند «گوجه‌فرنگی»، «کدو سبز» و «بادنجان» باعث بالا رفتن تورم هفتگی گروه سبزی‌های تازه شده است. در این هفته قیمت گوجه‌فرنگی نسبت به هفته قبل ۱۰۹ درصد رشد کرده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی در هفته منتهی به ۱۶ آبان هر کیلو گوجه‌فرنگی حدود ۲ هزار و ۳۰۰ تومان به فروش می‌رسید؛ اما در هفته منتهی به ۲۳ آبان (هفته مورد بررسی) بهای هر کیلو از آن حدود ۴ هزار و ۸۰۰ تومان گزارش شده است. این موضوع نشان می‌دهد که قیمت گوجه‌فرنگی طی هفته بیش از دو برابر رشد کرده است. همچنین در ماه گذشته نیز هر کیلو گوجه‌فرنگی حدود هزار و ۷۰۰ تومان عرضه می‌شد و تورم ماهانه این کالا به ۱۷۳ درصد رسیده است.

رشد قیمت به دلیل سردی هوا

برخی از مسوولان «سرمای هوا» را دلیل افزایش قیمت گوجه‌فرنگی عنوان و تشریح کردند: «سرمازدگی و خنکی هوا در برخی از مناطق کشور، تولید گوجه‌فرنگی را با مشکل روبه‌رو و حجم عرضه این خوراکی پرمصرف را در بازار با مشکل مواجه کرده است. همچنین برخی از دلالان میوه نیز از این موضوع استفاده کرده و بر افزایش قیمت صیفی‌ها به خصوص گوجه‌فرنگی دامن زدند.» به اعتقاد مسوولان، با توزیع متعادل صیفی‌‌ها در هفته‌های آتی، پیش‌بینی می‌شود از قیمت این دسته از خوراکی‌ها در بازار کاسته شود. علاوه‌بر گوجه‌فرنگی، بهای «بادنجان» نسبت به هفته قبل ۸/۲۶ درصد افزایش یافته است. همچنین در این هفته ۵۰ درصد به قیمت کدو سبز افزوده شده است، اما در سایر کالاهای گروه سبزی‌ها تازه تورم هفتگی مانند گزارش‌های قبلی، رقم کمتری بوده است که این موضوع نشان می‌دهد رشد قیمت‌های این گروه به صورت یکپارچه نبوده و شوک قیمتی در برخی از کالاها بروز کرده است.

افزایش قیمت گروه سبزی‌های تازه باعث شده که متوسط قیمت‌ها در بازه ماهانه نیز ۶/۳۷ درصد گزارش شود؛ اگرچه تغییرات قیمتی این گروه نسبت به سال گذشته (تورم سالانه) کمتر از ۲۰ درصد گزارش بوده است.

آمارها حاکی است که علاوه‌بر سبزی‌های تازه در این هفته قیمت، ۵ گروه دیگر نیز افزایش یافته، اما این افزایش به مراتب در سطوح کمتری به وقوع پیوسته است. بر این اساس، بهای گروه حبوب نسبت به هفته قبل ۴/۱ درصد افزایش یافته است و در سایر گروه‌ها تورم هفتگی از حد یک درصد تجاوز نکرده است. در گروه حبوب، رشد ۶/۴ درصدی بهای عدس در طول هفت روز، عامل مهمی در مثبت شدن تورم هفتگی گروه حبوب در هفته مورد بررسی بوده است. بر این اساس قیمت هر کیلو عدس طی یک هفته از ۵ هزار و ۹۰۰ به ۶هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است. در بازه ماهانه نیز مقدار تورم گروه حبوب معادل ۵/۶ درصد گزارش شده است، اما در بازه سالانه سطح قیمت‌ها در این گروه حدود ۶ درصد کاهش یافته است.

کاهش هفتگی قیمت مرغ

در هفته مورد بررسی، برخلاف روند افزایشی در اکثر گروه‌ها، از سطح قیمت گروه «گوشت مرغ» کاسته شده است. بر اساس آمار منتشر شده، تورم هفتگی گوشت مرغ معادل منفی ۹/۲ درصد گزارش شده است. همچنین در بازه ماهانه نیز ۵/۱۳ درصد از قیمت گوشت مرغ کاسته شده است. این کاهش قیمت طی یک‌سال گذشته معادل ۳/۱۸ درصد گزارش شده است. قیمت هر کیلو مرغ در هفته مورد بررسی معادل ۵ هزار و ۵۰۰ تومان گزارش شده است، اما در هفته مشابه سال گذشته، بهای هر کیلو گوشت مرغ معادل ۶ هزار و ۷۰۰ تومان بوده است. بنابراین طی یک سال اخیر هر کیلو مرغ حدود هزار و ۲۰۰ تومان ارزان‌تر شده است. در این هفته علاوه‌بر گوشت مرغ، تورم هفتگی در «میوه‌های تازه» نیز منفی گزارش شده است. بر این اساس طی هفت روز ۸/۰ درصد از متوسط قیمت گروه میوه‌ها کاسته شده است. اگر چه در بازه سالانه تورم گروه «میوه‌های تازه»، بیشترین تورم در بین ۱۱ گروه مواد خوراکی بوده است. بر این اساس طی یک سال گذشته حدود ۴۰ درصد به ارزش این گروه افزوده شده است.

قیمت برخی از میوه‌ها مانند مرکبات نسبت به سال گذشته نیز افزایش بیشتری داشته است، به‌عنوان مثال بهای نارنگی نسبت به سال گذشته حدود ۷۰ درصد افزایش یافته است یا به‌عنوان نمونه دیگر، بهای لیمو شیرین نسبت به سال گذشته ۵۵ درصد رشد کرده است. در این هفته قیمت دو گروه «روغن نباتی» و «لبنیات» نیز طی هفته ثابت مانده است. در گروه لبنیات علاوه‌بر بازه هفتگی در بازه ماهانه نیز سطح قیمت‌ها بدون تغییر بوده است، اما طی یک سال گذشته ۷/۱۲ درصد به قیمت گروه لبنیات افزوده شده است.

شوک غیر‌منتظره به تورم خوراکی‌ها