گروه بازار پول: بازار ارز در اولین روز هفته، ساعت‌های ابتدایی را با قیمت‌هایی بیش از قیمت‌های ثبت شده در روز پنج‌شنبه آغاز کرد، اما دیری نپایید که نرخ‌ها در بازار جابه‌جا شد و نزدیک به ۱۰ تومان افت کرد. صرافان صبح روز گذشته با قیمت ۳۲۶۰ تومان برای هر دلار آمریکا آغاز به کار کردند. این قیمت در مقایسه با روز پنج‌شنبه، به میزان ۵ تومان افزایش نشان می‌داد، اما دلار نتوانست در این سطح موقعیت خود را حفظ کند. نرخ دلار ساعتی بعد به ۳ هزار و ۲۵۵ تومان رسید و در ادامه تا ۳ هزار و ۲۵۰ تومان تنزل کرد. همین وضعیت تقریبا دو چهاراه پایین‌تر یعنی در بازار سبزه‌میدان نیز در حال وقوع بود. عمده فروشان این بازار، برای بسته‌های صد تایی قیمت سکه را ۹۴۸ هزار تومان تعیین کرده بودند، اما با کاهش نرخ دلار و تغییر نکردن بهای جهانی طلا،قیمت عمده فروشی تا ۹۳۹ هزار تومان کاهش یافت. با کاهش قیمت برای بسته‌های صدتایی سکه، سکه طلا به‌صورت تک نیز با قیمت ۹۴۲ هزار تومان عرضه شد.

فاصله قیمتی حواله و فروش نقدی

بازار ارز تهران روز گذشته گرچه با کاهش قیمت دلار به‌صورت نقدی روبه‌رو بود، اما به گفته صرافان نرخ حواله مقداری افزایش یافت. بنابر اعلام صرافان قیمت حواله در روز گذشته رقمی بین ۳۲۹۰ تا ۳۳۰۰ تومان بوده است. این فاصله حدودا۵۰ تومانی بین قیمت نقدی و قیمت حواله‌ای دلار اگرچه از سوی برخی از فعالان عادی عنوان می‌شد، اما از سوی عده‌ای دیگر به‌عنوان علامتی از تغییر شکل عرضه توصیف شد. به گفته دسته دوم زمانی که نرخ حواله افزایش می‌یابد و نرخ فروش نقدی پایین می‌آید به معنای آن است که در آن روز ارز (شکل تزریق به گفته فعالان بازار) به‌صورت نقدی به بازار عرضه شده است. از نگاه این گروه با ورود اسکناس قیمت نقدی پایین‌تر می‌آید، اما قیمت حواله که بخش اصلی تقاضا را تشکیل می‌دهد بالاتر می‌رود، اما گروه اول قائل به این تحلیل نیستند آنها معتقدند متناسب با نرخ درهم قیمت دلار نیز جابه‌جا می‌شود؛ بنابراین در روز گذشته به‌دلیل آنکه تقاضا برای حواله بالاتر رفته بود قیمت آن نیز کمی تغییر کرد.در مجموع روز گذشته دلار در مقام شاخص بازار ارز، با کاهش در وضعیت نقدی و افزایش در رقم حواله به پایان برد.روز گذشته قیمت سایر ارزها مانند پوند و یورو نیز افت شدیدی را تجربه کردند فعالان در خصوص دلیل افت قیمتی این ارزها به تغییرات برابری جهانی آن اشاره دارند. به‌نظر می‌رسد در خصوص دلار نیز می‌توان به این عامل اشاره کرد. دلار در بازار‌های جهانی پس از ۱۳ هفته افت داشته است موضوعی که می‌تواند در کاهش قیمت این ارز شاخص موثر باشد.

تقاضای غیر‌منتظره در بازار

فعالان بازار در توصیف این روزها از تغییر حجم عرضه و تقاضا در مقایسه با هفته‌های قبل سخن می‌گویند.به گفته آنان تقاضا در بازار کمی بالا رفته است اما متناسب با آن عرضه نیز وجود دارد؛ بنابراین وضعیت کنونی را متوازن می‌دانند، البته وقتی فعالان بازار از وجود تقاضا سخن می‌گویند روی سخنانشان ناظر به تقاضا به‌صورت تجاری است، اما در کنار این تقاضا، برخی از آژانس‌های هواپیمایی خبر از پر شدن پروازهای هوایی خارجی برای برخی مقاصد گردشگری خبر می‌دهند. فعالان گردشگری می‌گویند با وجود آنکه با شروع ماه مهر فصل رونق گردشگری به اتمام می‌رسد، اما به‌دلیل مقارن شدن تعطیلات عید قربان و غدیر، تقاضا برای مسافرت خارجی در مقایسه با ماه قبل بالاتر رفته است.

مذاکرات سه‌شنبه

در کنار مسائل بنیادی بازار، فعالان به روزهای آخر هفته نیز توجه دارند. سه‌شنبه و چهارشنبه هفته جاری مذاکرات ایران و غرب در وین از سرگرفته می‌شود. هیات ایرانی روز سه‌شنبه، گفت‌وگویی دوجانبه با آمریکا و اشتون دارد و روز چهارشنبه مذاکره سه‌جانبه ظریف، اشتون و کری برگزار می‌شود. بازار از هم‌اکنون اخبار پیرامون مذاکرات را دنبال می‌کند.

ماری‌هارف، سخنگوی وزارت امور خارجه‌ آمریکا، در یک نشست خبری با تاکید بر وجود زمان کافی برای حصول توافق نهایی میان ایران و ۱+۵ گفت: به نفع همه است تا ضرب‌الاجل تعیین‌شده ۲۴ نوامبر به توافقی نهایی دست پیدا کنیم. هارف افزود: ما معتقدیم زمان کافی و مناسب برای کار روی این مساله و رسیدن به توافق نهایی تا ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر وجود دارد.

عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ایران نیز اظهار کرده بود: مذاکرات به مراحل حساسی رسیده است و فرصتی که برای این مذاکرات داشتیم تا سوم آذرماه بوده ‌که در حال اتمام است. به گفته وی، در مذاکرات وین درباره موضوعات کلیدی مانند تحریم‌ها و راه‌هایی برای چگونگی رفع آن و ابعاد غنی‌سازی بحث می‌شود و دو طرف امیدوارند مسیر جدیدی ایجاد کنند. مذاکرات هسته‌ای به‌واسطه اثر انتظاری که دارد، بر روند بازار اثر‌گذار است؛ بنابراین اخبار منعکس شده از مذاکرات در هفته‌های پیش رو در کوتاه‌مدت می‌تواند اثر معناداری در جهت و شدت نوسان داشته باشد.

رفتار محتاطانه در قیمت‌گذاری رسمی

روز گذشته بانک مرکزی پس از چهار روز کاهش متوالی در نرخ رسمی دلار، این نرخ را ۶ ریال افزایش داد و به میزان ۲۶ هزار و ۶۷۹ ریال تعیین کرد. این در حالی است که در سال جاری، هیچ‌گاه سابقه نداشت که به مدت چهار روز متوالی بانک مرکزی نرخ رسمی دلار را به‌صورت روزانه کاهش دهد. هرچند میزان این کاهش‌ها، چندان قابل توجه نبود و درمجموع طی این چهار روز، قیمت رسمی دلار به اندازه ۶ ریال کاهش یافت. به همین دلیل، افزایش ۶ ریالی نرخ رسمی در روز گذشته (شنبه) موجب شد قیمت دلار بانک مرکزی به سطح یکشنبه هفته گذشته بازگردد. با توجه به رشد نرخ برابری دلار در مقابل سایر ارزها، مشاهده می‌شود که قیمت‌گذاری رسمی به نوعی در تطابق با عملکرد بازارهای جهانی ارز بوده است؛ به‌طوری‌که دلار با افزایش ارزش مواجه شده و ارزهایی مثل پوند و یورو، با تضعیف اخیر در مقابل دلار، با کاهش قابل‌توجه مواجه شدند.

بانک مرکزی در قیمت‌گذاری ارزی خود، دو دسته شرایط -بازارهای جهانی ارز و بازار داخلی- را در نظر می‌گیرد. روند بازار داخلی در هفته‌های گذشته که با افزایش سطح ارزش دلار و رسیدن دامنه نوسانی آن به کانال بین ۳۲۰۰ تا ۳۳۰۰ تومان همراه بوده، موجب شده مسوولان حوزه ارزی بانک مرکزی قدری «محافظه‌کارانه» عمل کنند و تا حدود زیادی از سرعت تعدیل نرخ ارز کم کنند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ رسمی دلار در فروردین‌ماه به میزان ۴۰۵ ریال، در اردیبهشت‌ماه به میزان ۴۲ ریال، در خردادماه به میزان ۱۱۰ ریال، در تیرماه به میزان ۵۰۷ ریال، در مردادماه به میزان ۴۴۶ ریال و در شهریورماه به میزان ۹۶ ریال افزایش یافته بود. به این ترتیب، طی نیمه نخست سال جاری، نرخ رسمی دلار درمجموع به میزان ۱۵۴۶ ریال افزایش یافت و از ۲۵ هزار و ۱۰۲ ریال، به سطح ۲۶ هزار و ۶۴۸ ریال رسید. همان‌طور که مشاهده می‌شود، قیمت‌گذاری نرخ رسمی ارز در نیمه نخست سال به‌گونه‌ای بوده که اولا، روند کلی قیمت رسمی ارز صعودی و در مسیر یکسان‌سازی ارزی قرار داشته باشد و ثانیا، سرعت تعدیل ارز در این مدت یکسان نبوده است. به‌نظر می‌سد عاملی که بر سرعت تعدیل نرخ ارز در این مدت اثر زیادی داشته، شدت نوسان‌ها در بازار آزاد ارز بوده است. به نحوی که در مقاطعی که بازار با تغییرات نسبتا بزرگ‌تری در قیمت‌های آزاد ارز مواجه می‌شد، بانک مرکزی سیاست محتاطانه‌ای در پیش می‌گرفت و به‌صورت موقتی، افزایش نرخ رسمی ارز خود را تا آرام شدن نسبی بازار متوقف کرد.

افت سکه تحت‌تاثیر دلار

سکه از روز پنج‌شنبه در مسیر تصحیح قیمتی حرکت بود. روز گذشته نیز ابتدا همراه با افزایش قیمت دلار در سطح بالای ۹۴۵ هزار تومان ارزش‌گذاری شد اما پس از افت نرخ دلار بلافاصله خود را با وضعیت جدید تطبیق داد. سکه در بازار سبزه‌میدان که مرکز اصلی فروش به حساب می‌آید، برای خرید در تیراژ ۱۰۰ قطعه‌ای ۹۳۹ هزار تومان قیمت‌گذاری شد، اما در فروش با تیراژ کمتر، قیمت آن تا ۹۴۲ هزار تومان در نوسان بود.