حسین راهداری تقریبا در هر ماه یک هفته از هفته‌های دیگر ماه پرخبرتر است و هفته گذشته نیز اینگونه بود. از مهم‌ترین اخبار این هفته می‌توان به شاخص مدیران خرید حوزه یورو، آمار تولید ناخالص این حوزه پولی و نیز تصمیم‌گیری بانک مرکزی اروپا در رابطه با نرخ بهره اشاره کرد. شاخص مدیران خرید این حوزه در بخش خدمات و تولید بهبود داشت که نشان دیگری از بازگشت یورو از روزهای بد گذشته است. تولید ناخالص حوزه یورو نیز در فصل سوم ۲۰۱۳ رشد ۱/۰ درصدی داشت؛ اما سالانه برابر منفی ۴/۰ اعلام شد تا تقریبا همگان مطمئن باشند. این واحد پولی سال ۲۰۱۳ را با رکود به پایان می‌برد. در خبر دوم بانک مرکزی اروپا نرخ بهره را ثابت نگه داشت و در ادامه نیز سخنان ریاست این بانک تصویر مثبتی از اقتصاد و تورم حوزه یورو نشان می‌داد و او در ضمن شروع برنامه‌های انبساطی جدید را نیز رد کرد. علاوه‌بر این، بانک مرکزی اروپا رشد اقتصادی این حوزه را در سال ۲۰۱۴ برابر ۱/۱ درصد اعلام کرد که به نسبت قبل ۱/۰ درصد بهبود داشته است. این اتفاقات مثبت در مجموع سبب رشد یورو شد. به عنوان مثال برابری یورو در مقابل دلار توانست تا مرز ۳۷/۱ رشد کند و حتی با وجود آمار بیکاری بسیار خوب آمریکا روند نزولی را تجربه نکرد.

ین ژاپن این هفته نیز در ادامه دو، سه هفته اخیر تحت فشار کاهش ارزش قرار داشت. در حقیقت برای حدود ۶ ماه بود که ین ژاپن نتوانسته بود به مرز برابری ۱۰۰ در برابر دلار آمریکا برسد، اما در هفته‌های اخیر توانست این مرز را دوباره بشکند. دو دلیل را برای این حرکت می‌توان بیان کرد. یک دلیل این بود که اخبار منتشره نشان می‌داد شرکت‌های سرمایه‌گذاری ژاپنی دارایی‌های خارجی بیشتری را وارد سبد سرمایه‌گذاری خود کرده‌اند و همین سبب عرضه ین توسط آنها شده است. دلیل دوم هم این بود که با نزدیک شدن به زمان افزایش مالیات فروش ژاپن از پنج درصد فعلی به هشت درصد در ماه آوریل، در هفته‌های اخیر زمزمه‌هایی شنیده می‌شد که بانک مرکزی ژاپن برای مقابله با اثرات بد افزایش مالیات بر اقتصاد ژاپن و اهداف بلندپروازانه این بانک برای بهبود اقتصاد این کشور، باید اقدامات انبساطی خود را افزایش دهد. این نکته در کنار تقویت دلار، دلیل تضعیف شدید ین در هفته‌های اخیر بود که حتی عده‌ای رسیدن به برابری ۱۱۰ ین در برابر دلار را نیز نزدیک می‌دیدند، اما در نهایت تصویب یک بسته مالی ۱۸۲ میلیارد دلاری دولت ژاپن برای مقابله با اثرات بد افزایش مالیات‌ها سبب کاهش روند انتظارات و تقویت اندک ین شد. در ادامه اما تقویت دلار در پی آمار خوب بیکاری، تضعیف دوباره ین را به دنبال داشت. انگلیس نیز در راس اخبار مهم بود. شاخص مدیران خرید تولیدات صنعتی و ساخت و ساز بهبود داشت، اما خدمات کاهش داشت و همین بالانسی را برای پوند ایجاد کرد، اما مهم‌ترین خبر تصمیم‌گیری بانک مرکزی انگلیس برای نرخ بهره و میزان خرید اوراق قرضه بود. به‌رغم آمارهای مثبتی که از انگلیس به گوش می‌رسد به‌خصوص در حوزه مسکن، این بانک تصمیم گرفت هم نرخ بهره و هم میزان خرید اوراق قرضه را ثابت نگه دارد. همین سبب کاهش اندک ارزش پوند انگلیس شد. در نوشته‌های قبلی به نگرانی از ایجاد حباب در بازار مسکن انگلیس نیز اشاره کردیم و البته پاسخ بانک مرکزی انگلیس نیز زودتر از انتظار رخ داد و این بانک با توقف یکی از برنامه‌های حمایتی برای تحریک تقاضا در مسکن سبب رشد پوند انگلیس در ۲ هفته اخیر بوده است، اما تداوم سیاست انبساطی در این هفته، مقداری از این رشد را از بین برد. در ادامه اما سخنرانی پاییزی وزیر مالی انگلیس و اعلام کاهش شدید بدهی این کشور و حتی رسیدن به تراز مثبت در آینده نزدیک سبب شد که پوند کاهش را تجربه نکند.

دلار کانادا نیز در هفته گذشته کمترین سطح خود را در سه سال اخیر تجربه کرد. در اوایل هفته بانک مرکزی کانادا نرخ بهره را در یک درصد ثابت نگه داشت. حدود سه سال است که نرخ بهره در همین سطح باقی مانده است و بسیاری اعتقاد دارند که وقت آن رسیده که این بانک در تصمیم خود تجدیدنظر کند و نرخ بهره را افزایش دهد.

اما سخنان رییس بانک مرکزی کانادا که هشداری در برابر تورم پایین نیز داشت، سبب شد که بازار انتظار خود در مورد افزایش نرخ بهره در آینده نزدیک را تغییر دهد.

در ضمن کانادا کشوری صادرکننده نفت است که این روزها به‌دلیل شدت عرضه نفت، قیمت آن تحت فشار است و آینده اقتصادی کانادا نیز به قیمت نفت بستگی دارد.

در کل ناامیدی از افزایش نرخ بهره به‌دلیل اظهارات رییس بانک مرکزی کانادا و نیز ثبات نرخ بیکاری در کنار کاهش قیمت نفت از جمله مواردی بود که دلار کانادا را تحت فشار قرار داده است و باعث شد حتی برابری دلار آمریکا به دلار کانادا به ۰۷/۱ نیز برسد.

این روزها نمی‌توان از ارزها صحبت کرد و اشاره‌ای به یکی از خبرسازترین ارزهای امروز دنیا یعنی پول مجازی یا bitcoin نکرد.

پول مجازی از زمان معرفی در سال ۲۰۰۹ تا همین یک ماه پیش، رشد‌های شدیدی را تجربه کرده و توانسته بود از هیچ تقریبا به ۲۰۰ دلار برسد، اما شاید کمتر کسی در خیالش می‌گنجید که ارزش آن در کمتر از یک ماه از آن سطح حتی به ۱۲۴۲ دلار هم برسد و در عین حال یک عده حاضر باشند، این مبلغ را بپردازند برای پولی که هیچ پشتوانه‌ای از هیچ دولت و بانک مرکزی ندارد و به همین دلیل هنوز امنیت و آینده آن مبهم است. یک دلیل عمده این افزایش، گسترش شبکه‌ای بود که پول مجازی را به عنوان پول پرداختی می‌پذیرفتند و عمده آنها نیز چینی بودند.

در همین میان با رشد محبوبیت پول مجازی و افزایش شدید قیمت آن، بسیاری اعتقاد داشتند که دولت چین به عنوان اولین دولت باید وارد این بازار شود و با حمایت از این پول آن را در سیطره خود درآورد، اما بر عکس بانک مرکزی چین این هفته در برابر نوسانات آن به‌شدت به سرمایه‌گذاران هشدار داد، اگرچه آن را ممنوع هم نکرد.

همین ضربه‌ای به انتظارات دارندگان این پول برای گسترش بیشتر و افزایش تقاضا برای این پول بود و باعث شد که ارزش آن حدود ۲۰ درصد افت کند. اگرچه هنوز به اعتقاد بسیاری، قیمت پول مجازی هنوز دارای حباب است و پتانسیل افت بیشتری دارد.

در نهایت، مهم‌ترین اخبار خوب هم مربوط به آمریکا بود. تولید ناخالص ملی آمریکا در فصل سوم ۶/۳ درصد رشد داشته است و در خبری مهم‌تر آمار بیکاری آمریکا از ۳/۷ درصد ماه قبل به ۷ درصد رسید.

اگرچه این اخبار مثبت که بسیار فراتر از انتظارات بازار بودند، می‌توانستند به تقویت شدید دلار منجر شوند، در ادامه این اتفاق نیفتاد. در حقیقت یک بخش از عدم پاسخ بازار مربوط به این بود که بازار انتظار کاهش خرید اوراق قرضه در ماه دسامبر و تا چند ماه بعد از آن تحت مدیریت خانم یلن را ندارد و به همین دلیل این خبر بیشتر از آنکه خبر خوبی برای دلار آمریکا باشد، خبر خوبی برای بازار سهام بود و سبب رشد بازارهای سهام شد. به هر حال اگر بازار سهام انتظار داشت خرید اوراق قرضه می‌توانست متوقف شود، احتمالا رفتار متفاوت‌تری باید نشان می‌داد.

در روزهای آتی و با روشن شدن مواضع رییس جدید فدرال رزرو می‌توان روند دلار را بهتر حدس زد. البته نباید بحث بودجه دولت و احتمال بن بست سیاسی دوباره آمریکا را نیز از نظر دور داشت.

rahdari@gmail.com*