گروه بازار پول- تازه‌ترین گزارش خرده‌فروشی مواد غذایی نشان می‌دهد در یک ماه گذشته، قیمت مواد غذایی وارداتی تقریبا ثابت بوده و در مقابل، خوراکی‌های تولید داخل با نوسان‌های قیمتی عمدتا افزایشی مواجه بودند. این موضوع می‌تواند در نتیجه ثبات نسبی قیمت ارز در دو ماه گذشته از یک سو و اثرگذاری نوسان‌های فصلی همراه با تورم فعلی بر کالاهای خوراکی تولید داخل رخ داده باشد. بانک مرکزی تازه‌ترین گزارش از تغییرات قیمت خرده‌فروشی برخی از مواد خوراکی را منتشر کرد. گزارش قیمت خرده‌فروشی یکی از گزارش‌های هفتگی بانک مرکزی محسوب می‌شود و در حال حاضر روال منظم و به‌روزتری در خصوص انتشار این گزارش پیش گرفته شده است. به طوری که گزارش جدید نیز اطلاعات مربوط به قیمت‌های یک هفته منتهی به ۵ مهرماه (تقریبا دو هفته پیش) را پوشش می‌دهد که نشان‌دهنده فاصله زمانی نزدیک دوره مورد بررسی با زمان انتشار گزارش است.

رشد داخلی‌ها و ثبات خارجی‌ها

بررسی آمار مربوط به تغییرات قیمت ماهانه خوراکی‌ها در گزارش منتشر شده نشان می‌دهد اغلب محصولات خوراکی که تولیدات داخلی سهم بیشتری در عرضه بازاری آنها دارند، روند نوسانی در یک هفته منتهی به ۵ مهرماه داشته‌اند و در مقایسه با هفته مشابه مربوط به ماه پیشین (تقریبا هفته آغازین شهریورماه) با قیمت‌های بیشتری در بازار عرضه شده‌اند. در مقابل، محصولات خوراکی که به نظر می‌رسد واردات، سهم بیشتری از عرضه آنها در بازار داشته باشد، روند قیمتی باثبات‌تری داشته است.

گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی، تغییرات قیمتی مربوط به ۱۱ گروه خوراکی را در بازه زمانی منتهی به ۵ مهرماه ارائه کرده که این ۱۱ گروه مورد بررسی، شامل موارد «لبنیات»، «تخم‌مرغ»، «برنج»، «حبوب»، «میوه‌های تازه»، «سبزی‌های تازه»، «گوشت قرمز»، «گوشت مرغ»، «قند و شکر»، «چای» و «روغن نباتی» است. به نظر می‌رسد در بین این یازده گروه، ۶ گروه از آن یعنی «لبنیات»، «تخم‌مرغ»، «حبوب»، «میوه‌های تازه»، «سبزیجات تازه» و «گوشت مرغ»؛ عمدتا از سوی تولیدات غذایی داخل کشور تامین می‌شود و ۵ گروه دیگر یعنی «برنج»، «گوشت قرمز»، «قند و شکر»، «چای» و «روغن نباتی» که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، واردات سهم بیشتری در تامین آنها دارد، از نوسان قیمتی کمتری برخوردار بوده‌اند. البته جزئیات گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی، گروه برنج را شامل تنها دو مورد «برنج تولید داخل درجه یک» و «برنج تولید داخل درجه دو» مشخص کرده است که با توجه به سهم بالای واردات برنج در تامین این خوراکی در داخل کشور، مشخص نیست، چرا تغییرات قیمتی برنج وارداتی در این گزارش مشخص نمی‌شود. این در حالی است که برخی از کارشناسان می‌گویند در عرضه برنج تحت عنوان «داخلی» نیز، به صورت غیرمستقیم از برنج خارجی استفاده می‌شود؛ بنابراین نوسان اندک گروه «برنج» نیز، نمی‌تواند بی‌تاثیر از ثبات قیمت برنج وارداتی در پی نوسان محدود نرخ ارز در یک ماه گذشته باشد. در این زمینه آخرین گزارش گمرک ایران که در هفته گذشته منتشر شد و آمار مربوط به واردات تا پایان شهریورماه را ارائه می‌دهد، حاکی از این است که «برنج»، با یک میلیارد و ۲۸۹ میلیون دلار واردات در شش ماه گذشته، بیشترین حجم از واردات کشور را به خود اختصاص داده است.

نرخ ارز و نوسان فصلی خوراکی‌ها

به نظر می‌رسد این موضوع؛ یعنی تغییرات اندک قیمت مواد خوراکی وابسته به تامین وارداتی، تا حدود زیادی تحت‌تاثیر ثبات قیمت ارز در یک ماه گذشته به وقوع پیوسته است که باعث شده مواد خوراکی وارداتی نیز همراه با ارز، از روند قیمتی باثبات و دارای نوسان‌هایی اندک برخوردار باشد. در مقابل، قیمت مواد خوراکی تولید داخل در این مدت، نوسان‌های بیشتر و عمدتا بالای یک درصد داشته است. البته باید به این نکته توجه کرد که در میان اقلام تشکیل‌دهنده سبد مصرفی خانوار، اقلام خوراکی معمولا دارای بیشترین نوسان‌های قیمتی «فصلی» هستند؛ بنابراین برخلاف بازارهای بسیاری از اقلام دیگر، تغییرات مثبت و منفی قیمت این اقلام را نمی‌توان ناشی از ضعف یا عدم تعادل بازارهای مواد خوراکی دانست.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، در بین گروه‌های خوراکی داخلی، قیمت اغلب گروه‌ها در یک ماه منتهی به ۵ مهر مسیری صعودی داشته و تنها دو گروه «حبوب» و «گوشت مرغ بوده که در این یک ماه، قیمت‌ها در حدود یک درصد کاهش یافته است. در حالی که در این یک ماه، لبنیات به میزان ۵/۶ درصد، تخم‌مرغ به میزان ۳/۳ درصد، میوه‌های تازه به میزان ۱/۱۶ درصد، حبوب به میزان ۰/۱ درصد و سبزی‌های تازه به میزان ۰/۴ درصد افزایش یافته است.

از سوی دیگر همان‌طور که اشاره شد، تغییرات قیمتی اغلب گروه‌های خوراکی وارداتی در یک ماه منتهی به ۵ مهر (حدودا شهریورماه) اندک بوده است. به طوری که گوشت قرمز، قند و شکر، چای و روغن نباتی هیچ گونه تغییرات قیمتی نداشتند (رشد قیمت به میزان صفر درصد) و برنج به میزان ۲/۰ درصد افزایش قیمت داشته که رشد بالایی محسوب نمی‌شود.

روند قیمتی برخی از مواد غذایی

بر اساس گزارش بانک مرکزی، در هفته ابتدایی مهرماه، در گروه لبنیات قیمت ماست پاستوریزه افزایش یافت و بهای سایر اقلام این گروه نسبت به هفته قبل بدون تغییر بود. قیمت تخم‌مرغ کاهش داشت و شانه‌ای ۸۲ الی ۱۱۰ هزار ریال به فروش می‌رفت. در گروه برنج، بهای برنج داخله درجه یک افزایش جزئی یافت و قیمت برنج داخله درجه دو ثابت بود. در گروه حبوب، قیمت لوبیا سفید و لوبیا قرمز اندکی افزایش؛ ولی بهای سایر اقلام این گروه کاهش داشت. در هفته مورد بررسی، در میادین زیر نظر شهرداری پرتقال درجه یک و طالبی عرضه نمی‌شد و آلو عرضه کمی داشت، ولی سایر اقلام میوه و سبزی تازه که تعدادی از آنها از نظر کیفی در سطح پایینی قرار داشتند، به نرخ مصوب سازمان میادین میوه و تره‌بار عرضه می‎شد.

گزارش منتشر شده اضافه می‌کند که میوه‌فروشی‌های سطح شهر اقلام مرغوب میوه و سبزی تازه را عرضه می‌کردند که در گروه میوه‌های تازه؛ بهای سیب گلاب، پرتقال درجه یک، انار، شلیل و شبرنگ، هلو و به ویژه نارنگی و لیموشیرین کاهش، ولی قیمت سایر اقلام این گروه افزایش یافت. در گروه سبزی‌های تازه بهای سبز‌ی‌های برگی بدون تغییر بود. قیمت خیار و پیاز افزایش، ولی بهای سایر اقلام این گروه کاهش داشت. این گزارش تشریح می‌کند که در هفته نخست مهرماه، قیمت گوشت گوسفند و گوشت تازه گاو و گوساله ثابت بود و بهای گوشت مرغ کاهش جزئی یافت. قیمت قند و شکر اندکی افزایش داشت و بهای چای خارجی و انواع روغن نباتی بدون تغییر بود. در این هفته، در گروه لبنیات قیمت ماست پاستوریزه معادل ۲/۱ درصد افزایش یافت و بهای سایر اقلام این گروه نسبت به هفته قبل بدون تغییر بود. قیمت تخم‌مرغ معادل ۰/۲ درصد کاهش داشت. بهای برنج داخله درجه یک معادل ۲/۰ افزایش یافت و قیمت برنج داخله درجه دو ثابت بود. در گروه حبوب، بهای لوبیا سفید معادل ۷/۰ و لوبیا قرمز ۵/۰ درصد افزایش ولی قیمت سایر اقلام این گروه کاهش داشت. قیمت گوشت گوسفند و گوشت تازه گاو و گوساله ثابت بود و بهای گوشت مرغ معادل ۶/۰ درصد کاهش یافت. قیمت قند معادل ۲/۰ درصد و شکر ۱/۰ درصد افزایش داشت و بهای چای خارجی و انواع روغن نباتی بدون تغییر بود. در هفته گزارش شده، در گروه میوه‌های تازه بهای سیب گلاب ۱/۰ درصد، پرتقال درجه یک ۳/۲ درصد، نارنگی ۲/۲۱ درصد، لیمو شیرین ۱/۱۸ درصد، انار ۵/۸ درصد، شلیل و شبرنگ ۴/۶ درصد و هلو ۱/۳ درصد کاهش یافت ولی قیمت سایر اقلام این گروه بین ۳/۱ درصد تا ۰/۷ درصد افزایش یافت. در گروه سبزی‌های تازه بهای سبزی‌های برگی بدون تغییر بود. قیمت خیار معادل ۳/۳ درصد و پیاز ۰/۲ درصد افزایش، ولی بهای سایر اقلام این گروه بین ۵/۱ درصد تا ۷ درصد کاهش داشت.

ثبات در قیمت خوراکی‌های وارداتی