گروه بازار پول- بانک مرکزی تازه‌ترین گزارش خود از قیمت خرده‌فروشی کالاهای خوراکی در مناطق شهری را منتشر کرده که نشان از کاهش نسبی تدریجی قیمت‌ برخی از گروه‌های کالایی خوراکی و ثبات نسبی قیمت‌ها در برخی از گروه‌های دیگر ظرف یک هفته منتهی به 22 شهریورماه امسال دارد.
مقایسه گزارش جدید با گزارش‌های قبلی حاکی از این است که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در مواد خوراکی، یک روند تدریجی کاهشی را طی می‌کند که به این معنا است که پس از شوک قیمتی سال گذشته در مواد خوراکی، قیمت این اقلام کم‌کم در حال حرکت به سوی تثبیت است.
هر چند گفته می‌شود به دلیل اینکه قدرت خرید دهک‌های میانی و ضعیف‌تر در سال گذشته چندان افزایش نیافته، قیمت‌های فعلی برای بسیاری از دهک‌های درآمدی همچنان «بالا» است. اگر چه تثبیت قیمت‌ها در همین سطح نیز می‌تواند رخدادی بسیار مثبت برای این گروه‌ها به شمار بیاید.

تورم یازده گروه خوراکی
بانک مرکزی با استخراج متوسط قیمت11 گروه کالایی، هر هفته به مقایسه قیمت‌ها در سطح شهر تهران می‌پردازد و این مقایسه در سه بازه زمانی هفتگی، ماهانه و سالانه منتشر می‌شود. گروه‌های کالایی مورد بررسی بانک مرکزی شامل گروه‌های لبنیات، تخم‌مرغ، برنج، حبوبات، میوه‌های تازه، سبزی‌های تازه، گوشت قرمز، گوشت مرغ، قند و شکر، چای و روغن نباتی است که ظرف یک سال گذشته قیمت کالاهایی که در هر یک از این گروه‌ها قرار می‌گیرد؛ رشد شدیدی داشته است. به همین دلیل است که همواره ستون سوم جدول مقایسه‌ای قیمت‌ها در این گروه‌ها، با اعداد بزرگی پر می‌شود، اما نوسان قیمت در مقیاس ماهانه و هفتگی محسوس‌تر بوده و گاهی رو به پایین و گاه رو به بالا است. این موضوع در گزارش اخیر بانک مرکزی از متوسط قیمت خرده‌فروشی کالاهای خوراکی در شهر تهران نیز تکرار شده است؛ به نحوی که نوسان قیمت‌ها در مقیاس ماهانه و هفتگی بیشتر دیده می‌شود.

رشد قیمت لبنیات در سایه کمبود «کره»
یک نگاه کلی به گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که در هفته سوم شهریورماه، قیمت‌ها در گروه کالایی لبنیات نسبت به هفته ماقبل رشد محسوسی داشته است و عمده این رشد نیز به دلیل ثبت قیمت «کره پاستوریزه» در هفته سوم شهریورماه بوده است. در دو ماه گذشته بانک مرکزی در مقابل قیمت کره پاستوریزه (که به دلیل کاهش واردات و افزایش قیمت ارز با افت عرضه و بالا رفتن قیمت این کالا همراه شده بود) یک قیمت ثابت ۱۲ هزار تومانی به ازای هر کیلو گرم درج می‌کرد، اما در گزارش جدید بانک مرکزی که مربوط به هفته منتهی به ۲۲ شهریورماه است؛ قیمت جدید این کالا به ازای هر کیلوگرم ۲۰ هزار و ۶۴۳ تومان درج شده است. به این ترتیب، بانک مرکزی اعلام کرده که قیمت کره پاستوریزه در هفته سوم شهریورماه نسبت به هفته ماقبل ۷۲ درصد رشد کرده است. این رقم بالای قیمتی نیز به نوبه خود موجب شده تا در گروه کالایی لبنیات، بالاترین میزان رشد هفتگی قیمت‌ها به میزان ۳/۴ درصد به ثبت برسد.

گران شدن میوه‌ها و ارزان شدن تخم‌مرغ
پس از گروه کالایی لبنیات، در هفته سوم شهریورماه قیمت‌ها در گروه کالایی میوه‌های تازه نیز نسبت به هفته پیش به طور میانگین3 درصد رشد کرده است. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که قیمت برخی از میوه‌ها در هفته سوم شهریورماه رشد بالایی داشته است. به طور مثال قیمت هر کیلوگرم آلو در سطح شهر تهران در هفته دوم شهریورماه به طور متوسط 4 هزار و 58 تومان بوده که ظرف یک هفته به 4 هزار و 571 تومان افزایش پیدا کرده است. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد در دیگر میوه‌های موجود در این گروه کالایی نیز شرایط مشابهی وجود داشته است.
گزارش جدید بانک مرکزی یک نکته مهم دیگر نیز دارد. رشد قیمت تخم مرغ که در هفته‌های اخیر به سطوح بالایی رسیده بود؛ در هفته منتهی به 22 شهریورماه کاهش پیدا کرده است. در هفته منتهی به 15 شهریورماه امسال گروه کالایی تخم مرغ حدود 7 درصد نسبت به هفته قبل رشد قیمتی داشت، اما گزارش جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد که رشد قیمت در گروه کالایی تخم مرغ در هفته منتهی به22 شهریورماه نسبت به هفته ماقبل، کمتر از یک درصد بوده است.

تغییر مسیر و ثبات
گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که در برخی از گروه‌های کالایی که طی ماه‌های اخیر، رشد بالای قیمتی ثبت می‌شد؛ روند قیمت‌ها تغییر محسوسی داشته و کاهشی شده است. به طور مثال، در هفته منتهی به ۲۲ شهریورماه، قیمت گوشت مرغ نسبت به هفته قبل ۱/۲ درصد کاهش پیدا کرده است یا حتی در گروه‌های کالایی قند و شکر و حبوبات نیز این کاهش قیمت هفتگی کالاها دیده می‌شود و نشان از بازار آرام کالاهای موجود در این گروه‌ها دارد. بانک مرکزی همچنین در گزارش جدید خود عنوان کرده که همچون دو، سه هفته اخیر، قیمت‌ها در دو گروه کالایی چای و روغن نباتی نسبت به هفته ماقبل، تغییری نکرده و همچنان ثبات داشته است.

اتفاق خوب و بد
بخش مهمی از گزارش اخیر بانک مرکزی مربوط به تغییرات تورم در گروه‌های کالای مختلف خوراکی در هفته سوم شهریورماه امسال نسبت به هفته سوم شهریورماه پارسال است. به بیان دیگر، این بخش میزان تورم «نقطه به نقطه» در کالاهای خوراکی را نشان می‌دهد. مقایسه آمارهایی که بانک مرکزی از تغییرات قیمتی در ستون سوم (هفته منتهی به 22 شهریور 92 نسبت به هفته منتهی به 22 شهریور 91) این موضوع را نشان می‌دهد که همچنان قیمت‌ها نسبت به سال گذشته بالا است، اما در 11 گروه کالایی که بانک مرکزی تغییرات قیمتی آنها را در هر هفته بررسی می‌کند، نکته دیگری نیز به چشم می‌خورد که برای تشریح آن باید به گزارش بانک مرکزی در هفته‌های پیش رجوع کرد. به طور مثال در هفته پیش، در گروه کالایی تخم‌مرغ نزدیک به 38 درصد، در گروه کالایی برنج حدود 70 درصد، در گروه کالایی حبوبات حدود 87 درصد، گروه کالایی میوه‌های تازه بیش از 118 درصد یا در گروه کالایی قند و شکر حدود 41 درصد و در گروه کالایی روغن نباتی 58 درصد رشد قیمتی ظرف یک سال تورم وجود داشته است. در هفته‌های پیشین نیز، بعضا نرخ‌های بالاتری از تورم نقطه‌به‌نقطه در خوراکی‌ها (رشد قیمت نسبت به زمان مشابه سال قبل) ثبت شده بود، اما ارقام تورم نقطه به نقطه در این گروه‌ها، در گزارش جدید بانک مرکزی که مربوط به هفته سوم شهریورماه است؛ تعدیل شده و به سمت کاهش متمایل شده است. به عبارت دیگر با گذشت زمان، از میزان نرخ تورم نقطه به نقطه مواد خوراکی کاسته شده است.
این موضوع می‌تواند بیانگر تخلیه آثار تورمی قیمت کالاهای خوراکی در مقیاس سالانه باشد. به عبارت دیگر، گزارش جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد تورم سالانه در کالاهای خوراکی در حال کاهش است و قیمت‌ها در سطوح بالای فعلی خود به تثبیت رسیده است. این موضوع می‌تواند یک اتفاق خوب یا یک اتفاق بد باشد.
«خوب» از آن جهت که تورم کالاهای خوراکی نسبت به پارسال کاهش پیدا می‌کند و در حداقل صورت ممکن، آرامش به بازار کالاهای اساسی بازمی‌گردد، اما «بد» از آن جهت که در شرایطی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، قدرت خرید اکثریت مردم و به خصوص دهک‌های میانی و ضعیف‌تر، چندان زیاد نشده است، اما کالاهای اساسی و خصوصا مواد خوراکی، تورم بیشتری از متوسط قیمت کالاهای دیگر داشته‌اند. به عبارت دیگر در حالی که تورم کاهش پیدا می‌کند، قیمت‌های فعلی برای گروه‌های با درآمد کمتر همچنان بالا است؛ چرا که قدرت خرید بسیاری از دهک‌ها چندان تغییری نکرده است.

تثبیت قیمت اغلب کالاهای خوراکی در سطوح بالا