ضریب نفوذ بیمه در 5 قاره جهان

مسعودرضا طاهری

نشریه تخصصی Sigma به عنوان معتبرترین مرجع آماری در صنعت بیمه جهان که وابسته به شرکت بیمه اتکایی سوئیس (swissre) است در چهارمین گزارش خود تحت عنوان «رویکرد دوباره به بیمه‌های عمر» (Premiums came back to life) به بررسی دقیق آماری صنعت بیمه در سال ۲۰۰۶ میلادی پرداخته است. در این گزارش رشد اقتصاد جهانی و تاثیر آن بر بازارهای مالی، سرعت رشد و سودآوری بیمه در جهان، رشد کم و در عین حال سودآوری بیشتر بیمه در کشورهای صنعتی، گزارش رشد فزاینده بیمه‌های عمر و غیرعمر در بازارهای نوظهور، متدولوژی و داده‌ها و همچنین ضمیمه آماری کشورهای مختلف جهان به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.

ارائه جداول و ارقام ضریب نفوذ بیمه (insurance penetration) و سرانه حق بیمه (Insurance Density) کشورهای مختلف در ۵ قاره جهان و رتبه‌بندی این ضرایب، از مهم‌ترین آمار این گزارش است که ماحصل تلاش مسوولان صنعت بیمه کشورهای مذکور را به مقایسه گذارده است.

در این گزارش ضریب نفوذ بیمه در بیمه‌های عمر و غیرعمر به طور جداگانه ارائه شده و ضریب نفوذ کل بیمه به صورت مجموعی از ضرایب به دست آمده در بیمه‌های عمر و غیرعمر به عنوان ضریب نفوذ به صورت درصد به تولید ناخالص داخلی منظور شده و رتبه کشورها نیز بر همین اساس به دست آمده است. از جمله نکات قابل توجه در خصوص این آمار می‌توان به ضریب نفوذ بیمه ۳/۱درصدی از تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورمان در سال ۲۰۰۶ اشاره کرد.

ایران در این گزارش در رتبه ۷۵ قرار دارد. چندی پیش در همایش بیمه و اقتصاد ملی دکتر کهزادی، رییس کل بیمه مرکزی، ضریب نفوذ بیمه کشور را در صورت لحاظ کردن بیمه‌های خدمات درمانی، تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی ۵/۴درصد اعلام کرده و رتبه ایران را از این جهت در میان ۲۰۰ کشور جهان رقم ۳۲ اعلام کرده بود.

حال اینکه در طبقه‌بندی جهانی ارائه شده در سال ۲۰۰۶، رتبه ۳۲ با ضریب نفوذ ۶/۴ با احتساب مجموع ضریب نفوذ ۸/۲درصد در رشته‌ بیمه‌های عمر و ضریب نفوذ ۷/۱درصد در رشته‌های غیرعمر با سرانه حق بیمه ۳۲۲۹دلار مربوط به کشور نروژ است.

رتبه اول تا دهم ضریب نفوذ بیمه در این گزارش به ترتیب مربوط به کشورهای انگلیس (۵/۱۶درصد)، آفریقای جنوبی (۱۶درصد)، تایوان (۵/۱۴درصد)، کره‌جنوبی (۱/۱۱درصد)، سوئیس (۱۱درصد)، فرانسه (۱۱درصد)، ژاپن (۵/۱۰درصد)، هنگ‌کنگ (۵/۱۰درصد)، ایرلند (۴/۱۰درصد) و هلند با ۴/۹درصد از GDP است.در این طبقه‌بندی همچنین متوسط ضریب نفوذ بیمه در قاره‌های آمریکای شمالی، آمریکای لاتین و کاراییب، اروپا، آسیا و اقیانوسیه ذکر شده و همچنین متوسط ضریب نفوذ صنعت بیمه در کل جهان نیز ۵/۷درصد اعلام شده است.

جهان در سال ۲۰۰۶ شاهد فروش ۳تریلیون و ۷۲۳میلیارد دلار حق بیمه بوده است که نسبت به سال ۲۰۰۵ در حدود ۵درصد رشد را نشان می‌دهد. تحقیقات موسسه مطالعاتی Sigma نقش بیمه های عمر را در کسب این نتایج چشمگیر توصیف کرده است.

فروش بیمه‌های عمر و غیر عمر در سال ۲۰۰۶ به ترتیب ۷/۷درصد و ۵/۱درصد افزایش داشته‌اند. توسعه پس‌انداز و تولیدات بازنشستگی انتظار رشد بیشتری را برای بیمه‌های عمر در سال ۲۰۰۷ رقم زده است. ضمن اینکه فروش بیمه‌های غیر عمر تقریبا از رونق افتاده‌اند.

در مجموع حق بیمه‌های فروخته شده ۷/۷ تولید ناخالص داخلی (GDP) جهان را در این سال به خود اختصاص داده‌اند که تغییر چندانی در قیاس با سال ۲۰۰۵ نداشته است.

گزارش Sigma در این رابطه حاکی است که صنعت بیمه بیشتر در راستای سرمایه‌داری (Capitalistion) و سودآوری (Profitability) حرکت کرده است. انباشت ثروت با استفاده از تغییر قوانین، انگیزه‌های مالیاتی و ترجیح دادن محصولات بیمه‌ای مرتبط در رونق دادن بازارهای سرمایه از جمله دلایل رشد بیمه‌های عمر در سال ۲۰۰۶ عنوان شده است. رشد ۵/۱درصدی بیمه‌های غیر عمر در کشورهای صنعتی انحرافی شدید را نشان می‌دهد.

این میزان در سال قبل (۲۰۰۵) تقریبا ۶/۰درصد بوده در حالی که در بازار کشورهای نوظهور بیمه‌های غیر عمر ۱۱درصد رشد داشته‌اند. در کشورهای صنعتی فشار زیاد بر تعرفه‌های بیمه به ویژه بیمه‌های حوادث غیر مترقبه بر اقتصاد به عنوان شاخص

برجسته‌ای در بازارها مطرح است که با افزایش تقاضا جبران‌پذیر نیست.

سختگیری بیش از اندازه حق بیمه‌ها و فقدان بیمه حوادث رکورد جدیدی از سودآوری را برای شرکت‌های بیمه در سال ۲۰۰۶ پدید آورده است.

رشد واقعی بیمه‌نامه‌ها در بازارهای نوظهور ۱۶درصد بوده که این نسبت در کشورهای صنعتی ۴درصد تخمین زده شده است.

در سال ۲۰۰۶ حق بیمه‌های فروخته شده در برخی مناطق جهان ۹درصد GDP را شامل شده است در حالی که در بازارهای نوظهور بین ۴/۱درصد در خاورمیانه و آسیای مرکزی تا ۷/۴درصد در آفریقا متفاوت است.

پیش‌بینی شده است که صنعت بیمه عمر در کشور هندوستان طی ۵ سال آینده از رقم ۴۰میلیارد دلار به ۱۰۰-۸۰میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ برسد. این رشد ضریب نفوذ بیمه را در این کشور از حد ۱/۵ تولید ناخالص داخلی به ۲/۶درصد بین سال‌های ۲۰۱۲-۲۰۱۰ بالا خواهد برد. بازار بیمه‌های عمر در کشور هندوستان طی ۶ سال گذشته به سرعت رشد داشته است. رشد حق بیمه‌های تجاری در این مدت سالانه ۴۰درصد بوده که نقش عمده‌ای در این حوزه ایفا کرده است.

ضریب نفوذ بیمه در هندوستان در حال حاضر ۱/۴درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد که نسبت به میزان استاندارد ۹-۶درصدی آن در کشورهای توسعه یافته رقم نسبتا پایینی است.

البته در این کشور ضریب نفوذ بیمه عمر در مناطق مختلف جمعیتی تفاوت دارد. به طور مثال در مناطق شهری در بازارهای عمومی این میزان ۶۵درصد است اما در مناطق کم جمعیت‌تر این میزان کمتر است.

در مناطق روستایی هند ضریب نفوذ بیمه عمر در حدود ۴۰درصد گزارش شده است.