تعامل بازارهای پول، بیمه و سرمایه

لیلا اکبرپور

قطعنامه همایش بیمه و اقتصاد ملی تدوین شد، این قطعنامه حاصل تلاش ۶ کارگروه متشکل از شرکت‌های بیمه دولتی و خصوصی است که در مورد جایگاه صنعت بیمه در بخش‌های مختلف اقتصاد تحقیق و بررسی شده‌ و در راستای اصلاحات صنعت بیمه و مهلت ۵ماهه رییس‌جمهور به وزیر امور اقتصادی و دارایی سرلوحه فعالیت شرکت‌های بیمه قرار می‌گیرد. بیمه، بازار پول و سرمایه

در پانل بیمه، بازار پول و سرمایه که به محوریت بیمه آسیا و همکاری شرکت‌های بیمه ملت، رازی و صادرات و سرمایه‌گذاری برگزار شد، مدیران عامل بیمه آسیا، ملت و بانک تجارت و دکتر آرمان کارشناس مسائل اقتصادی حضور داشتند.

ضمیری با اشاره به جایگاه بازار پول، سرمایه و صنعت بیمه به عنوان ارکان اقتصادی در کشور و تاکید بر توسعه آنان برای دستیابی به توسعه اقتصادی گفت: منابع مازاد مالی بسیاری در جامعه ما وجود دارد که شرکت‌های بیمه توانایی آن را دارند به شکل صحیح و منطقی این منابع را به بازار سرمایه فعال وصل کنند.

او با اشاره به شفافیت وظایف شرکت‌ها در سرمایه‌گذاری، سیستم بانکی، موسسات مالی و اعتباری به عنوان نمادهای بازار پول و سرمایه که موجب مشخص شدن جایگاه صنعت بیمه به عنوان حامی از فعالان اقتصادی می‌شود، افزود: شرکت‌های بیمه توان ارائه خدماتی را دارند که بازار پول و سرمایه از آن به نفع سپرده‌گذاران، سهامداران و گردانندگان بازار استفاده کنند.

ضمیری یادآور شد: شرکت‌های بیمه نیز در مقابل خدمات ارائه‌شده از بازارهای پول و سرمایه انتظاراتی دارند تا موجب سرویس‌دهی دو سویه و توسعه فعالیت‌های تمام‌ بخش‌های اقتصادی باشد.

مدیرعامل بیمه آسیا شفافیت در ارائه اطلاعات مالی، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و کنترل دامنه نوسانات قیمت سهام بازار و نظارت‌بر کفایت بیمه‌های شرکت‌ها به منظور نظارت بر خرید بیمه‌نامه‌های موردنیاز

بازار سرمایه را انتظارات صنعت بیمه از بازار سرمایه عنوان کرد.

رضا راعی مدیرعامل بانک تجارت نیز گفت: نوسانات قیمت سهام همان ریسک بازار سرمایه است و عدم‌اطمینان به انتظارات به عنوان یک ریسک لحاظ می‌شود. او افزود: هیچ گاه نوسانات قیمت سهام تحت‌پوشش بیمه قرار نگرفته است.راعی خاطرنشان کرد: بخشی از ریسک‌ها مربوط به ترازنامه و برخی خارج از ترازنامه هستند که برای پوشش ریسک‌های داخل ترازنامه هیچ ابزاری نیست.

مدیرعامل بانک تجارت با یادآوری اینکه از دید افراد ریسک سپرده‌گذاری در بانک‌ها بسیار پایین است و سرمایه سوخت نمی‌شود خاطرنشان کرد: در حالی که مشکلات و مسائل مختلف در مجامع بین‌المللی یک ریسک مهم برای سپرده‌های یک بانک محسوب می‌شود.

او ادامه داد: موسسه Fdic طی سال‌های گذشته سپرده‌های بانکی را تحت پوشش قرار داد تا در صورتی که یک بانک ورشکسته شد مسوول ایفای تعهدات آن در قبال سپرده‌گذاران باشد.

به گفته او بحث بازل یک و۲ و موضوعات کفایت سرمایه و مدیریت خطر که موجب اطمینان خاطر سپرده‌گذار می‌شود از جمله اقداماتی است که برای پوشش ریسک صورت گرفته است.

مدیرعامل بانک تجارت از نوسانات نرخ ارز نیز به عنوان یک ریسک موجود در بازار نام برد و افزود: در بسیاری موارد درآمدهای شرکت‌ ریالی و پرداخت‌های آنان به صورت ارزی است که این مابه‌التفاوت قیمت به خاطر نوسانات ارز یک ریسک جدی است که باز هم در کشور ما بیمه نمی‌شود.

راعی افزود: بیمه مسوولیت در مقابل سپرده‌گذاران، اوراق بهادار و اعتبارات مواردی است که قابلیت اجرا دارند و صنعت بیمه برای اجرای آن نیاز به فرهنگ‌سازی و آماده‌سازی بسترهای مناسب دارد.

مدیرعامل بانک تجارت مشکل اصلی عدم تعادل بازار سرمایه، پول و بیمه را وجود نگرش نادرست به سودآوری دانست و گفت: در کشور ما این تصور و ذهنیت که سود همزاد ریسک است وجود ندارد و افراد همواره به دنبال سود بیشتر با ریسک کمتر هستند، که ناشی از اقتصاد بیمار کشور ما است.

راعی ادامه داد: پول و سرمایه همانند آهویی هستند که با کوچک‌ترین احساس خطر فرار می‌کنند، در واقع سرمایه به دنبال امنیت و بازدهی مناسب با حداقل ریسک است که شرکت‌های بیمه در تامین این امنیت می‌توانند نقش بسزایی را ایفا کنند.

دکتر حجاریان، مدیرعامل بیمه ملت نیز در پانل بازار پول و سرمایه گفت: این امکان که بانک و بیمه به عنوان دو بنگاه اقتصادی در کنار یکدیگر فعالیت کرده و به یکدیگر سرویس دهند وجود دارد اما از آنجا که اقتصاد کشور ما مبتنی بر درآمدهای نفتی و حمایت دولت است بانک‌ها تاکنون نیازی به خدمات بیمه‌ای احساس نکرده‌اند.

او با بیان اینکه حجم بالای سپرده‌گذاری در بانک‌های دولتی است و بانک‌های دولتی تحت نظارت بانک مرکزی هستند و ذخایر قانونی آنها رقم قابل توجهی از سپرده‌ها است خاطرنشان کرد: مردم درواقع سپرده‌های خود را به دولت سپرده‌اند نه بانک‌ها و دولت هم ثروتمند است و نفت دارد و از پشتوانه اعتباری بالایی برخوردار است. حجاریان گفت: به همین خاطر حجم مطالبات مشکوک‌الوصول هم باعث نشد سیستم بانکی به فکر تهیه پوشش بیمه‌ای باشد.

مدیرعامل بیمه ملت درخصوص فعالیت شرکت‌های بیمه گفت: مجوز طراحی، ارائه و فروش محصولات بیمه‌ای در دست دولت است و این بیمه مرکزی است که اجازه می‌دهد که یک محصول بیمه‌ای با چه نرخ و شرایطی به بازار عرضه شود.

او ادامه داد: حتی سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه براساس آیین‌نامه و مصوبات شورای‌عالی بیمه صورت می‌گیرد و شرکت‌های بیمه براساس دستورات بیمه مرکزی در مسیر سرمایه‌گذاری قدم برمی‌دارند و در این مسیر حق انتخاب ندارند.

حجاریان خاطرنشان کرد: شرکت‌های بیمه بازرگانی موجود در کشور مانند نمایندگان و کارگزاران فعالیت می‌کنند. او گفت: مضاف بر اینکه دولت در تعیین نرخ و شرایط، ویژگی‌های محصول بیمه‌ای و نحوه عرضه آن دخالت دارد، بزرگ‌ترین فروشنده بیمه نیز هست و نزدیک به ۸۵درصد بازار بیمه‌ای کشور را در انحصار خود دارد، که طی سنوات گذشته به دست آمده است.

حجاریان با بیان اینکه بازار باید رقابتی باشد تاکید کرد: نوآوری، رشد و توسعه از ویژگی‌های بازار رقابتی است و خوشبختانه‌ بیمه مرکزی اخیرا به آن پی برده و به دنبال ایجاد فضای مناسب برای توسعه صنعت بیمه می‌باشد.

نتایج ۶ پانل بیمه

۱ - مدیران صنایع، معادن، نفت، گاز، پتروشیمی و صنعت حمل‌ونقل، بهترین روش مدیریت ریسک و انتقال خطر و تامین پوشش بیمه‌ای جامع و همه‌جانبه فراهم نمایند.

۲ - افزایش سرمایه شرکت‌های بیمه به منظور ایجاد ظرفیت مالی مناسب جهت پذیرش سهم بیشتری از هر ریسک و اعمال راهبردی در تعامل با بیمه‌گران اتکایی بین‌المللی.

۳ - صنعت بیمه نسبت به اصلاح و روزآمد نمودن مقررات و آیین‌نامه‌ها با هدف تسهیل در ارائه پوشش‌های بیمه‌ای صنایع مادر با ارزان‌ترین قیمت اقدام نماید.

۴ - زمینه‌های همکاری بین بازارپول، بازار سرمایه و صنعت بیمه بسیار متنوع است.

۵ - بخشی از چالش‌های موجود در هر یک از بخش‌های بازارپول، بازار سرمایه و صنعت بیمه با همکاری دو بخش دیگر قابل تعدیل است.

۶ - حضور صنعت بیمه در بازار سرمایه و بازارپول می‌بایست تقویت شود.

۷ - با ارتباط تنگاتنگی که بین سه بخش بازارپول، بازار سرمایه، صنعت بیمه وجود دارد همکاری دائمی آنان ضرورت دارد.

۸ - تقویت سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه اعم از خصوصی و دولتی در بازار اولیه و ایجاد فرصت‌سازی‌های جدید شغلی.

۹ - با توجه به مسوولیت مشترک وزارت امور اقتصادی و دارایی در هر سه بخش تشکیل کارگروهی با حضور نمایندگان از هر بخش و با مدیریت وزارت مذکور توصیه می‌شود.

۱۰ - در کارگروه بیمه خانواده، با توجه به ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خاص خانواده ایرانی از قبیل اتکای زیاد اعضا به سرپرست خانواده، فقدان تحلیل هزینه‌ و فایده در تصمیمات خانوارهای ایرانی، فقدان نگرش بلندمدت و تمرکز بر کسب بازده در کوتاه‌مدت، بلوغ دیررس اجتماعی و مالی فرزندان، مسوولیت‌پذیری والدین نسبت به فرزندان در زمینه‌های مختلف از قبیل آموزش، اشتغال، ازدواج، خرید مسکن،‌ خرید خودرو و....

۱۱ - بیمه‌های عمر و بیمه‌های عمر و پس‌انداز شامل: بیمه تامین آتیه فرزندان، بیمه جهیزیه، بیمه مهریه، بیمه تحصیلی فرزندان و بیمه خردسالان، بیمه عمر و پس‌انداز دونفره،‌ بیمه عمر و پس‌انداز با پرداخت قسمتی از سرمایه طی دوره، بیمه مستمری، بیمه بازنشستگی.

۱۲ - در بخش خدمات بیشترین توجه به خدمات حمل‌ونقل اعم از دریایی و هوایی و زمینی شده است و انواع پوشش‌های بیمه‌ای در‌حال‌حاضر ارائه می‌شود.

۱۳ - از آنجایی که یکی از اهداف چشم‌انداز و برنامه دولت توسعه گردشگری است، این بخش نیازمند توجه و گسترش ویژه بوده و بایستی تعریف مجددی برای انواع خدمات بیمه‌ای موردنیاز ارائه شود.

۱۴ - از عوامل بازدارنده توسعه‌بخش خدمات از جمله باورهای نادرست- دشواری در تحلیل ریسک بالا بودن نرخ- نظارت‌های غیرفنی را می‌توان نام برد.

۱۵ - رفع موانع زیرساختی بخش کشاورزی از قبیل نبود استاندارد‌های تولیدی در واحد‌های بهره‌برداری، مشخص نبودن ابعاد و وسعت واقعی اراضی کشاورزی، نبود شناسنامه باغات و دامداری‌ها.

۱۶ - بیمه نبودن محصولات و فعالیت‌های کشاورزی بر مبنای بیمه‌پذیری تولیدات و خطرات مشخص و انجام محاسبات و تعیین حق بیمه براساس برآورد واقعی خسارات.

۱۷ - تلاش در جهت ایجاد تنوع در خدمات، در راستای پاسخگویی به نیازهای متنوع کشاورزان.

۱۸ - ایجاد زمینه‌های لازم برای ورود بیمه‌گرهای خصوصی در بیمه کشاورزی.