گفت‌و‌گو با مدیر تحقیق و توسعه لیزینگ صنعت و معدن
رسیدن به «ضرورت» درتشکل‌های صنفی لیزینگ
محمود فراهانی- فلسفه تاسیس تشکل‌های صنفی داخلی و بین‌المللی، بر تسهیل و تحکیم روابط بین اعضا، بین صنف و دولت همچنین، بین صنف و مشتریان بنا نهاده شده است. فقدان این روابط در واقع حلقه مفقوده‌ای است که صنف را با مشکلات مختلف صنفی مواجه می‌کند از سوی دیگر در سایه این روابط، کل اعضا سود می‌برند ضمن آنکه در ایران، تشکل‌های صنفی همواره نگاهی هم به توسعه ملی دارند.
قطع‌نظر از این فلسفه، تشکل‌های صنفی داخلی در ایران، عملکرد چندان مناسبی ندارند و در همین راستا در بعد بین‌المللی نیز نمی‌توانند راندمان قابل‌‌توجهی به جای بگذارند. این در حالی است که فقدان تشکل به معنای وجود حلقه‌ای مفقوده بین دولت - صنف، اعضا و صنف - مردم است ضمن اینکه، وجود تشکل ضعیف نیز کمک چندانی به پیدایی این حلقه گم‌شده نمی‌کند. محمد ابراهیم جهان‌دوست، مدیر بخش تحقیق و توسعه شرکت لیزینگ صنعت و معدن، از جمله کسانی است که به دلیل حضور در تشکل‌های بین‌المللی لیزینگ و مالیه اروپا و لیزینگ و مالیه آسیا، به نمایندگی از شرکت متبوعش، همچنین ارتباط نسبی با تشکل‌های صنفی داخلی لیزینگ و انجام فعالیت‌های فرهنگی در قالب فعال کردن سایت اینترنتی شرکت، برگزاری یک همایش در سال گذشته و انتشار کتاب‌های مختلف درباره لیزینگ، تجربیات قابل قبولی در حوزه تشکل‌های صنفی صنعت لیزینگ دارند. وی که مترجم کتاب اقتصاد ساموئلسون نیز هست، اعتقاد دارد که اعضای یک صنعت باید به «ضرورت» تشکیل تشکل صنفی پی ببرند تا پویایی آن تضمین شده باشد.
نقش تشکل‌های صنفی در پویایی یک صنعت چیست؟
اصولا پختگی، درجه بلوغ و پیشرفتگی تشکل‌های صنفی بستگی به درجه توسعه‌یافتگی آن صنعت و جایگاه آن در اقتصاد یک جامعه دارد. اما در هر حال این تشکل‌ها پس از تولد باید فعالیت‌های صنف خودشان را نمایندگی بکنند و اهداف مشترک فعالان صنعت را دنبال کنند. در خصوص نهاد‌های مالی کار اصلی یک تشکل آن است که در درجه اول ارتباطات لازم با دستگاه‌های نظارتی و قانونگذار را به صورت متشکل برقرار و هماهنگ کند و در درجه دوم وضعیت عملکرد تشکل صنفی را از آینه آمار‌هایی که از طریق اعضای صنف به دست می‌آورد، هم برای درون صنف و هم برون صنف انعکاس دهد.
طبعا بدون گردآوری منطقی آمار انعکاس مناسبی از عملکرد صنف به وجود نخواهد آمد. حتی در ارتباط با دستگاه‌های نظارتی و قانونگذاری، بدون آینه آمار، امکان تبادل‌نظر منطقی و اینکه جایگاه و نقش صنف در جامعه و اقتصاد مشخص شود، وجود ندارد.
ضمن اینکه وجود آمار مناسب جهت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌های آینده صنف ضروری است.
وظیفه دیگر و مهم تشکل‌ها انتقال تجربیات میان تمام اعضای صنف است.
یکی از وظایف دیگر تشکل‌ها، تعادل در بازار هر صنف است؟
بله قطعا همین‌طور است. اما در مجموع، هر تشکل بنا بر اساسنامه و اهداف خود عمل می‌کند که معمولا یکی از این وظایف نظام‌مند کردن بازار و رعایت استانداردها است، البته نکته اساسی آن است که تشکل‌های فعال معمولا در بازار‌های رقابتی این‌گونه عمل می‌کنند.
مهم‌ترین نکته در تشکیل یک تشکل صنفی چیست؟
مهم‌ترین نکته آن است که اعضای صنف به ضرورت تشکیل تشکل صنفی خود پی ببرند. یکی از علت‌های مهمی که برخی از تشکل‌ها از فعالیت چشمگیر برخوردار نیستند، آن است که صنف آنها در یک بازار غیررقابتی فعال است و بازار کافی در اختیار آنها است که نیاز به نقش‌آفرینی تشکل صنفی آنها به توسعه یا بهبود بازار نباشد.
لیزینگ صنعت و معدن چگونه این ضرورت را احساس کرد که باید به عضویت تشکل‌های بین‌المللی لیزینگ درآید؟
همانطور که می‌دانید، صنعت لیزینگ، در سال ۵۴ با سرمایه‌گذاری مشترک بانک‌های خصوصی ایران با چند بانک فرانسوی پایه‌گذاری شد. منتهی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شرایط چندان برای رشد این صنعت فراهم نبوده وتا تا سال ۱۳۸۰ دفتر مهمی در تامین نام کالاهای سرمایه‌ای نداشته است.
از سال ۸۰ به این سو با توجه به تغییر شرایط بازار صنعت لیزینگ احیای مجدد را تجربه می‌کند، اما در واقع ما هنوز از نظر تجربه‌اندوزی تقریبا در همان سال ۵۴ قرار داریم.
با توجه به این وضعیت، دسترسی سریع‌تر به دستاورد‌های جدید لیزینگ و استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو در لیزینگ پیوستن به تشکل‌های بین‌المللی را برای ما ضرورت می‌بخشد.
اکنون شرکت شما در چند تشکل بین‌المللی عضو است؟
اکنون ما در دو تشکل بین‌المللی عضو هستیم، یکی انجمن مالیه و لیزینگ بین‌الملل (International Finance and Leasing Assiciation) است که اکنون شش ماه است که لیزینگ صنعت و معدن به عضویت این انجمن درآمده است.
این انجمن دارای چند عضو است و شما چه مراحلی را برای عضویت طی کرده‌اید؟
اعضای این انجمن عمدتا اروپایی هستند. از ۲۸عضو IFLA، دو عضو از ایالات متحده و ۴ عضو آسیایی هستند. شرکت‌هایی از هندوستان، سریلانکا، کویت و ایران. ایفلا بر اساس سیاست‌های مدون خود، از هر کشور تنها یک شرکت لیزینگ را به عنوان عضو می‌پذیرد. بنابراین در انتخاب عضو از لحاظ اعتبار و سابقه در کشور متبوعش دقت زیادی به خرج می‌دهد. شرکت لیزینگ صنعت و معدن، حدود یک سال تلاش کرد تا به این عضویت، نائل آمد. در ۲۰ خرداد سال جاری، (۱۰ ژوئن ۲۰۰۶) در جلسه مجمع عمومی سالانه انجمن، اعضا به اتفاق آرا، عضویت لیزینگ صنعت و معدن را به عنوان نماینده ایران در IFLA تصویب کردند. ارسال درخواست و مدارک متعدد، شرکت حضور نماینده شرکت به عنوان مدعو برای معرفی شرکت در کنفرانس لاهه (سوم نوامبر ۲۰۰۵) و معرفی توانمندی‌های شرکت همچنین پاسخگویی به سوالات متعدد اعضا، مراحل مختلف عضویت لیزینگ صنعت و معدن در ایفلا بود.
با توجه به این عضویت، شرکت شما از چه خدماتی برخوردار شده است؟
اکنون با این عضویت، امکان دسترسی به آخرین تحقیقات انجام شده در صنعت لیزینگ و کشورهای عضو، حضور در کارگاه‌های علمی و آموزشی مرتبط با صنعت لیزینگ و آشنایی با آخرین تحولات صنعت در سطح جهان و راهکارهای علمی و تسهیل در ارائه خدمات برای شرکت فراهم شده است.
عضویت در انجمن لیزینگ و مالیه آسیا چگونه شکل گرفت؟
انجمن لیزینگ و مالیه آسیا (Asian Leasing and Finance Association) (ALFA) تنها انجمن متمرکز شرکت‌های لیزینگ در قاره پهناور آسیا است. اعضا ALFA می‌توانند سایر انجمن‌های لیزینگ، موسسات لیزینگ و شرکت‌های مستقل لیزینگ و یا اعضای بین‌المللی باشند. ۷انجمن (کشورهای فیلیپین، سریلانکا، تایوان، هند، از انگلستان و آمریکا)، ۷موسسه لیزینگ (از کشورهای استرالیا، هندوستان، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، پاکستان و تایوان) و با پذیرش شرکت لیزینگ صنعت و معدن مجموعا ۶۲شرکت مستقل لیزینگ (از کشورهای استرالیا، هندوستان، بنگلادش، مصر، اندونزی، ایران، ژاپن، قزاقستان، عربستان، کویت، امارات متحده عربی، تایلند، تایوان، عمان، سریلانکا، مالزی، پاکستان، فیلیپین، مالدیو و سنگاپور) و ۳عضو بین‌الملل از کشور استرالیا و مصر در انجمن عضویت دارند. با در نظر گرفتن موارد فوق جمع کل اعضا انجمن به ۷۹ عضو رسیده است.
بر خلاف انجمن بین‌المللی IFLA، در انجمن ALFA هیچگونه محدودیت تعدادی شرکت لیزینگ از هر کشور برای عضو شدن وجود ندارد و چندین شرکت از کشور واحد می‌توانند در صورت پذیرش به عضویت درآیند.
تمایل عضویت شرکت لیزینگ صنعت و معدن در این انجمن به اواسط سال ۸۴ برمی‌گردد. به‌رغم مکاتبات متعدد، زمینه پذیرش عضویت شرکت در بیست و چهارمین اجلاس جهانی لیزینگ در اسفند سال گذشته در دبی فراهم و شرکت به عضویت درآمد. نماینده شرکت در انجمن به عنوان عضو شورای حکام برگزیده شده است که حق رای دارد.
آیا قراردادی یا تفاهم‌نامه تجاری هم در اجلاس‌های سالانه این انجمن‌ها صورت می‌گیرد؟
به صورت رسمی در اساسنامه‌ها اشاره‌ای به این مسائل نشده اما شرکت‌ها، در حاشیه این اجلاس‌ها و نشست‌های سالانه ارتباطات مختلف تجاری و علمی برقرار می‌کنند و در سایه این ارتباطات امکان لیزینگ مرزگذر، دریافت خدمات مشاوره و یا دعوت از افراد علمی و مدیران مجرب شرکت‌ها برای سخنرانی در سمینارهای داخلی مهیا می‌شود.
آیا استفاده‌هایی از این حضورها تاکنون داشته‌اید؟
کمترین بهره‌برداری استفاده از تجربیات اعضای انجمن و آشنایی بیشتر با علم روز لیزینگ است. ما در کنار پروژه‌های تحقیقاتی خود کتاب‌ها و مقالاتی را ترجمه و منتشر می‌کنیم که یا روی سایت اینترنتی شرکت قرار می‌دهیم یا به مطبوعات می‌سپاریم و به طور سالانه در اجلاس جهانی لیزینگ که از سوی موسسه یورمانی برگزار می‌شود شرکت می‌کنیم. آخرین اجلاس در اسفند‌ماه گذشته بود که شرکت لیزینگ صنعت و معدن جهت آشنایی با تکنیک‌های نوین جهانی در آن شرکت کرد. هدف از این حرکت در واقع دستیابی به اطلاعات نوین، ایجاد ارتباط با شرکت‌های توانمند بین‌المللی در راستای اجرای پروژه‌های فرامرزی از قبیلCross Leasing بود.
سالنامه جهانی لیزینگ را نیز یورومانی منتشر می‌کند؟
یورمانی، در واقع معتبرترین سالنامه جهانی لیزینگ با نام Worde Leasing Year Book را منتشر می‌کند که انتشار این کتاب سابقه‌ای حدود ۳۰ ساله دارد شرکت لیزینگ صنعت و معدن این کتاب را تهیه کرده و اکنون تعدادی از شماره‌های آن در کتابخانه شرکت وجود دارد.
شما هم در این کتاب تا به حال حضور داشته‌اید؟
برای اولین بار ما مقاله نسبتا خوبی به یورومانی ارسال کرده‌ایم تا در کتاب سال ۲۰۰۷ لیزینگ چاپ شود البته در سال ۸۹ میلادی نیز یک مقاله که بیشتر ماهیت توصیفی داشته و توسط مدیریت وقت شرکت پی خرید ایران (نام سابق لیزینگ صنعت و معدن) ارسال شده بود، از ایران در یورومانی چاپ شد، اما مقاله امسال ما به نام ایران چاپ می‌شود و مستند به آمار و ارقام مربوط به صنعت لیزینگ در ایران است.
وظیفه تشکل‌های صنفی لیزینگ در ایران چیست؟
همانطور که می‌دانید، لیزینگ در کشور ما صنعتی است که باید همچنان روی آن سرمایه‌گذاری و هزینه‌کرد، درواقع لیزینگ یک ابزار مالی جدید است که با اجاره کالاهای سرمایه‌ای و بادوام کاملا در خدمت چرخه تولید کالا و خدمات قرار می‌گیرد. در حالی‌که برخی تسهیلات و خدمات بانکی ممکن است مستقیما در خدمت چرخه تولید قرار نگیرد. بنابراین اگر بخواهیم این ابزار بسیار پراهمیت در سرمایه‌گذاری‌های مولد را ترویج و تشویق بکنیم، باید تلاش‌های لازم به عمل آمده و هزینه‌های مربوطه نیز پرداخت شود، بدیهی است، در انجام این فرآیند یعنی ترویج و تبلیغ صنعت لیزینگ تشکل‌های صنفی از جمله کانون شرکت‌های لیزینگ مهم‌ترین و اصلی‌ترین نقش را برعهده دارند.
به نظر شما چه موانعی پیش‌روی پویایی این تشکل‌ها است؟
نکته مهم، همانطور که قبلا اشاره شد، آن است که ضرورت وجود تشکلی به‌نام مثلا کانون، حس شود. اما تا زمانی‌که شرکت‌های عضو درگیر یک سلسله مسائل «اولیه» باشند، نشانه آن است که هنوز آن «ضرورت» را که مستلزم پویایی و نقش‌آفرینی موثر کانون است، درنیافته‌اند.
چگونه این ضرورت احساس خواهد شد؟
تصور من آن است که شرایط بازار هرچه رقابتی‌تر شود این ضرورت بیشتر احساس خواهد شد جبر بازار، باید شرکت‌های عضو را مجاب کند که تشکیل تشکل صنفی برای آنها نتایج منطقی و مطلوب در برخواهد داشت.
اصولا اکنون چه ضرورتی هست که انجمن یا کانون وجود داشته باشند؟
ببینید ! مهم‌ترین رسالت کانون یا انجمن، در مقطع فعلی، در درجه اول، شناساندن صنعت لیزینگ به جامعه از طریق کار فرهنگی است که البته این فرآیند شروع شده و برنامه‌ریزی‌هایی شده که باید اجرایی شود. برای مثال سایت کانون باید فعال شود، نشریه باید به طور مرتب منتشر شود و مرتب بازار را تغذیه کند.در درجه دوم ایجاد هماهنگی با دستگاه‌های نظارتی و قانونگذاری است که تلاش‌های قابل توجهی نیز در این زمینه صورت گرفته است.
به نظر شما کانون و انجمن تاکنون تا چه حد به اهداف خود دست یافته‌اند.
به نظر من، ۲۰درصد، اگر اکنون را با نیمه اول سال‌جاری و سال گذشته مقایسه کنیم می‌بینیم که در هر حال، ملاقات‌ها و نامه‌نگاری‌ها با مسوولان اجرایی، قانونگذاری و نظارتی، باعث آرامش نسبی صنعت لیزینگ شده و این مساله با اهمیتی است. منتها نکته اساسی آن است که کانون یا هر تشکل دیگری، باید هر چند وقت یکبار به ارزیابی عملکرد خود بپردازد و نتایج حاصله را مورد سنجش قرار دهد. قاعدتا باید بعد از اینکه هدف‌گذاری‌ها انجام شد، پس از شش ماه عملکردها و نتایج مورد سنجش قرار گیرند، در غیر این صورت تلاش‌های مسوولان کانون، بیشتر آزمون و خطاهایی خواهد بود که معلوم نیست در آینده چه نتیجه‌ای در پی داشته باشد.
ارسال نظر