علیرضا پاینده*

دهه‌های قبل هنگامی‌که فکر و ضرورت تاسیس دانشکده اقتصاد مطرح گردید، هیچ کسی تصور نمی‌کرد که ریشه‌های آن تا اعماق شریان‌های اقتصادی کشور نفوذ کند. تعدد رشته‌های منفک شده از طرح اولیه موجب گردید تعداد بیشتری از دولتیان، تجار، کارخانه‌داران و اصحاب پولی و مالی، ضرورت وجـودی رشته‌های جدید را احساس کنند. روزی که شرکت نفت ایران آموزش حسابداری را آغاز کرد، یا هیچ کسی انتظار نداشت که نیاز به این رشته تبدیل به یک ضرورت و نیاز عمومی‌ شود. صنعت لیزینگ نیز از این امر مستثنا نبوده و به دلیل اینکه عمر زیادی از شروع فعالیت این رشته مهم پولی و مالی در بازار واسطه‌گری مالی نمی‌گذرد، هنوز ابعاد وجودی آن برای خیلی از رجال مالی و پولی کشور ناشناخته است. اگر بدانیم بخش اعظم (از نظر تعدادی) تسهیلات مالی در کشورهای پیشرفته از کانال لیزینگ پرداخت می‌گردد (نه از مجرای بانک) و همچنین بیشتر واحد‌های عظیم تولیدی از پتانسیل صنعت لیزینگ به عنوان یکی از ابزارهای مهم فروش استفاده می‌کنند یا آگاه شویم که در پروژه‌های بزرگ نفتی، حمل و نقل عمومی‌، راه و سد‌سازی، نیروگاه‌ها و خیلی از رشته‌های مختلف یکی از روش‌های تامین مالی، استفاده از صنعت لیزینگ است، آنگاه پی به جایگاه مهم، موثر و ضروری این صنعت خواهیم برد. با شروع موج جدید فعالیت شرکت‌های لیزینگ در نیمه اول دهه ۸۰ لیزینگ از مهجوری کامل خارج و در بین متقاضیان این صنعت شناخته شد اما هنوز تا جایگاه اصلی خود فاصله بسیار دارد. امروزه تقریبا تمامی‌مردم از بدو تولد تا پایان زندگی و یا حتی پس از مرگ (البته برای وراث) با مقوله بانک و بانکداری مرتبط هستند. این ارتباط به یک ضرورت انکارناپذیر درآمده است که تمامی‌شئون زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مهم یک شبه اتفاق نیفتاده بلکه از زمان تاسیس بانک ایران و روس و یا بانک ایران و انگلیس وحتی بانک شاهی شروع شده و تا امروز ادامه دارد. این صنعت نوپا نیز همین مسیر را در حـال پیمودن است، اما کشـوری می‌تواند مسیر ترقی را به راحتی و سریع‌تر بپیماید که نیاز و ضرورت‌های فردا را امروز پیش‌بینی نموده و از هر ابزاری در جای خود استفاده نماید. به‌طور طبیعی برای تشخیص نیازها و ضرورت‌ها لازم است درک درستی از موضوع داشته باشیم و برای درک بهتر لازم است، دانش کافی به دست آوریم و برای دستیابی به این دانش لازم است آموزش ببینیم و سپس تحقیق نماییم. حرف اصلی این قلم ضرورت گنجاندن چند واحد درسی (به صورت حداقل) از صنعت لیزینگ برای رشته‌های اقتصاد، حسابداری، مالی، مدیریت، بیمه، بانکداری و سایر رشته‌های مشابه بوده و در درازمدت همانند رشته بانکداری یک رشته جدید به نام لیزینگ در دانشگاه‌ها پدید آ‌ید. آنچه که مسلم است حیطه ورود به بازار برای لیزینگ بسیار متنوع بوده به طوری که از ماهواره‌های مخابراتی خارج از جو تا زیردریایی‌های تحقیقاتی اعماق دریاها را شامل می‌شود (کاری که هم‌اکنون اتفاق افتاده است).

با عنایت بر این گستردگی و تنوع بازار لیزینگ و با توجه به متنوع بودن مشتریان لیزینگ (با توانایی‌های مالی متفاوت) ضرورت فرهنگ‌سازی و تعیین و ساخت زیربناهای این صنعت و تعیین آن نزد عموم مردم، بسیار مبرهن می‌نماید.

در نهایت پیشنهاد می‌گردد برای شروع این بسترسازی لازم است یک بازنگری در نگرش به این صنعت مهم و پویا نزد متولیان امر صورت گرفته و در دانشکده‌های مرتبط حداقل ۳ واحد درسی به نام متخصص لیزینگ ایجاد شود، باشد که ما وظیفه آینده‌نگری خود را ادا نماییم.

*کارشناس ارشد مالی