ارزش یوان در ابهام

خشایار امینی

شاید چین تنها کشوری باشد که نماینده ای در بازار ارز ندارد (یوان ارز رایج این کشور از تحرک چندانی برخوردار نیست و در بازار فارکس چندان معامله نمی‌شود) اما یکی از بازیگران برجسته این بازی محسوب می‌شود. روز جمعه هجدهم مه ‌ساعت ۱۳:۳۰ به وقت تهران ین جهش بسیار بزرگی در برابر دلار و دیگر ارزها داشت، بطوریکه تنها ظرف چند دقیقه زوج USD/JPY از ۳۳/۱۲۱ به ۷۴/۱۲۰ سقوط کرد که برای این زوج موج بلندی محسوب می‌شود.

قدرت گرفتن ین تنها در برابر دلار نبود بلکه در برابر تمامی ارزها تقویت شد. علت اصلی این مساله اعلام تصمیم بانک مرکزی چین دال بر افزایش پهنای باند مجاز ارزش یوان در برابر دلار بود.

اقتصاد چین، اقتصادی وابسته به صادرات است و برای تقویت این بخش دولت چین سال‌ها است که ارزش یوان را در برابر دلار ثابت نگاه داشته که این مساله موجب ارزان به نظر رسیدن کالاهای چینی در خارج از مرزهای این کشور شده است که پیامد‌های چندان خوشایندی برای آمریکا و اروپا نداشته است.

یک‌سوم کسری تجاری آمریکا به سبب کالاهای ارزان چینی است و تولیدکنندگان آمریکایی و اروپایی نیز که قدرت رقابت با کالاهای ارزان چینی را ندارند یا بازی را واگذار کرده و تاجران وارد‌کننده شده‌اند و یا وضعیت موجود را تحمل می‌کنند.

دول آمریکا و اروپا اگرچه در این سال‌ها تمهیداتی از قبیل وضع سهمیه و شکایت بردن به این طرف و آن طرف‌اندیشیده‌اند اما همه می‌دانند تا زمانی که خانه از پایبست ویران است (ارزان بودن یوان) ترمیم نقش ایوان (وضع سهمیه و...) چاره کار نیست، به همین دلیل در سال‌های گذشته فشار بر چین برای آزاد‌سازی ارزش یوان دو چندان شده است.

این نکته لازم به ذکر است که به واسطه رشد سریع اقتصاد چین در چند سال گذشته اگر ارزش ارز این کشور آزاد بود می‌بایست رشد قابل توجهی می‌داشت اما ارز چینی‌ها همچون بادکنکی می‌ماند که رشد اقتصادی هر لحظه در آن می‌دمد و فشار را برای افزایش آن بیشتر می‌کند.

چینی‌ها این‌گونه استنباط می‌کنند که آزاد کردن ناگهانی ارز فاجعه اقتصادی به بار می‌آورد که البته سخن درستی است و غربی‌ها نیز چنین انتظاری ندارند اما آیا آنها حتی تدریجا هم در‌ اندیشه این کار هستند؟

در ۱۰سال گذشته دو بار ارزش یوان در برابر دلار تا حدودی آزاد شده است. نوبت اول بیست و یکم جولای ۲۰۰۵ بود که یک باند ۳‌درصدی برای حرکت یوان در برابر دلار در نظر گرفته شد و دفعه دوم جمعه هفته گذشته که‌ اندکی پهنای این باند وسیع‌تر شد.

ین به عنوان نماینده جنوب شرق آسیا اتفاقات چین را در تغییرات ارزش خود نشان می‌دهد و در دو روز فوق‌الذکر نیز طوفان برای ین براه افتاد.

در اینجا قصد داریم رفتار بازار در ایندو روز را مقاسه کنیم و به این سوال جواب دهیم که چه خواهد شد؟

موجی که بیست‌ویکم جولای ۲۰۰۵ براه افتاد بسیار مهیب تر از روز جمعه بود. در آن روز زوج USD/JPY از ۰۰/۱۱۳ به ۰۰/۱۱۰ فرو ریخت و یکی از به یادماندنی ترین روزهای بازار ارز را به وجود آورد. در آن زمان فعالان بازار امیدوار شدند که این قدم اول است و چین سرانجام سیاست ثابت نگه داشتن یوان را کنار گذاشته است، اما در روز‌های بعد بازار پی به اشتباه خود برد. سه‌درصد چندان کمکی به مشکلات چین و جهان غرب نمی‌کرد و در ثانی معلوم شد که چینی‌ها صرفا برای سبک کردن فشارها این اقدام را انجام داده‌اند و برنامه مشخصی برای آزاد‌سازی یوان ندارند. به همین دلیل در روزهای بعد ین مجددا روند نزولی خود را در پیش گرفت و تمامی آنچه که در آن موج مهیب بدست آورده بود از دست داد.

سناریوی روز جمعه نیز تقریبا همین گونه بود. ین بشدت قوی شد اما این بار معامله‌گران که تجربه دو سال پیش را داشتند تنها چند ساعت در شک به سر بردند و پس از ساعتی ین مجددا ضعیف شد و بازهم آنچه به دست آورده بود را از دست داد.

سوال این است: آیا چین این راه را ادامه می‌دهد؟ در جواب باید گفت این عمل با میل و رغبت صورت نخواهد گرفت.

حقیقت این است که این تصمیم هنگام برگزاری اجلاس گروه ۸ و یک هفته پیش از سفر نماینده چین به آمریکا صورت گرفت و پر واضح است که برای کم‌کردن فشار‌ها بوده تا اقدامی موثر و عملی.

بنابراین تنها در صورت افزایش جدی فشارها دولت چین آن هم نه به زودی بلکه در دراز مدت اقدام به آزادتر کردن یوان خواهند کرد که شاید این کار کمک چندانی به ین نکند. بنابراین چنین امواجی عمر کوتاهی دارند و نمی‌توان داستان تلخ ین را تمام شده دانست، ارزی که در سال‌های گذشته کمتر کسی از فروختنش ضرر کرده است.

www.farafarex.com