علیرضا لوعالیان تمیجانی *

در سال‌های اخیر با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و کمبود نقدینگی بانک‌ها، تبلیغات گسترده‌ای برای سپرده‌پذیری قرض‌الحسنه آغاز می‌شود. هر بانکی به فراخور حال خود نسبت به اعلام انواع و اقسام جوایز قرض‌الحسنه اقدام نموده و همه بانک‌ها سعی در جذب هرچه بیشتر این منبع تقریبا ارزان قیمت که بعد از حساب‌های جاری ارزان‌ترین نوع سپرده هستند، می‌کنند.

در سال‌های قبل تنها بانک‌های دولتی و بعضا صندوق‌های قرض‌الحسنه و موسسات مالی و اعتباری جهت انجام قرعه‌کشی اقدام می‌نمودند که امسال یکی از بانک‌های خصوصی نیز به این جمع پیوسته است.

اما لازم است در خصوص قرض که یکی از سنن حسنه بوده ونیز از عقود اسلامی‌ هست کمی ‌موشکافانه‌تر بررسی نماییم. در این خصوص لازم است به روایتی از پیامبر اعظم (ص) اشاره نمایم که می‌فرمایند: هر کس به برادر مسلمان خود قرض بدهد مال او زیاد می‌شود و ملائکه بر او رحمت می‌فرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند بدون حساب و به سرعت از صراط می‌گذرد و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد بهشت بر او حرام می‌شود.

با بیان این روایت می‌توان به اهمیت قرض نزد دین مبین اسلام پی برد ولی سوالی در اینجا به ذهن می‌رسد و آن اینکه ماهیت حساب‌های قرض‌الحسنه بانک‌ها به این دستور چقدر نزدیک است؟

آنچه که معلوم است با توجه به جوایز اعلام شده توسط بانک‌ها و اصرار جهت انجام این کار خیر، تنها بخش اندکی از این افتتاح حساب‌ها به منظور و قصد خیر انجام گرفته و اکثر افتتاح حساب‌ها بیشتر به جهت حصول جوایز رنگارنگی است که به صورت آگهی در انواع و اشکال گوناگون از رسانه‌ها پخش می‌شود. پس لازم است کمی ‌در این خصوص بیشتر بررسی شده و ماهیت آن از لحاظ فقهی مورد توجه بیشتری قرار گیرد و کسانی که نسبت به افتتاح اینگونه حساب‌ها مبادرت می‌نمایند با قصد و نیت خیر و به بهانه کمک به اقشاری که پرداخت قرض‌الحسنه می‌تواند بار مشکلاتشان را اندکی کم نماید، اقدام نموده و نیز بانک‌ها هم بیشتر باید به جنبه خیرخواهانه این عمل توجه نموده وبا اعطای جوایز معقول و مناسب با شان این عمل خیر، بیشتر به جنبه خداپسندانه کار توجه نمایند.

* کارشناس مدیریت امور بانکی

E-mail:loalian_a@yahoo.com