فرصت‌ها و تهدیدها در بازار رقابتی پول
حدود هشت ماه از اولتیماتوم بانک مرکزی نسبت به موسسات پولی بدون مجوز می‌گذرد.
فاطمه بهادری
حدود هشت ماه از اولتیماتوم بانک مرکزی نسبت به موسسات پولی بدون مجوز می‌گذرد.
بانک مرکزی دربسته پولی وبانکی سال گذشته، تعاونی‌های اعتباری، صرافی‌ها، لیزینگ‌ها و صندوق‌های قرض‌الحسنه بدون مجوز را مکلف کرد تا پایان آذرماه گذشته اقدام به اخذ مجوز از بانک مرکزی نمایند. این در حالی است که تا به امروز و بعد از اعلام چند تاریخ دیگربه عنوان اولتیماتوم، همچنان موسسات پولی بدون مجوز در کشور فعالیت می‌کنند.
براساس اعلام بانک مرکزی، تاکنون ۸۶۰تعاونی اعتباری و ۲۶شرکت لیزینگ و ۱۵صرافی و یک صندوق قرض‌الحسنه مجوز این بانک را دریافت کرده‌اند.
اما آنچه مسلم است مجوزدارکردن نهادهای پولی نه تنها در سطح جامعه تاثیرگذار است و به بانک مرکزی برای کنترل اقتصاد و اجرای وظایفش یاری می‌رساند، در بازار پولی کشور نیز اثرات مثبتی را ثبت می‌کند.
در حالی که همچنان مدیران بانکی کشور از عملکرد موسسات پولی و اعتباری بازار غیرمتشکل پولی و عدم نظارت براین موسسات انتقاد دارند، اما گام‌های اولیه‌ای که برای این منظور برداشته شده، چهره پولی و بانکی کشور را اصلاح کرده است.
بسیاری از مدیران موسسات پولی دارای مجوز که موظفند نرخ‌های سود سپرده و تسهیلات ابلاغی بانک مرکزی را رعایت کنند، در چند سال اخیر شاهد انتقال بسیاری از منابع شان به موسسات بدون مجوز و نظارت بوده‌اند. موسسات بدون مجوز با استفاده از نرخ‌های بالاتر از سایر موسسات و بانک‌های مشابه توانستند تا حدودی از منابع سپرده‌ای بانک‌ها را به سمت خودشان جذب کنند.
در عین حال یکی از عللی که در زمان اصلاحات نظارتی بانک مرکزی در زمان ریاست مظاهری موجب تشدید نظارت بر بازار غیر متشکل پولی شد، برخی موسسات بدون مجوزی بودند که تحت نظارت بانک مرکزی نبودند و با رفتارهای ناشیانه پولی موجب افزایش تورم شده بودند. این بی‌انضباطی که در اولین سخنرانی‌های مظاهری مشهود بود، موجب شد تا اولین اتمام‌حجت‌ها بر این موسسات کارساز شود و تعداد۱۲ صندوق قرض‌الحسنه، تعاونی اعتبار که دارای بیشترین گردش مالی در بازار بودند به موسسه مالی و اعتباری تبدیل شوند.
از این تعداد تقریبا همه به زودی اقدام به پذیره‌نویسی خواهند کرد تا به عنوان رقبای جدید بانکی وارد بازار پولی کشور شوند. گرچه این بانک‌های جدید به نوبه خود زنگ خطری برای بانک‌های با سابقه این بازار خواهند بود، اما مزایای این نظارت نیز مشخص خواهد شد. حضور بانک‌های جدید به معنای رقابت بیشتر است. این رقابت نمی‌تواند صرفا برای قدیمی‌ترها مشکل‌آفرین باشد، چرا که به ورود خدمات نوین بانکداری و کارآترکردن خدمات بانکی کمک می‌کند. مطمئنا پس از مدتی بازار انحصاری، شکست می‌خورد. منضبط شدن موسسات نیز مزیت دیگری است که کمک می‌کند تا بانک‌ها فارغ از نگرانی در مورد رعایت نکردن نرخ سود توسط سایر موسسات به ارائه خدمات متنوع بپردازند. بانک مرکزی نیز به عنوان ناظر بر فعالیت‌های موسسات پولی کشور در قانون بازار غیرمتشکل پولی کشور شناخته شده است و با نظارت بر موسسات این نگرانی را برطرف می‌کند.
تخلفات موسسات بدون مجوز
با وجود تاکید مسوولان بانک مرکزی مبنی بر رعایت مقررات توسط موسسات پولی کشور، به نظر می‌رسد همچنان برخی رفتارهای آنها موجب نگرانی و ناخرسندی مردم و مدیران بانکی است. همچنان قرارداد‌های صوری گریبانگیر مشتریانی است که با مراجعه به سایر بانک‌ها و شنیدن پاسخ منفی به تقاضایشان، دست به دامان موسساتی می‌شوند که باید برای رفع نیازشان قیمت‌های گزافی را بپردازند. گرچه فرمول مرکب در سال‌های گذشته به عنوان ابلاغیه بانک مرکزی در همه بانک‌ها و موسسات مورد محاسبه بازپرداخت اقساط تسهیلات واقع می‌شود، اما کمتر تسهیلات گیرنده‌ای یافت می‌شود که بتواند با این فرمول نرخ درست را محاسبه کند و بداند که به واقع چه نرخی را برای اقساط وامش می‌پردازد. در این میان بانک مرکزی بر رسیدگی به شکایات مردمی‌در این خصوص تاکید دارد، اما تا به حال مرکز تلفنی و پاسخگویی برای این منظور اعلام نکرده و تنها برخی مطلعان با تماس تلفنی با اداره نظارت بر بانک‌های بانک مرکزی و بازرسان این اداره اکتفا می‌کنند.
اما در این میان محسن عباسی، مدیر اداره نظارت بر موسسات پولی غیربانکی بانک مرکزی می‌گوید: همه موسسات پولی تحت نظارت بانک مرکزی مقررات بسته پولی و مقررات بانک مرکزی را رعایت می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: ادامه فعالیت موسسات منوط به رعایت بسته بانک مرکزی است و هر موسسه‌ای که بخواهد از این بانک مجوز بگیرد، باید ابتدا مقررات را رعایت کند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا بانک مرکزی با پایان تاریخ اولتیماتوم با موسسات بدون مجوز برخورد نکرد، اظهار می‌دارد: مگر بانک مرکزی چه کار دیگری باید انجام می‌داد. بانک مرکزی موسساتی که مقررات را رعایت می‌کنند پذیرش می‌کند و موسسات بدون مجوز را به نیروی انتظامی معرفی می‌کند.چ
معرفی ۱۵ موسسه پولی بدون مجوز
وی ادامه می‌دهد: به زودی اسامی۱۵ موسسه پولی بدون مجوز از طریق سایت بانک مرکزی معرفی می‌شود تا مردم در معامله با آنها هوشیارتر عمل کنند. وی در پاسخ به تخلف برخی موسسات در ارائه تسهیلات و نرخ‌های سود سپرده‌ها اظهار می‌دارد: بانک مرکزی تخلفات را بررسی می‌کند.
عباسی تصریح می‌کند:در سطح کلان موسسات دارای مجوز بانک مرکزی، الزام اجرای مقررات بانک مرکزی را به همه شعب شان
ابلاغ کرده‌اند. ممکن است برخی تخلفات مربوط به شعب یا استان‌های دیگر باشد که سلیقه‌ای عمل می‌شود.
وی الزام سپرده‌گذاری قسمتی از تسهیلات بانکی و تناقض در نرخ‌های سود برخی موسسات در عمل یا توافقی را خلاف قانون اعلام کرد.
ارسال نظر