یک استاد دانشگاه امام صادق(ع)، وجود انحصار چندجانبه در سیستم بانکی را دلیل اصلی بالا بودن سودهای عقود مشارکتی در بانک‌ها دانست و گفت: وجود بازارهای رقیب برای بانک‌ها می‌تواند از تحمیل عقود مشارکتی به متقاضیان جلوگیری کند.

محمدجواد شریف‌زاده در گفت‌وگو با باشگاه خبری «توانا» با تاکید براینکه کارکرد فعلی عقود مشارکتی در بانک‌ها تفاوتی با عقود مبادله‌ای ندارد، به مشکلات به وجود آمده در عقود مشارکتی و رعایت نکردن ضوابط آن در قراردادهای بانک‌ها، اشاره کرد و نظارت بانک مرکزی را راهکاری موثر برای کنترل این وضعیت دانست. وی تصریح کرد: با توجه به شروط تعیین شده در قراردادهای مشارکتی بانک‌ها، کارکرد این عقود با مبادله‌ای تفاوتی ندارد؛ بنابراین بانک مرکزی باید نظارت دقیقی بر قراردادهای بانک‌ها داشته باشد تا موجب سوءاستفاده از شرایط انحصاری در نظام بانکی نشود.

شریف‌زاده در پاسخ به این سوال که آیا بنگاه‌های تولیدی بزرگ این امکان را دارند که به انتشار اوراق مشارکت بپردازند و این امر چه تاثیری می‌تواند در کاهش حجم تقاضای تسهیلات بانکی داشته باشد، گفت: انتشار این اوراق در سال‌های گذشته توسط یکی از شرکت‌های خودروسازی صورت گرفت و استقبال قابل توجهی را نیز به دنبال داشت.

این کارشناس اقتصادی افزود: انتشار این اوراق و خرید و فروش در بازار سرمایه می‌تواند بخشی از نیاز سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی را تامین کند و این مهم تقاضای تسهیلات بانکی را کاهش خواهد داد. وی تاکید کرد: بنابراین در صورتی که این راهکار‌ها در قالب یک بسته سیاستی اجرا شود، تسهیلات به سمت تولید هدایت خواهد شد و تولید بهبود خواهد یافت.

این اقتصاددان، تعیین نرخ سود براساس اعتبار مشتریان بانک را اقدامی مناسب ارزیابی کرد و گفت: بسیاری از کشور‌ها با کمک گرفتن از موسسات اعتبارسنجی، طرح‌ و اعتبار فرد متقاضی را ارزیابی و سیستم بانکی با ریسک کمتر و اطمینان بیشتر به متقاضیان تسهیلات پرداخت می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: البته راهکار مذکور نمی‌تواند مشکل پرداخت تسهیلات بانکی با نام «مشارکتی»، ولی در عمل «مبادله‌ای» را برطرف کند.