راهکارهای جدید پرداخت الکترونیک سامان برای تحقق دولت الکترونیک

پیشرفت‌های موجود در صنعت تجارت الکترونیک در کشورهای توسعه‌یافته امکان ایجاد دولت الکترونیک را با ابزارهای مختلف پرداخت بانکی همچون اینترنت، خودپرداز، کارتخوان و تلفن فراهم آورده وتحولی را که همگان شاهدند در ارائه خدمات، محصولات در بازارهای جدید ایجاد کرده است. شرکت‌های PSPا(payment service provider) در داخل کشور دیگر نمی‌توانند تنها با ارائه ابزارهای پرداخت این پیشرفت‌ها را محقق کنند بلکه باید متناسب با نیازهای موجود در بازارها و سازمان‌های مختلف راهکارهای جدید ارائه کنند.

شرکت پرداخت الکترونیک سامان به عنوان اولین دریافت‌کننده مجوز ارائه سرویس‌ها و خدمات پرداخت الکترونیک (PSP) از بانک مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران از ابتدای سال ۱۳۸۴ با تمرکز بر موضوع اتصال سامانه‌های سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی به سامانه پرداخت الکترونیک در قالب قراردادهای مشارکتی و اجرایی خود، ابزارهای پرداخت الکترونیک وجوه را آن‌گونه که مشتری می‌خواهد طراحی، تولید و در اختیار آنها قرار می‌دهد. برای اطلاع بیشتر از اقدامات انجام شده در حوزه خدمات دولتی و چشم‌انداز آن با آقای عباس میرزا نیری، مدیر دارندگان کارت و آقای وحیدحجتی مدیر واحد توسعه محصول و پروژه‌های خاص شرکت پرداخت الکترونیک سامان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید:

آقای حجتی اولین تجربه شرکت در حوزه ارائه راهکارهای الکترونیکی در چه پروژه‌ای بوده است؟

در بهار ۱۳۸۴ اعلام نیازی به شرکت مبنی بر ارائه راه حلی جهت الکترونیکی کردن فرآیند انتقال وجوه در مراکز پخش ارائه شد. مذاکرات جهت شبیه‌سازی یک ترمینال (POS) مولتی پذیرنده آغاز شد. در آن زمان امکانات فنی که توان انتساب یک ترمینال را به دو یا چند پذیرنده داشته باشد در کشور وجود نداشت. در راستای این پروژه به دنبال راه‌حلی بودیم که در هنگام مراجعه موزعین شرکت‌های پخش، کارتخوان به مشتری شرکت پخش‌کننده در سیستم مرتبط شده و در طول روز و در صورت خرید کالا از فروشگاه، امکان خرید‌های روزانه وجود داشته باشد.

راه‌حلی که به آن دست یافتیم اولین پروژه در حوزه B۲B با استفاده از کارتخوان بود. در فاصله بهار ۱۳۸۴ تا پاییز ۱۳۸۵ انبوهی از پروژه‌ها به گونه‌ای تعریف شد که خواسته اصلی آنها امکان انتقال پول از حساب کارت مشتری به حسابی دیگر غیر از حساب واسط صاحب فروشگاه بود.

این راهکار جدید در چه موارد دیگری به کار گرفته شد؟

این راهکار جدید در خدمت گسترش دولت الکترونیک و آن دسته از سازمان‌های دولتی که ارائه سرویس مستلزم احراز هویت متقاضی خدمات می‌باشد یا پس از ارائه خدمات، مفاصاحساب صادر می‌شود مانند پرداخت قبوض خدمات عمومی ‌(آب، برق، تلفن و ....) از طریق کارتخوان‌های‌های نصب شده در سطح شهر، یا برای شرکت‌های خصوصی مانند خرید شارژ کارت‌های تالیا و ایرانسل، پرداخت صورتحساب ایرانسل و مراکز پخش بود.

پروژه‌هایی که در دفتر اسناد رسمی یا پرداخت‌های شهرداری وجود دارد نیز از همین طریق انجام می‌شود؟

روال موجود در مناطق شهرداری جهت پرداخت در سازمان‌ها، هم‌اکنون بر مبنای طی کردن چرخه (سازمان، بانک، سازمان) است. بدین شرح که در گام اول شخص به دفاتر سازمان مراجعه نموده و قسمتی از فرآیندهای سرویس مورد درخواست وی انجام می‌شود. در گام دوم شخص با اطلاع از مقدار وجه واریزی به بانک مراجعه نموده و وجه یا وجوه مذکور را به حساب‌های مد نظر واریز می‌کند. در گام سوم، شخص دوباره با مراجعه مجدد به دفتر مربوطه و با ارائه فیش بانکی به عنوان سند پرداخت وجه، سرویس مد نظر خود را دریافت می‌کند. این چرخه در بسیاری از خدمات دولتی مانند پروژه پرداخت الکترونیکی وجوه دفاتر اسناد رسمی‌ و ترخیص بار در بنادر و... مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این راهکار که از طریق اتصال کارتخوان به کامپیوترهای شخصی برای اولین بار در شرکت پرداخت الکترونیک سامان به اجرا در آمد شخص با یک بار مراجعه به دفتر و بدون نیاز به مراجعه به بانک و برگشت مجدد، تنها با انجام یک تراکنش الکترونیکی امور جاری خود را انجام می‌دهد و عملیات پس از آن شامل تفکیک و واریز وجوه به حساب‌های مختلف به صورت الکترونیکی توسط شرکت انجام می‌شود. این روش علاوه بر صرفه‌جویی در زمان و هزینه موجب کاهش تردد در سطح شهر و کاهش آلودگی هوا و مزیت‌های بسیار دیگری می‌شود.

دستگاه‌های کارتخوان به‌کار گرفته شده در این پروژه‌ها ویژگی‌های خاصی دارند؟

کارتخوان‌های سامان قابلیت ارسال و دریافت اطلاعات تراکنش از طریق شبکه‌های پرسرعت را دارند. شهرداری تهران و فروشگاه‌های زنجیره‌ای دو نمونه از به کارگیری این روش هستند. همان‌گونه که تجهیزات کامپیوتری هر دفتر یا مرکز با یکدیگر تشکیل یک شبکه محلی (LAN) را داده و همگی این شبکه‌ها از طریق Data Center شهرداری در ارتباطند. دستگاه‌های پایانه فروش نصب شده در هر منطقه در شبکه محلی آن دفتر یا مرکز تعریف شده و با اتصال Data Center شهرداری به Data Center بانک ارتباط هر دستگاه پایانه فروش در موقع انجام تراکنش با مرکز خود در بانک از طریق شبکه شهرداری به راحتی میسر است.

با توجه به حجم مراجعین به سازمان‌های بزرگ مشکلی در سرعت سیستم ایجاد نمی‌شود؟

توضیح این نکته ضروری است که حجم هر تراکنش در حدودی است که از جهت اشغال پهنای باند هیچ بار اضافی متوجه شبکه سازمان مربوطه مانند شهرداری نمی‌نماید. همچنین با بهره‌گیری از این امکان و تکنولوژی به کار گرفته شده زمان انجام تراکنش در حدود ۵ ثانیه خواهد بود که زمان انتظار برای مشتریان در مقابل زمان صرف شده برای شمارش پول یا مراجعه به بانک به طرز محسوسی کاهش می‌یابد.

در این روش رسیدی رد و بدل می‌شود تا سندی برای پرداخت باشد؟

این روش قابلیت دریافت وجه از طریق انجام یک تراکنش، محاسبه و تفکیک وجوه و واریز به حساب‌های مختلف را داراست و طبق تصویب‌نامه هیات وزیران به تاریخ ۱۰/۵/۸۴ رسید صادره از دستگاه کارتخوان از اعتبار قانونی برخوردار بوده و به منزله سند تاییدیه پرداخت بانکی به حساب‌های دولتی تلقی می‌گردد. به این ترتیب با استفاده از این خدمات، ضمن تسهیل فرآیندهای دولتی در روند ثبت اسناد مالی نیز خللی وارد نخواهد شد.

جناب آقای نیری لطفا در مورد کارت بازیافت توضیحاتی را برای خوانندگان بازگو کنید.

پرداخت الکترونیک سامان در راستای رسالت خود که اشاعه فرهنگ الکترونیکی پرداخت‌ها و کاهش گردش اسکناس می‌باشد در سال ۸۷ با همکاری سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد جهت قدردانی از شهروندانی که اقدام به تفکیک زباله از مبدا و ارائه آن به غرفه‌های مربوطه می‌نمودند کارت هدیه ارائه نمود. در سال جاری با همکاری سازمان مدیریت پسماند و بازیافت شهرداری تهران راه‌حل مناسبی طراحی و پیاده‌سازی گردید. در روش جدید کارتخوان سامان در غرفه‌های سازمان بازیافت نصب و به شهروندانی که با سازمان همکاری می‌نمایند کارت خرید با نام ارائه می‌گردد.

غرفه در ازای دریافت پسماندهای تفکیک شده معادل ریالی آن را از طریق کارتخوان سامان به کارت خرید شهروند مذکور واریز نموده و دارنده کارت با استفاده از موجودی کارت خود می‌تواند از تمامی‌ کارتخوان‌های عضو شتاب استفاده نموده و کالا و خدمات مورد نیاز خود را دریافت نماید.

مزیت‌های این طرح چیست؟

از مهم‌ترین مزایای این طرح می‌توان به پیوند دو فرهنگ پرداخت الکترونیکی و فرهنگ زندگی سالم اشاره کرد. از نتایج مهم پرداخت الکترونیک همواره حفظ محیط‌زیست از طریق کاهش تردد، حذف کاغذ و از بین رفتن منابع طبیعی و حذف هر چه بیشتر گردش اسکناس بوده و امروز با تفکیک پسماند از مبدا و بازیافت مواد و ایجاد حق انتخاب برای شهروندان در خصوص هزینه نمودن وجوه دریافتی بابت همکاری با شهرداری نام برد.

آیا این طرح به شکل سراسری در کشور در حال اجراست؟

آغاز طرح در تاریخ ۲۱ بهمن ماه امسال از غرفه میدان نبوت، شهرداری منطقه ۸ با حضور مدیران بخش‌های مختلف شهرداری و شرکت پرداخت الکترونیک سامان آغاز و با ارائه کارت به ۶۰ نفر از شهروندان و انجام اولین شارژ از طریق کارتخوان نصب شده در غرفه مذکور صورت پذیرفت و با توجه به استقبال شهروندان تهرانی به سرعت در حال گسترش در مناطق دیگر شهرداری است.

آقای نیری با توجه به وضعیت بازار، شرکت پرداخت الکترونیک سامان چه اقداماتی جهت رضایت مشتریان خود انجام می‌دهد؟

پذیرندگان شرکت پرداخت الکترونیک سامان به عنوان همکاران سیستم شرکت شناخته می‌شوند که جهت پاسداشت همراهی آنها در اولین اقدام کارمزد پذیرندگان کارتخوان از ۱۰اسفند تا ۱۰ اردیبهشت حذف خواهد شد. همچنین بر اساس برنامه ریزی جدید تسویه حساب پذیرندگان همه روزه و تا قبل از ساعت ۹صبح صورت می‌پذیرد.

همچنین از بهمن۸۸ بیش از ۳۰ درصد کارتخوان‌های سامان به نرم‌افزار‌های جدید با استفاده از تکنولوژی پرسرعت مجهز شده‌اند که زمان انجام تراکنش را به حداقل ممکن می‌رساند و در یک عملیات ویژه به تمامی‌ پذیرندگان سرکشی و نیاز ایشان برآورده خواهد شد. در ضمن به مناسبت پایان سال و با توجه به افزایش حجم خرید در پایان سال امکان قرعه‌کشی آنلاین در فروشگاه‌های شهروند، رفاه و سپه تهران فراهم آمده که در خدمت خانواده‌های محترم باشد. این محصول به زودی در سراسر کشور به کار گرفته خواهد شد.