ابراهیم جمیلی*

سیاست‌های ارزی کشورمان از سال ۱۳۵۷ تاکنون دستخوش تغییرات و تحولات بسیاری بوده است و همان‌گونه که می‌دانیم از سال ۸۱ سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز به مرحله اجرا درآمد که تا امروز هم ادامه دارد و... در واقع این تثبیت قیمت ارز طی چند سال گذشته محور بحث‌های اقتصادی در کشور بوده است، بنابراین بحث‌هایی که مطرح شده همواره این سوال را تداعی می‌کند که نرخ واقعی دلار در سیستم اقتصادی ایران چقدر می‌باشد؟ و برای تعیین نرخ آن باید چه اولویت‌هایی را در نظر بگیریم؟ آیا باید اولویتمان حمایت از تولید و صادرات باشد یا هدف ضدتورمی را در تعیین نرخ ارز دنبال کنیم یا اینکه هدف کسب درآمد برای دولت در نظر گرفته شود.

معتقدم برای تعیین اولویت باید شرایط اقتصادی کشور در نظر گرفته شده و به دغدغه‌های فعلی اقتصاد توجه شود. در مورد اینکه در‌حال‌حاضر از بین بردن رکود اقتصادی اولویت دارد یا کنترل تورم تا بتوان تصمیم گرفت.

اما نکته‌ای که در اینجا حائز اهمیت می‌باشد این است که در طی چند سال گذشته سیاست تثبیت نرخ ارز زمینه‌های کاهش تولید داخلی و افزایش واردات را فراهم آورده است و البته نباید تاثیرات این سیاست را بر صادرات هم نادیده بگیریم، اما گذشته از هر آنچه که در تعیین نرخ واقعی ارز تاثیر خواهد گذاشت به نظر می‌آید که قیمت دلار صادراتی باید متفاوت‌تر دیده شود، چرا که این بخش نیازمند توجه و حمایت بیشتر دولت است که قطعا یکی از ابزارهایی است که دولت می‌تواند از طریق آن صادرات غیرنفتی را مورد حمایت قرار دهد. همین متفاوت بودن نرخ ارز برای صادرات است که نرخ فعلی ارز موجب رقابتی‌ نبودن محصولات صادراتی کشورمان در بازارهای هدف شده است.

به این معنا که اگر در نظر بگیریم که در شش سال گذشته به طور میانگین نرخ تورم ۱۰۰ درصد افزایش داشته باشد، قیمت دلار در این مدت تنها حدود ۱۵ درصد رشد یافته و به عبارتی صادرکنندگان و تولیدکنندگان در برابر ۱۰۰ درصد رشد تورم تنها توانسته‌اند ۱۵ درصد از افزایش هزینه خود را از طریق صادرات جبران کنند و همچنین موضوع اهمیت متفاوت دیده شدن نرخ ارز برای صادرات را مورد تاکید قرار می‌دهد. در شرایط حاضر که بحث بودجه در مجلس مطرح است و برنامه پنجم نیز مورد بررسی قرار گرفته است، بهترین زمان ممکن برای روشن نمودن قیمت ارز حاصل از صادرات کالا و خدمات می‌باشد و بایستی صریحا مشخص شود برنامه دولت و مجلس برای سال آینده و برنامه پنجم چیست؟ وضعیت فعلی را نباید فراموش کنیم اگر هر چه تصمیم دیر گرفته شود زیان بیشتری را متحمل خواهیم شد. این حق صادرکنندگان است که استراتژی ارزی صادراتی کشور مشخص شود.

* عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران