نگاهی به سهام بانک ملت از زمان عرضه تاکنون

علی علامه راد

روزهای بهمن ماه امسال مصادف است با تولد یکسالگی سهام بانک ملت در بازار شیشه‌ای ایران.

پس از سیاست‌های اجتناب‌ناپذیر اوایل پیروزی انقلاب اسلامی‌که ادغام و دولتی شدن نظام بانکی را ناگزیر کرده بود، در اواخر دهه ۷۰ در حالی که دهه دوم بانکداری دولتی سپری گشته و اقتصاد ایران از گودال جنگ تحمیلی و تبعات آن آزاد گشت، مرحله اول ایجاد بانک‌های خصوصی میسر گردید، اما همچنان سایه بانک‌های توانمند دولتی و سهمشان از کل صنعت بانکداری که ناشی از برندهای پرسابقه شان بود چنان فاصله ای میان بانک‌های نوظهور خصوصی با بانک‌های دولتی ایجاد کرد که در نهایت مقام معظم رهبری در ابلاغیه اصل ۴۴ قانون اساسی موضوع خصوصی‌سازی بانک‌های دولتی را مورد عنایت ویژه قرار دادند و در بهمن ماه سال قبل سهام بانک ملت به عنوان اولین بانک دولتی برای خصوصی‌سازی در بورس عرضه شد. این بانک با در اختیار داشتن حدود ۱۹۰۰ شعبه در داخل و خارج از کشور و با در اختیار داشتن ساختمان‌ها و ابنیه قابل توجهی در سراسر کشور و همچنین تنوع مشتریان و سپرده‌گذاران سهام آن در حالی عرضه گردید که علاوه بر بیم‌ها و امیدهای فعالان بازار از سهام بانک‌های خصوصی شده شاخص کل بورس در یکی از پایین‌ترین نرخ‌های تاریخی‌اش (برابر با ۸.۳۷۶ واحد) طی ۵ سال اخیر در نوسان بود، در این شرایط ۵ درصد سهام بانک ملت با نرخ ۱.۰۵۰ ریال عرضه شد.

در ادامه نیز چندین بلوک سهام این بانک مورد معامله قرار گرفت و با توجه به اقبال خریداران در نهایت کنسرسیوم‌هایی برای ابتیاع آن تشکیل گردید. این سهم طی کمتر از یکسال حدود ۳۶ درصد بازدهی داشته است و در مجموع در حدود ۵/۲ میلیارد سهم این بانک در بازار سرمایه مورد معامله قرار گرفته که به معنای گردش حدود ۱۹ درصد سهام این بانک در کمتر از یکسال می‌باشد و برای شرکت‌های بزرگ قابل توجه است.

در‌حال‌حاضر، در میان سهامداران حقوقی علاوه بر دولت جمهوری اسلامی‌ایران و کارگزاری سهام عدالت مجموعه‌هایی همچون شرکت‌های وابسته به سازمان تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، آستان قدس رضوی، شرکت شیرین عسل، سوربن شمال، سرمایه‌گذاری ملی ایران، صندوق تامین آتیه کارکنان بانک ملت، بیمه ملت و . . . را می‌توان نام برد.

نکته قابل توجه در میان سهامداران این بانک حضور سهامداران حقوقی با ساختارهای گوناگون با توجه به نوع فعالیت و مالکیت آنها می‌باشد. برای مثال مجموعه‌های وابسته به سازمان تامین اجتماعی، صندوق بازنشستگی و آستان قدس رضوی نهادهای غیردولتی عمومی ‌به شمار می‌آیند که تنها اهداف بلند مدت برای آنها قابل توجه است و شرایط کوتاه مدت را زیاد مورد توجه قرار نمی‌دهند. از طرف دیگر مجموعه‌هایی همچون شیرین عسل و سوربن شمال با توجه به نوع مالکیت کاملا خصوصی شان، علاوه بر بلندمدت نگاه کوتاه‌مدت نیز دارند. میان دو گروه ذکر شده سهامدارانی همچون سرمایه‌گذاری ملی ایران و بیمه ملت که دارای تنوع قابل توجه در پرتفوی‌شان می‌باشند نیز در میان مالکان بیش از یک درصد بانک ملت به چشم می‌خورند، سهامدارانی که جزو فعال‌ترین بازیگران حقوقی بازار سرمایه به شمار می‌آیند.

این نوع سهامداری در حالی مورد توجه می‌باشد که ترکیب سهامداران حقیقی این بانک نیز ترکیب گوناگون و خاصی است، به گونه‌ای که حجم بزرگی از سهامداران پرسنل بانک بوده و سهامداران حقیقی ریسک‌پذیر و ریسک‌پذیر معروف بازار سرمایه هم -از ۱۰۰ هزار تا ۱۴ میلیون- سهم بانک را در تملک گرفته‌اند (البته به اقتضای شرایط اقتصاد جهانی و ملی، بازار سرمایه و سمت‌وسوی بانک و به تبع آن قیمت سهم نوع سهامداران و ساختار آنها همچنین تصمیم آنها به ورود یا خروج از این سهم طبیعتا در حال تغییر است).

اما نکته قابل توجه آن است که سهام بانک ملت در طی این یک سال مورد توجه انواع فعالان اقتصادی موجود در بورس بوده است. از صنعت صنایع غذایی تا بازرگانی خارجی و از بیمه تا سرمایه‌گذاری در بازار ثانویه، چنین ‌ترکیبی از ذهنیت مثبت این فعالان اقتصادی به بانک ملت با توجه به اختلاف سلایق و نوع نگاه کوتاه یا بلندمدت را نشان می‌دهد.

هم‌اکنون با توجه به EPS این شرکت به میزان ۲۴۷ ریال با مدنظر قراردادن قیمت هر سهم ۱۲۵۹ ریال نسبت P/E آن برابر با ۵ می‌باشد در حالی‌که بالاترین نسبت P/E این شرکت ۴/۶ بوده و میانگین این نسبت نیز در طی این دوران حدود ۴/۵ بوده است به عبارت دیگر در حال حاضر نسبت P/E این شرکت کمتر از میانگین آن می‌باشد. از طرف دیگر نسبت به بالاترین قیمت این سهم ( در تاریخ ۱۰/۸/۱۳۸۸ به ازای هر سهم ۱.۴۰۳ ریال) هم‌اکنون حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است. در مجموع به نظر می‌رسد سهام بانک ملت در طی یکسالی که وارد بازار سرمایه گردیده است سهمی ‌با نشاط، کم نوسان با بازدهی خوب و با نقدشوندگی قابل قبول می‌باشد (در واقع سهام بانک ملت سهمی ‌با رشد آهسته و پیوسته در بازار سرمایه است) و توانسته تجربه مثبتی از خصوصی‌سازی شرکت‌های بزرگ دولتی را نشان دهد.

هم‌اکنون با توجه به تاثیرات هدفمند کردن یارانه‌ها، فعالان بازار سرمایه سهم بانک ملت را جزو قسمت کم‌ریسک پرتفوی شان قرار داده‌اند. در روزهای اخیر نیز بلوک ۴ درصدی این بانک مورد توجه و استقبال چندین خریدار باسابقه قرار گرفته است، به گونه‌ای که از قیمت پایه هر سهم ۱.۴۰۰ ریال تا ۱.۶۸۶ ریال، خریداران همچنان در حال رقابت می‌باشند و این امر پتانسیل‌های موجود در این شرکت را بیان می‌کند.