گزارش بانک مرکزی از موجودی حساب ذخیره ارزی اعضای کمیته تحقیق و تفحص از برنامه چهارم را قانع نکرد. به گزارش ایلنا‏، حسین قضاوی معاون اقتصادی بانک مرکزی در کمیته تحقیق و تفحص از برنامه چهارم موجودی حساب ذخیره ارزی را ۱۲ میلیارد دلار اعلام کرد‏ه، این درحالی است که گزارش نظارتی بانک مرکزی تا پایان سال ۸۷ از موجودی این حساب حدود ۲۳ میلیارد دلار را نشان می دهد. از سوی دیگر سال گذشته در شرایطی بودجه سال ۸۸ بسته شد که بهای نفت در بازارهای جهانی به مرز ۴۰ دلار کاهش یافت. این روند کاهشی دولت را بر آن داشت که بودجه سالانه را بر مبنای بهای نفت ۵/۳۷ دلار ببندد. اگرچه هیچ گاه بهای نفت در طول نه ماه گذشته به این میزان نرسید اما گزارش‌های غیررسمی نشان می‌دهد که از ابتدای سال‌جاری هیچ منابعی به حساب ذخیره ارزی واریز نشده است. حسین قضاوی، معاون اقتصادی بانک مرکزی روز سه‌شنبه به نمایندگان گفته بود که کل منابع حساب ذخیره ارزی کشور ۱۲ میلیارد دلار است که با احتساب مجوزهای مجلس برای اضافه برداشت از این حساب موجودی حساب ذخیره ارزی تنها چهار میلیارد دلار در این حساب باقی می‌ماند. این درحالی است که این رقم بدون احتساب سهم ۵۰ درصدی بخش‌خصوصی محاسبه شده است.

گزارش معاون اقتصادی بانک مرکزی از موجودی حساب ذخیره ارزی در شرایطی اعلام شده که اسفند ماه سال گذشته وزیر اقتصاد موجودی این حساب را ۲۵ میلیارد دلار ذکر کرد‏، اما گزارش نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی از پایان سال ۸۶ موجودی این حساب را ۲۳ میلیارد دلار ذکر کرد. از سوی دیگر گزارش وزارت نفت از میزان فروش نفت در ۷ ماه نخست سال جاری نیز نشان می‌دهد که دولت در مدت یاد شده بیش از ۲۳ میلیارد دلار نفت فروخته است. به گفته نمایندگانی که معاون اقتصادی بانک مرکزی را به کمیته تحقیق و تفحص از برنامه چهارم فراخوانده بودند، این گزارش بانک مرکزی نتوانست آنها را قانع کند‏، از همین رو منتظر حضور محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی و گزارش رسمی وی هستند.

آنچه گذشت

آخرین گزارش‌ها از موجودی حساب ذخیره ارزی در چهار سال اول برنامه چهارم نشان می‌دهد که تمام منابع این حساب هزینه شده است. میزان درآمدهای ارزی دولت در همین زمان بالغ بر۳۱۰ میلیارد دلار است، این درحالی است که علاوه بر برداشت‌های هزینه‌ای بودجه، بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار نیز در مدت یاد شده‏، تحت عنوان متمم از حساب ذخیره ارزی برداشت شده است. براساس آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی، میزان برداشت دولت از حساب ذخیره ارزی در دولت نهم نسبت به دولت قبل معادل ۲۶۸ درصد رشد داشته است. مقایسه آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد دولت نهم طی سال‌های ۸۴ تا پایان سال ۸۷ معادل ۴۶۳ هزار میلیارد ریال از منابع صندوق ذخیره ارزی برداشت کرده، در حالی که در دولت هشتم از زمان تاسیس حساب ذخیره ارزی در سال۸۱، کل میزان برداشت از حساب ذخیره ارزی معادل ۶/۱۷۲ هزار میلیارد ریال بوده است. از سوی دیگر مقایسه آماری بین نسبت میزان برداشت از حساب ذخیره ارزی و سهم دولت از درآمد‌های نفتی که براساس بودجه تدوین می‌شود، نیز نشان می‌دهد که طی سال‌های ۸۱ تا ۸۳ این نسبت به صورت سالانه رو به کاهش بوده است و از ۳۴/۵۱ درصد به ۳۸/۴۲ درصد کاهش پیدا کرده است، اما این نسبت در سال‌های ۸۴ تا ۸۷ از ۲۳/۳۷ درصد به ۶۴/۸۱ درصد افزایش یافته است که نشان می‌دهد دولت نهم در یک روند افزایشی تقریبا معادل درآمدهای نفتی خود از حساب ذخیره ارزی برداشت کرده است. هرچند که این ارقام تنها مربوط به خود دولت است و برداشت‌های شرکت‌های دولتی که از محل ذخایر ارزی تسهیلات دریافت کرده‌اند، در این ارقام منظور نشده است.

کل واریزی مازاد درآمد نفتی به حساب ذخیره ارزی از ابتدای تشکیل این حساب از سال ۱۳۷۹ تا پایان سال ۱۳۸۶ معادل ۱۴۶ میلیارد دلار بوده که ۷/۷۵ میلیارد دلار آن در دوره دولت هشتم اتفاق افتاده است. این درحالی است که درآمدهای ارزی کشور در چهار سال دولت نهم به بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار رسید.