موسویان خبر داد:
تسهیلات با سررسید ۵ سال به اوراق رهنی تبدیل می‌شود
عضو کارگروه بانکداری بدون ربا ضمن تشریح نحوه عملکرد اوراق مشارکت رهنی در سیستم بانکی، بازار سرمایه و بازار مسکن در پاسخ به ابهامات بانک مرکزی گفت: به جهت تفاوت‌های اقتصادی، بحران اروپا و آمریکا هرگز در ایران شکل نمی‌گیرد.
عکس: نگار متین‌نیا
عضو کارگروه بانکداری بدون ربا ضمن تشریح نحوه عملکرد اوراق مشارکت رهنی در سیستم بانکی، بازار سرمایه و بازار مسکن در پاسخ به ابهامات بانک مرکزی گفت: به جهت تفاوت‌های اقتصادی، بحران اروپا و آمریکا هرگز در ایران شکل نمی‌گیرد. سیدعباس موسویان در گفت‌وگو با باشگاه خبری «توانا» با بیان اینکه اوراق رهنی یکی از ابزارهای جدید مالی به حساب می‌آید که در بازار پول و سرمایه به کار‌گرفته می‌شود، اظهار داشت: اوراق مذکور در ایران به اوراق مشارکت رهنی معروف شده و زمانی که بانک‌ها منابع خود را به اعطای تسهیلات اختصاص دادند و با کمبود منابع مواجه شدند، از طریق تجدید منابع آن با انتشار اوراق مذکور مشکل خود را برطرف می‌کنند.
وی افزود: بانک‌ها، تسهیلات اعطا شده خود را بسته‌بندی می‌کنند و آنها را به اوراق بهادار تبدیل کرده و در بازار به فروش می‌رسانند.
به گفته این عضو کارگروه بانکداری بدون ربا با فروش این اوراق توسط بانک‌ها، منابع موجود تجدید می‌شود و با این کار بانک‌ها می‌توانند تسهیلات جدیدی برای مشتریان بپردازند.
موسویان ضمن تاکید بر اینکه بانک‌ها بعد از پرداخت تسهیلات جدید نیز می‌توانند تسهیلات پرداخت شده را بسته‌بندی و به اوراق بهادار تبدیل کنند و در بازار سرمایه به فروش برسانند، گفت: فرآیند فوق می‌تواند تا جایی که بازار کشش دارد، استمرار داشته باشد.
تشکیل کمیته ۳ جانبه اوراق مشارکت رهنی در وزارت اقتصاد
این کارشناس بانکی در ادامه تصریح کرد: از حدود ۲ سال گذشته در ایران نیز مانند سایر کشورهای دنیا بحث انتشار اوراق رهنی از جانب بانک‌ها در دست بررسی است.
وی با بیان اینکه طرح فوق هم از نظر فقهی و هم از جهت اقتصادی جای بحث داشت، اضافه کرد: از جهت فقهی باید راهکار مناسبی پیدا می‌شد که بتوان تسهیلات اعطا شده از طرف بانک‌های اسلامی را بر اساس فروش اقساطی و یا اجاره به شرط تملیک به اوراق بهادار تبدیل کرد و در بازار به فروش رساند.
موسویان گفت: در طرح مذکور در کمیته فقهی سازمان بورس اوراق بهادار تحقیقات و مطالعاتی انجام‌گرفت و از صاحبنظران و موضوع‌شناسان این امر دعوت شد تا گزارش‌های خود را در مورد این موضوع ارائه دهند. وی افزود: اعضای کمیته فقهی پس از بررسی‌ها به این نتیجه رسیدند که بانک‌های ایران نیز می‌توانند، آن‌گروه از تسهیلاتی را که بر اساس قرارداد فروش اقساطی یا اجاره به شرط تملیک واگذار کردند و دارای وثیقه رهنی هستند، تبدیل به بسته‌های مالی کرده و در قالب اوراق بهادار به مردم بفروشند. به گفته موسویان، با اجرای طرح فوق بانک‌ها می‌توانند منابع خود را تجدید کرده و تسهیلات جدیدی بپردازند.
اوراق رهنی از قانون اوراق مشارکت تبعیت خواهد کرد
این عضو کارگروه بانکداری بدون ربا به سابقه وجود اوراق مشارکت در ایران اشاره کرد و ادامه داد: برای اینکه اوراق مذکور منطبق با قانون شود و از مزایای آن نیز استفاده کند، تصمیم‌گرفته شد تا ابزار مالی جدید در قالب همان قانون اوراق مشارکت طراحی شود. وی اضافه کرد: بنابر دلیل فوق، اسم «اوراق مشارکت رهنی» بر ابزارهای جدید بانکداری گذاشته شد، به این معنا که صاحبان یا خریداران اوراق منابع خود را به صورت «مشاع» و در قالب مشارکت در اختیار بانک قرار می‌دهند. به گفته این کارشناس بانکی، در ادامه مرحله فوق مطالبات بانک از محل تسهیلات فروش اقساطی یا اجاره به شرط تملیک خریداری می‌شود و بانک می‌تواند با اعطای تسهیلات جدید به مشتریان جدید پاسخگو باشد.
انتشار اوراق رهنی؛ رونق اقتصادی را به همراه خواهد داشت
موسویان در خصوص دومین بحث اوراق مشارکت رهنی به مباحث اقتصادی اشاره و تصریح کرد: اوراق مشارکت ابزاری برای تجدید منابع بانک جهت پرداخت تسهیلات جدید به متقاضیان است و باعث ایجاد رونق در اقتصاد کشور خواهد شد. به اعتقاد این عضو کارگروه بانکداری بدون ربا، اگر از اوراق مشارکت دقیق و کارشناسی شده استفاده شود، باعث رونق اقتصادی، فعال شدن بانک‌ها و بازار سرمایه و به خدمت در آمدن سرمایه‌های راکد اقتصادی و جدا شدن سرمایه‌های تورم‌زا از بخش مصرف و حرکت به سمت سرمایه‌گذاری و بخش تولید می‌شود. وی در ادامه با بیان اینکه اگر از این اوراق خوب استفاده نشود و کارشناسی دقیق روی آن صورت نگیرد، اثرات نامطلوبی به همراه خواهد داشت، تصریح کرد: اگر استفاده صحیح از اوراق مذکور شود مانند چاقوی تیزی که برای اهداف خیلی مفید و مطلوب است، اما اگر دقت کافی صورت نگیرد، ممکن است دست خود را ببرد.
موسویان گفت: اگر برنامه‌ریزی درستی برای ابزار مذکور انجام نشود، ممکن است افزایش اعتبارات بانکی مانند آنچه در اروپا اتفاق افتاد، باعث بحران شود.
رشد حبابی اعتبارات دلیل اصلی بحران اروپا و آمریکا بود
وی ضمن اشاره به بحران اروپا و آمریکا اضافه کرد: در آمریکا بانک‌ها در عرض ۱۰ سال به جهت استفاده از اوراق رهنی بانک‌ها قدرت وام دهی خود را افزایش دادند و این آمار را به ده‌ها برابر رساندند و در بخش مسکن اعتبارات اعطایی را به ۱۰ برابر رسانده بودند. وی اجرای روش فوق را باعث رشد حباب‌وار اعتبارات دانست و گفت: این افزایش بی‌رویه تسهیلات در واقع موجب بحران اروپا و آمریکا شده است.
اقتصاد ایران هیچ وقت بحران زده نمی‌شود
موسویان با تاکید بر اینکه بحران اروپا و آمریکا هرگز در ایران شکل نمی‌گیرد، خاطرنشان کرد: این امر به جهت تفاوت‌های اقتصاد و بخش مسکن ایران با کشورهای مذکور است.
وی گفت: در آمریکا بانک‌ها نزدیک به ۱۰۰ درصد قیمت مسکن را در قالب تسهیلات بانکی به متقاضیان می‌پرداختند و دوباره تسهیلات مذکور را به اوراق بهادار تبدیل کرده و در بازار به فروش می‌رساندند.
به گفته موسویان نحوه ارائه تسهیلات در کشورهای بحران‌زده در درجه اول باعث فشار تقاضا در بخش مسکن و افزایش قیمت‌ها در این بخش شد. وی افزود: زمانی که عرضه مسکن در آمریکا رشد کرد، موجب نکول خیلی از قرارداد‌های مسکن و افت شدید قیمت مسکن شد و در نتیجه گیرندگان تسهیلات این بخش اقدام به نکول اسناد خود کردند.
موسویان با بیان اینکه در ایران حداکثر تسهیلاتی که بانک‌ها برای خرید یا احداث مسکن می‌پردازند، در حد ۲۰میلیون تومان است، گفت: این رقم نسبت به کل قیمت مسکن در ایران در حد
یک دهم و یا در شهر‌های کوچک در حد یک پنجم قیمت کل مسکن است.
این عضو کارگروه بانکداری در ادامه تاکید کرد: قیمت مسکن در ایران هیچ وقت به یک پنجم سطح فعلی کاهش نمی‌یابد. به گفته این کارشناس بانکی نکول زمانی رخ می‌دهد که قیمت مسکن بسیار بالا باشد، بانک‌ها نیز ۱۰۰درصد قیمت مسکن را تسهیلات پرداخت کرده باشد و با افت قیمت در این بخش گیرنده تسهیلات نکول کند.
اوراق مشارکت رهنی طبق برنامه‌ریزی منطقی منتشر می‌شود
وی ضمن تاکید مجدد بر اینکه در ایران هرگز چنین پدیده‌ای رخ نخواهد داد، گفت: تسهیلات مشارکت رهنی در قالبی که برنامه‌ریزی شده و بانک‌های داوطلب درخواست کرده‌اند، بر پرداخت تسهیلاتی که حداکثر ۵ سال به سررسید آنها باقی مانده متمرکز شده است. وی افزود: به عنوان مثال این اوراق مشارکت رهنی فقط برای تسهیلاتی منتشر خواهد شد که از ۲۰میلیون تومان، ۱۵میلیون تومان پرداخت شده باشد و اوراق نسبت به این آمار منتشر خواهد شد. به گفته موسویان در نتیجه موارد فوق خطری که در کشورهای بحران زده رخ داد، در ایران روی نخواهد داد به دلیل اینکه مبلغ اعطای تسهیلات نسبت به قیمت مسکن خیلی پایین است.
تسهیلات با سررسید ۵ سال اولویت اصلی دریافت اوراق رهنی
وی افزود: اوراق مشارکت نسبت به تمام تسهیلات مسکن اجرا نخواهد شد و فقط به تسهیلاتی که حداکثر ۵ سال از مدت بازپرداخت آنها باقیمانده تعلق خواهد‌گرفت.
این کارشناس بانکی ضمن تاکید بر اینکه اگر در روند انتشار اوراق مشارکت و اعطای تسهیلات توجه نشود، ممکن است پدیده‌ای که در اروپا و آمریکا رخ داد، در ایران نیز به وجود آید، به تشکیل جلسه سه‌جانبه مشترکی در وزارت اقتصاد اشاره و تصریح کرد: در این جلسه از طرف وزارت اقتصاد، سازمان بورس و اوراق بهادار و بانک مرکزی نمایندگانی حضور داشتند و آقایان قضاوی، صالح‌آبادی و نماینده وزارت اقتصاد به بررسی مباحث اقتصادی و خطرات احتمالی اوراق مشارکت رهنی پرداختند. موسویان گفت: در جلسه مذکور تصمیماتی‌گرفته شد مبنی بر اینکه تسهیلات رهنی که ۵ سال از سررسید آنها باقی مانده و رهن خوبی را در اختیار دارند، اوراق مشارکت منتشر کنند و مقدار تسهیلات اعطا شده نیز نسبت به قیمت مسکن به قدری باشد که هیچ وقت خطر نکول به وجود نیاید. به گفته این کارشناس بانکی مباحث فوق در کمیته
سه جانبه به طور کامل بررسی شده و در این راستا تصمیماتی نیز‌گرفته شده است.
نتایج اوراق رهنی در آمریکا مطلوب بود
وی در ادامه با بیان اینکه اوراق مشارکت رهنی در آمریکا نتایج خیلی خوبی داشت، گفت: به دلیل افراط بیش از حد در ابزارهای مذکور بحران فعلی به وجود آمده است، ولی اگر کنترل شده و صحیح استفاده می‌کردند، این مشکلات هرگز به وجود نمی‌آمد. این کارشناس بانکی افزود: اکنون نیز با توجه به رکود موجود در کشورهای بحران‌زده، اقتصاد‌دانان آمریکایی وجود این اوراق را نسبت به عدم وجود آن ترجیح می‌دهند. این عضو کارگروه بانکداری بدون ربا ادامه داد: اقتصاد‌دانان آمریکایی نیز بر این باورند که باید از ابزار مذکور به صورت کنترل شده استفاده می‌شد تا ضایعات فعلی به وجود نمی‌آمد. موسویان ضمن تاکید بر اینکه اوراق مشارکت رهنی آثار مطلوب زیادی در اقتصاد آمریکا داشته است، گفت: باید این طرح
به صورت کنترل شده و بهینه استفاده می‌شد و خود این ابزار در حال حاضر زیر سوال نیست، بلکه کیفیت بهره‌برداری از آنها مورد انتقاد است. وی افزود: اوراق مشارکت رهنی از نظر منطق اقتصادی هیچ مشکلی ندارد.
قیمت مسکن در ایران هرگز مانند اروپا کاهش ارزش نخواهد داشت
موسویان ضمن تاکید مجدد بر اینکه تسهیلات پرداختی بانک‌ها به بحث مسکن حداکثر در حد ۱۰درصد از قیمت مسکن است، گفت: اصلا امکان نکول مشتری بانک به خاطر قیمت و میزان تسهیلات پرداختی مسکن در ایران وجود ندارد. این کارشناس بانکی با بیان اینکه به هیچ وجه قیمت مسکن در ایران زیر ۱۰درصد قیمت فعلی نخواهد رفت، اضافه کرد: در ایران نیز مواردی وجود داشته که مشتری قادر به بازپرداخت بدهی خود نباشد و در عوض آن بدهی بانک دارایی مشتری را مصادره کرده باشد، ولی این امر به خاطر قیمت تسهیلات نیست. به گفته موسویان، امر فوق بیشتر به دلیل مسائل و مشکلات فردی است که رخ می‌دهد. این عضو کارگروه بانکداری بدون ربا با بیان اینکه مسوولان قصد ندارند تمام تسهیلات اعطایی در بخش مسکن را به اوراق رهنی تبدیل کنند، گفت: فقط تسهیلاتی که ۵ سال از سررسید آنها باقی مانده است شامل طرح فوق می‌شوند.
بانک مرکزی می‌تواند از تجربه اروپا و آمریکا استفاده کند
وی افزود: با توجه به تجربه رشد حباب‌وار اعتبارات بانکی کشورهای اروپایی، بانک مرکزی ایران می‌تواند زمانی که احساس کرد، جلوی پرداخت اعتبارات را بگیرد. به گفته این کارشناس بانکی در اقتصاد ایران تا مدت‌ها تهدید بروز بحرانی مانند اروپا و آمریکا وجود ندارد. موسویان اضافه کرد: در صورتی که از اوراق رهنی خیلی بی‌رویه استفاده شود ممکن است در آینده به تدریج وارد دامنه‌ای حساس شویم که بانک مرکزی در آن مرحله می‌تواند با تدابیر ویژه مشکلات موجود را برطرف کند.
اوراق رهنی تنها با مجوز بانک مرکزی قابل انتشار است
وی در پاسخ به این سوال که آیا بانک‌های کشور می‌توانند اوراق مشارکت رهنی را منتشر کنند یا خیر، اظهار داشت: بانک‌ها باید مجوز این امر را از بانک مرکزی دریافت کنند و در حال حاضر نیز تعدادی از بانک‌ها مانند بانک ملی، مسکن، پارسیان و سامان برای انتشار این اوراق درخواست داده‌اند. موسویان گفت: بانک‌های مذکور در حال حاضر آمادگی کامل برای انتشار اوراق رهنی را دارند و فقط منتظر مجوز بانک مرکزی هستند. این کارشناس بانکی در خصوص مکانیزم انتشار اوراق مشارکت رهنی، تصریح کرد: به عنوان مثال بانک مسکن به ارزش ۱۰هزار میلیارد ریال تسهیلات فروش اقساطی مسکن انجام داده است و اسناد ملکی مشتریان مختلف را در رهن خود دارد. وی ادامه داد: بانک مسکن ۱۰هزار میلیارد طلبی که از مشتریان را دارد به اوراق بهاداری تبدیل می‌کند که قیمت اسمی آن اصطلاحا یک‌میلیون تومان است، ولی در بازار به قیمت ۸۰۰هزار تومان به فروش می‌رسد.
موسویان افزود: اوراق مذکور با نرخ تنزیلی و بر اساس قرارداد خرید دین در بازار به فروش می‌رسد و خریدار اوراق زمان خرید ۸۰۰هزار تومان می‌پردازد، ولی می‌داند که در سررسید مشخص یک‌میلیون تومان دریافت خواهد کرد. این کارشناس بانکی در ادامه تصریح کرد: با طرح فوق مشتری ۲۰۰هزار تومان سود می‌گیرد، بنابراین بانک مسکن تسهیلات خود را به اوراق بهادار استاندارد تبدیل می‌کند و در بازار عرضه می‌کند و به سرمایه‌گذاران می‌‌فروشد. وی افزود: بانک مسکن با فروش اوراق مذکور پول‌ها را جمع‌آوری کرده و دوباره می‌تواند تسهیلات مسکن را پرداخت کند.
موسویان در ادامه اشاره کرد: اوراق مذکور از یک طرف به بانک مسکن مربوط می‌شود به دلیل اینکه تسهیلات اعطایی بانک مسکن به این اوراق تبدیل شده است و از طرف دیگر به دلیل اینکه خرید و فروش ثانوی اوراق در بورس انجام می‌شود به سازمان بورس و اوراق بهادار مربوط می‌شود و از طرف دیگری به بانک مرکزی نیز مرتبط است، زیرا تسهیلات زیرنظر بانک مرکزی به فروش می‌رسد؛ و به وزارت مسکن و شهرسازی نیز مرتبط است، زیرا تاثیر بسزایی در رشد مسکن خواهد داشت.
ارسال نظر