دخالت دولت، فعالیت سیستم بانکی را مختل می‌کند

عضو کمیسیون برنامه و بودجه گفت: بانک‌ها معتقدند دخالت بیش از حد قانون و دولتمردان، هم از مجلس و هم دولت در کار بانکی و برقراری تسهیلات تکلیفی بانک‌ها را خراب کرده است.

عباسعلی نورا در گفت‌وگو با باشگاه خبری «توانا»، در خصوص اقدامات دولت نهم در رابطه با سنت قرض‌الحسنه، گفت: دولت نهم با بها دادن به قرض‌الحسنه شرایط خوبی را در سیستم بانکی فراهم کرده است.

نماینده زابل با بیان اینکه نحوه بهره گرفتن از سپرده‌های قرض‌الحسنه جای سوال دارد، اظهار داشت: این مقوله نیاز به کارشناسی بیشتری دارد و باید دید آیا واقعا توانسته‌ایم مشکلی از مشکلات جامعه را حل کنیم.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه صندوق‌های قرض‌الحسنه بر چند قسم هستند، تصریح کرد: یک دسته از این صندوق‌ها، صندوق‌های غیررسمی هستند که هیچ نظارتی بر آنها نبوده و گاها در گوشه و کنار کشور مردم را دچار آسیب‌هایی می‌کنند.

وی ادامه داد: گروهی دیگر با دایر کردن صندوق‌هایی به صورت سنتی، تحت نام آن صندوق در بانک‌ها حفظ سرمایه می‌کنند.

نورا اضافه کرد: صندوق‌های سنتی بیشتر جنبه خانوادگی داشته که علاوه بر اینکه برای جامعه مفید نیست، در بعضی موارد هنجارهای اجتماعی‌ به دنبال دارند.

نماینده زابل اظهار داشت: سومین نوع این صندوق‌ها در اختیار بانک‌ها یا موسسات اعتباری است. وی با اشاره به ضابطه‌مند بودن گروه سوم، گفت: تبلیغات زیادی برای جذب سرمایه‌ها توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری انجام می‌گیرد.

نورا بیان کرد: عملکرد بانک‌ها و موسسات اعتباری در جمع‌آوری منابع دارای پشتوانه کارشناسی بوده ولی در هزینه کردن آن کار کارشناسی انجام نشده و مورد تایید نیست.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه تاسیس بانک قرض‌الحسنه ضرورتی نداشت، اظهار داشت: بانک قرض‌الحسنه نمی‌تواند در جامعه فعالیت کند، زیرا برای اداره خودش باید درآمد داشته باشد، ولی این درآمد را بدون سرمایه‌گذاری چگونه می‌تواند تهیه کند.

نورا خاطرنشان کرد: بانک‌ها سیستم خود را از محل‌های دیگر تامین اعتبار می‌کنند و جمع‌آوری قرض‌الحسنه را رایگان انجام می‌دهند. وی تاکید کرد: اگر بانک‌ها بخواهند با بانک قرض‌الحسنه رقابت کنند، بانک قرض‌الحسنه به طور خودکار ورشکسته می‌شود.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه بیان کرد: بانک قرض‌الحسنه موفقیتی نخواهد داشت، مگر اینکه از منابع شبه دولتی، صندوق‌هایی را در این بانک ایجاد کنیم.

نماینده زابل اظهار داشت: در صورت استفاده از منابع شبه دولتی باز هم نحوه دریافت کارمزد زیر سوال است.

وی گفت: بانک قرض‌الحسنه هر چند هم کارمزد پایین بگیرد، نسبت به بانکی که هزینه‌ای برایش ندارد، نمی‌تواند موفق باشد.

نورا با بیان اینکه دخالت دولت در بحث‌های قرض‌الحسنه دخالت خوبی نیست، افزود: قرض‌الحسنه سیستمی است که باید توسط بخش خصوصی اداره شود و بانک‌ها را بدون دخالت دولتمردان اداره کنند.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اظهار داشت: دولت ضرورتی به ورود به این مساله ندارد و برای ما هم مشخص نیست که دولت چرا وارد این مقوله می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر دولت بگوید قصد ساماندهی پول‌های سرگردان قرض‌الحسنه را دارد، پاسخ مناسبی نیست.

نورا تشریح کرد: این پاسخ، کارشناسی نیست و حرکت کردن دولت به این صورت در کنار بانک‌ها ضرورتی ندارد، زیرا این شبهه را ایجاد می‌کند که دولت از صندوق‌های شبه دولتی مانند بازنشستگی و صندوق‌های دیگر منابعی را در آنها ذخیره کند که ممکن است این اقدام هم منافع یک عده را زیر سوال ببرد.

نماینده زابل اظهار داشت: طبق قانون دولت هیچ منبعی در اختیار ندارد که به صورت قرض‌الحسنه آن را در جایی استفاده کند.

وی در خصوص استفاده از ابزارهای متنوع برای اجرای بانکداری اسلامی، گفت: بانکداری اسلامی هنوز دچار نقصان است و در کشور ما دارای شبهاتی زیاد است.

نورا افزود: از روی عملکرد بانک‌ها می‌توانیم پی ببریم که دولت در زمینه بانکداری اسلامی نمی‌تواند بگوید توفیقی داشته است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه بانکداری اسلامی به دو صورت می‌تواند معنی‌دار باشد، تصریح کرد: روش اول به صورت قرض‌الحسنه است و برای کارگشایی در امور مردمی است که مشکل مالی دارند.

وی اضافه کرد: در این روش تنها کارمزد کار انجام شده دریافت می‌شود و به اصل پول سودی تعلق نمی‌گیرد.

نورا روش دیگر را مشارکت بانک‌ها در پروژه‌ها، طرح‌ها و مسکن عنوان کرد و ادامه داد: مشارکت‌ سیستم بانکی باید طوری باشد که بانک‌ها در سود و زیان طرح‌ها مشارکت کنند.

نورا اظهار داشت: در سیستم بانکی ایران، بانک‌ سود پول را محاسبه کرده و به ازای اصل پول و سود در نظر گرفته شده قبل از اجرای طرح تضمین می‌گیرد. وی افزود: اگر طرح یا پروژه با شکست مواجه شود بانک پول خود را از ضامن دریافت می‌کند و این روش نشان از مرتبط نبودن با اندیشه اسلامی دارد.

نماینده زابل خاطرنشان کرد: بر اساس اندیشه اسلامی بانک باید در سود و ضرر طرح سهیم باشد نه اینکه سود را بگیرد و به ضرر کاری نداشته باشد.

نورا اظهار داشت: بانک‌ها معتقدند دخالت بیش از حد به اصطلاح قانون و دولتمردان، هم از مجلس و هم دولت در کار بانکی و برقراری تسهیلات تکلیفی بانک‌ها را خراب کرده است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: نظر بانک‌ها این است که تسهیلات تکلیفی به بانک‌ها اجازه نمی‌دهد فعالیت اقتصادی بانک را زیر نظر بگیرند.

نورا در ادامه گفت: بر اساس نظر بانک، مجلس و دولت تکلیف‌هایی را بر عهده بانک‌ها می‌گذارند که اساسا از ریشه غلط است و برای منابع مردم که در بانک‌ها گذاشته‌اند تکلیف تعیین می‌کنند.

نماینده زابل در پایان تاکید کرد: بانک‌ها می‌گویند علت عمده‌ای که در بانکداری اسلامی موفق نیستیم، دخالت بیش از حد نظام‌های دولتی و قانونی در بحث بانکداری است.

نظارت کافی بر پول‌های تزریق شده در جامعه وجود نداشت

یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به تزریق نقدینگی به بازار طی ۴ ساله گذشته، اظهار داشت: این تزریق در جاهایی لازم بود اما عدم سیاستگذاری و نظارت کافی و مناسب باعث بروز مشکلات فراوانی در این زمینه شده ‌است.

احد خیری تصریح کرد: فعال کردن شورای پول و اعتبار که قبلا فعال بوده و اکنون احیا شده است در راستای استقلال بانک مرکزی پیش می‌رود ضمن اینکه مشاوره‌ای خوب برای رییس‌جمهور است.

وی تغییر مدیران بانکی طبق روال قبلی را تنها جابه‌جایی افراد و نه جابه‌جایی سیاست‌ها دانست و خاطرنشان کرد: کسی که به عنوان رییس کل بانک مرکزی یا مدیرعامل یکی از بانک‌ها انتخاب می‌شود باید با خواسته‌ها و سیاست‌های دولت پیش رود و این درخواست قانونی رییس‌جمهور از بانک مرکزی است.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس استقلال بانک مرکزی را موثر بر اقتصاد کشور دانست و گفت: قانون باید استقلال بانک را تعیین کند و بانک مرکزی با تابعیت از قانون، پاسخگو بودن به مجلس و با نظارت شورای پول و اعتبار کمک شایانی به دولت می‌کند.

خیری اضافه کرد: بسیاری از این تسهیلات سر جای خود قرار نگرفته، به طور مثال تسهیلات اعطایی در صنعت در زمینه مسکن سرمایه‌گذاری شده است.

به گفته وی با نظارت کامل و کافی طرح‌های توجیه‌دار و ایجاد سیاست‌های مناسب‌تر، تورم‌های بی‌جا در کشور کمتر به وجود خواهد آمد.

نماینده بستان‌آباد قسمتی از اشکالات موجود در سیستم بانکی را ناشی از تغییر مدیران دانست و گفت: با روی کار آمدن هر مدیر، در سیاست‌ها تغییراتی به وجود خواهد آمد که این ناشی از اختلاف‌نظر در سلیقه‌ها و نظرات است و اگر این تغییرات تبدیل به احسن شود، مشکل‌ساز نیست.

وی بهترین شیوه در عزل و نصب مدیران بانکی را انتخاب این افراد از خود بدنه بانک‌ها دانست و گفت: کسانی که با سازوکار بانکی آشنا بوده و تمامی شغل‌های بانکی از تحویلداری تا ریاست بانک را تجربه کرده‌اند، قادر به اجرای صحیح سیاست‌های بانکی هستند.

خیری تزریق نیرو از جاهای دیگر برای اداره سیستم بانکی را بسیار ناموفق دانست.