فهرست انواع محدودیت‌های خدمات بانکی برای مشتریان بدحساب بانک‌ها. عدم ارائه خدمات بانکی به جای جریمه دیرکرد وام

جزئیات محدودیت خدمات بانکی برای مشتریان بدحساب

در راستای ایجاد تحول رفتاری در نظام بانکی کشور هیات دولت آیین‌نامه وصول مطالبات بانک‌های دولتی، خصوصی و موسسات اعتباری را تصویب کرد.

به گزارش خبرگزاری فارس، دولت نهم که یکی از محوری‌ترین شعارهای خود را تحول در نظام بانکی کشور اعلام کرده بود، پس از تشکیل کارگروهی با عنوان کارگروه تحول رفتاری در نظام بانکی، شروع به تدوین ‌آیین‌نامه‌هایی در این ارتباط کرد که حاصل کار این گروه کاری به منظور بررسی بیشتر به دفتر معاون اول ریاست جمهوری ارسال شد.

این گزارش حاکی است پس از بررسی‌های صورت گرفته در این مورد این ‌آیین‌نامه‌ها هم اکنون حدود ۱۴ ‌آیین‌نامه اجرایی به منظور ابلاغ به بانک‌های دولتی و خصوصی و همچنین موسسات اعتباری روی میز کار معاون اول رییس جمهوری قرار دارند. علاوه بر ‌آیین‌نامه وصول مطالبات، ‌آیین‌نامه‌های دیگری مانند «توسعه بانکداری الکترونیک، اعتبارسنجی مشتریان، ایجاد تعامل مفصل بین دستگاه قضایی و نظام بانکی، دستورالعمل شاخص اعطای تسهیلات سرمایه در گردش، فروش اموال مازاد بانک‌ها، مستندسازی جریان وجوه، نظارت بر تاسیس و فعالیت بانک‌های قرض‌الحسنه و همچنین آیین‌نامه ساماندهی سپرده و تسهیلات قرض‌الحسنه» در مراحل پایانی بررسی قرار داشته و به تدریج به تصویب هیات وزیران خواهند رسید. بنابراین گزارش هیات وزیران در تاریخ ۳۰ دی ماه سال جاری بنا به پیشنهاد مشترک وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران و به استناد ماده (۵) قانون تسهیل اعطای تسهیلات بانکی و کاهش هزینه‌های طرح و تسریع در اجرای طرح‌های تولیدی و افزایش منابع مالی و کارایی موسسات اعتباری- مصوب ۱۳۸۶- «آیین‌‌نامه وصول مطالبات بررسی گذشته، معوق و مشکوک الوصول موسسات اعتباری (ریالی و ارزی)» را تصویب کرد. بر اساس این ‌آیین‌نامه که مشتمل بر ۳۰ ماده است، منظور از تسهیلات اعم از ریالی و ارزی، شامل تسهیلات اعطایی به اشخاص حقیقی و حقوقی، بدهی مشتریان در حساب بدهکاران موقت، تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی، بدهی مشتریان بابت اعتبارات اسنادی و ضمانتنامه‌های پرداخت شده و بروات ارزی مدت‌دار پرداخت شده، است. بر اساس ‌آیین‌نامه وصول مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول موسسات اعتباری، به کلیه بانک‌های دولتی و غیردولتی و سایر موسسات اعتباری دارای مجوز بانک مرکزی عنوان موسسه اعتباری اطلاق می‌شود. ماده ۳ این ‌آیین‌نامه دریافت جریمه دیرکرد توسط موسسات اعتباری برای تسهیلاتی که پس از ۶ ماه از ابلاغ این ‌آیین‌نامه بررسی می‌شود را ممنوع کرده و آورده است: موسسات اعتباری موظفند در صورت عدم پرداخت به موقع اصل و سود تسهیلات در تاریخ بررسی و یا تاخیر در پرداخت توسط گیرندگان تسهیلات، اقدامات زیر را انجام دهند:

- در صورتی که حداکثر دو ماه از سررسید بازپرداخت اقساط و یا سود تسهیلات (در خصوص تسهیلاتی که به طور یکجا بازپرداخت می‌شوند) گذشته باشد، ضمن اخطار کتبی به مشتریان، لازم است موارد تمدیدی این آیین‌نامه کتبا به اطلاع وی رسانده شوند.

بر اساس این آیین‌نامه مطالباتی که از سررسید آنها بیش از ۲ ماه نگذشته باشد جزو مطالبات جاری محسوب می‌شوند.

- در صورتی که مطالبات به سرفصل مطالبات سررسید گذشته انتقال یابد، تا زمان تسویه بدهی، ارائه خدمات زیر برای این مشتریان در کلیه موسسات اعتباری ممنوع می‌باشد:

- صدور انواع کارت بانکی

- انجام عملیات بانکی با استفاده از کارت اعم از دریافت، پرداخت، انتقال وجه و غیره(بدون مسدود شدن حساب)

- استفاده از سایر ابزارهای پرداخت الکترونیکی نظیر اینترنت

بر اساس این ‌آیین‌نامه مطالبات سررسید گذشته به مطالباتی گفته می‌شود که از تاریخ سررسید اصل و سود و یا تاریخ قطع پرداخت اقساط آن بیش از ۲ ماه گذشته و هنوز از ۶ ماه تجاوز نکرده است.

- در صورتی که مطالبات بیش از دو ماه در سرفصل مطالبات سررسید گذشته باقی بماند و هنوز به سرفصل مطالبات معوق انتقال نیافته باشد، تا زمان تسویه بدهی، ارائه خدمات زیر برای این مشتریان در کلیه موسسات اعتباری ممنوع می‌باشد:

- موارد اشاره شده در بند (۲)

- قبول ضمانت برای سایر اشخاص

- افتتاح هرگونه حساب جاری

- ارائه خدمات خرید و فروش ارز (به استثنای شعب سرپرستی موسسات اعتباری در استان‌ها)

- فروش ایران چک

- فروش چک بانکی رمزدار

- عدم صدور صورتحساب

- در صورتی که مطالبات به سرفصل مطالبات معوق انتقال یابد، تا سه ماه پس از تسویه بدهی، ارائه خدمات زیر برای این مشتریان در کلیه موسسات اعتباری و سازمان بورس اوراق بهادار ممنوع می‌باشد.

- موارد اشاره شده در بندهای (۲) و (۳)

- اعطای هرگونه تسهیلات

- افتتاح هرنوع حساب بانکی

- پرداخت وجه چک حساب‌های متمرکز (به استثنای شعبه افتتاح کننده حساب)

- صدور ضمانتنامه و گشایش اعتبار (به استثنای شعب مرکزی سرپرستی موسسات اعتباری در استانها)

- صدور هرگونه چک بانکی

- ارائه دست چک جدید برای حساب‌های موجود

- صدور انواع حواله

-خرید هرگونه سهام

-صدور مجوز هرگونه تاسیس و توسعه فعالیت توسط وزارتخانه مربوط و اداره ثبت شرکت‌ها

این ‌آیین‌نامه می‌افزاید موارد زیر علاوه بر موارد فوق برای این مشتریان از سوی موسسات اعتباری اعمال می‌شود:

- نرخ کارمزد خدمات برای این نوع مشتریان دو برابر نرخ‌های مصوب

- ارائه دسته چک جدید برای حساب‌های جاری موجود این افراد، صرفا به صورت دسته چکی خواهد بود که مخصوص مشتریان دارای مطالبات معوق بوده و نوع، رنگ، قطع و سایر ویژگی‌های آن توسط بانک مرکزی مشخص خواهد شد.

بر اساس این ‌آیین‌نامه مطالبات معوق مطالباتی هستند که بیش از ۶ ماه و کمتر از ۱۸ ماه از تاریخ سررسید و یا تاریخ قطع بازپرداخت اقساط آن سپری شده است.

-در صورتی که مطالبات بیش از ۳ ماه در سرفصل مطالبات معوق باقی بماند و هنوز به سرفصل مطالبات مشکوک‌الوصول انتقال نیافته باشد تا سه ماه پس از تسویه بدهی، ارائه خدمات زیر برای این مشتریان در همه موسسات اعتباری و دفاتر اسناد رسمی‌ممنوع است:

-موارد اشاره شده در بندهای (۲)، (۳) و (۴)

- صدور ضمانتنامه و گشایش اعتبارات در همه شعب موسسات اعتباری

- ثبت هرگونه اموال اعم از منقول و غیرمنقول در دفاتر اسناد اصلی

- در صورتی که مطالبات به سرفصل مطالبات مشکوک الوصول انتقال یابد، علاوه بر تنبیهات یاد شده تمامی ‌حساب‌های جاری و پس انداز این مشتریان در کلیه موسسات اعتباری مسدود و موسسه اعتباری طلبکار از طریق سایر موسسات اعتباری نسبت به برداشت بدهی خود از این حساب‌ها اقدام می‌نمایند. همچنین ارائه هرگونه خدمات بانکی برای این گونه مشتریان تا ۶ ماه پس از تسویه بدهی در کلیه موسسات اعتباری ممنوع می‌باشد. موسسات اعتباری می‌توانند حسب مورد درخواست جلب این مشتریان را از دادگاه‌های ذیصلاح بنمایند. این ‌آیین‌نامه مطالبات مشکوک‌الوصول را مطالباتی می‌داند که بیش از ۱۸ ماه از تاریخ سررسید یا از تاریخ قطع بازپرداخت اقساط آن سپری شده است. بر اساس ماده ۴ ‌آیین‌نامه وصول مطالبات، اشخاص حقیقی و حقوقی که تسهیلات دریافتی آنان تا قبل از اجرایی شدن ماده (۳) این ‌آیین‌نامه در سرفصل مطالبات معوق قرار گرفته باشد، چنانچه تا ۳ ماه پس از آن نسبت به بازپرداخت بدهی خود اقدام نمایند، کلیه جرایم دیرکرد آنان بخشوده می‌شود و چنانچه این مشتریان تا زمان مقرر اقدام به تسویه بدهی خود ننمایند، علاوه بر جرایم گذشته، مشمول موارد این آیین‌نامه نیز می‌شوند. بنابراین ‌آیین‌نامه در خصوص افرادی که در مراجع ذیصلاح قضایی در خصوص مفاسد مالی در تسهیلات اخذ شده محکوم شده‌اند، اخذ جریمه بلامانع می‌باشد.

به گزارش فارس ماده ۱۳ ‌آیین‌نامه مذکور تصریح می‌کند: مشتریان زیر به مدت دو سال پس از تسویه بدهی از دریافت تسهیلات جدید محروم خواهند بود.

- مشتریانی که برای بار دوم در سرفصل مطالبات معوق قرار گرفته و ظرف سه ماه نسبت به بازپرداخت بدهی خود اقدام ننموده اند.

- مشتریانی که بیش از دو بار در سرفصل مطالبات معوق قرار گرفته اند.

بر این اساس موسسات اعتباری مکلفند در خصوص مشتریان موضوع این بند، بر اساس بند (۶) ماده (۳) عمل نماید. این گزارش حاکی است ماده ۲۳ ‌آیین‌نامه وصول مطالبات موسسات اعتباری را موظف به استفاده از کادر کارشناسی خود و با بهره‌گیری از شرکت‌ها و موسسات مشاوره‌ای کرده و خاطرنشان می‌کند این موسسات باید ضمن رعایت ضوابط در پرداخت تسهیلات، نظارت بر عملیات تعهدی‌گیرندگان تسهیلات را در اولویت عموم قرار داده و برنامه ریزی در رعایت انضباط برای پیگیری وصول مطالبات را در دستور کار خود قرار دهد.