حمیدرضا شماخی

به‌رغم پتانسیل بالای بیمه‌های زندگی ضریب نفوذ این رشته بیمه‌ای در کشور ما مناسب نیست. از راهکارهای توسعه بیمه‌های عمر آشنایی اقشار جامعه و سازمان‌ها با ابعاد مختلف مزیت‌های این پوشش‌های بیمه‌ای است. علاوه بر اینکه در بیمه‌های عمر غرامت‌های فوت، نقص عضو و حوادث پرداخت می‌شود، در صورت حیات فرد در انتهای قرارداد و یا فوت وی در طول مدت بیمه‌نامه مبلغی به‌عنوان سرمایه بیمه پرداخت خواهد شد. اما ابعاد دیگری از بیمه‌های زندگی که کمتر به آن پرداخته شده نیز می‌تواند بر جذابیت این پوشش‌ها اضافه کند. بیمه‌های عمر دارای مزایای مالیاتی متعددی برای افراد و سازمان‌های خریدار این پوشش‌ها است که توجه به آن می‌تواند مفید باشد. قانون‌گذار به‌دلیل ابعاد اجتماعی بیمه‌های زندگی و اثرات این پوشش‌ها در توسعه‌یافتگی یک کشور این مزیت‌ها را پیش‌بینی کرده است. در ادامه این موارد مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بخش اول: مزایای مختص اشخاص حقیقی خریدار بیمه‌های زندگی

اشخاص حقیقی در صورت خرید این بیمه‌نامه‌ها می‌توانند علاوه بر جبران غرامت فوت، نقص عضو و پس‌انداز برای آتیه خود، از مزایای مالیاتی زیر نیز برخوردار باشند.

۱. سرمایه بیمه‌های عمر در صورت فوت بیمه‌گذار از مالیات بر ارث معاف بوده و کل این مبلغ قابل پرداخت به ذی‌نفع (ورثه) خواهد بود. ماده ۲۴ ق.م.م

۲. سرمایه بیمه عمر در صورت حیات بیمه‌گذار که در پایان قرارداد به ذی‌نفع پرداخت خواهد شد از پرداخت مالیات معاف است. ماده ۱۳۶ ق.م.م؛ بنابراین بسیاری از خانوارهای ایرانی می‌توانند با یک آینده‌نگری و خرید بیمه‌نامه عمر درصدی از هزینه‌های برنامه‌های آتی خود را تامین کنند.

۳. به‌دلیل اثرات فراوان و مثبت اجتماعی بیمه‌های زندگی حق بیمه‌های این پوشش‌ها جزو هزینه‌های قابل قبول افراد در طول یکسال در نظر گرفته شده است. طبق قانون حق بیمه‌های عمر و حوادث از درآمد مشمول مالیات کسر شده و بیمه‌گذار مالیات کمتری پرداخت خواهد کرد. ماده ۱۳۷ ق.م.م

۴. هزینه‌های درمانی هر مودی بابت معالجه خود یا همسر، اولاد، پدر، مادر، خواهر و برادر تحت تکفل و حق بیمه‌های عمر و درمان از درآمد مشمول مالیات قابل کسر خواهد بود. ماده ۱۳۷ ق.م.م؛. به عنوان مثال اگر خانم سرپرست خانواری، درآمد یومیه خود را از طریق اجاره‌بهای ملک دومش تامین کنند با خرید بیمه‌نامه عمر از درآمد اجاره مشمول مالیات وی حق بیمه‌های بیمه‌های زندگی و فرانشیز خسارت‌های درمانی قابل کسر خواهد بود. بنابراین وی با خرید بیمه‌های زندگی علاوه بر تامین هزینه درمانی، غرامت‌های

فوت و نقص عضو و تامین آتیه، مالیات کمتری نیز پرداخت خواهد کرد.

بخش دوم: مزیت‌های اشخاص حقوقی خریدار بیمه‌های زندگی

کلیه سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی می‌توانند با خرید انواع بیمه‌های زندگی از مزیت‌های زیر برخوردار شوند: ۱. هزینه‌های بهداشتی، درمانی و وجوه پرداختی بابت بیمه‌های بهداشتی، عمر و حوادث ناشی از کار کارکنان برای کلیه سازمان‌ها جزو هزینه‌های قابل قبول مالیاتی بوده و از درآمد مشمول مالیات کسر خواهد شد. ماده ۱۴۸ ق.م.م

۲. حق بیمه‌های عمر و درمان از درآمد مشمول مالیات کارکنان قابل کسر می‌باشد. ماده ۱۳۷ ق.م.م

باتوجه به دو ماده فوق اگر اشخاص حقوقی بیمه‌نامه‌های عمر، درمان و حوادث گروهی برای کلیه کارکنان خود خریداری نمایند، حق بیمه‌های سهم کارفرما از درآمد مشمول مالیات آنها کسر خواهد شد و مالیات کمتری پرداخت می‌کنند. لذا توصیه می‌شود با توجه به سهم بالای دولت در اقتصاد کشور و تعداد زیاد شاغلان بخش دولتی و با عنایت به نتایج تحقیقات انجام شده در کشور که نشان‌دهنده گرایش بالای اقشار تحصیلکرده به بیمه‌های زندگی نسبت به سایر افراد جامعه است و از طرفی دیگر اغلب افراد شاغل در سازمان‌ها نیز دارای تحصیلات عالیه هستند، سازمان‌ها می‌توانند با اختصاص درصد کمی‌از درآمدهای خود به عنوان حق بیمه، کارکنان خود را تحت پوشش بیمه‌های زندگی قرار داده و میزان رضایت‌مندی شغلی آنها را افزایش دهند، اما موضوع قابل ذکر این است که به‌رغم صراحت قانونگذار در مواد قانونی فوق متاسفانه حوزه‌های مالیاتی برخی از هزینه‌های فوق را جزو هزینه‌های قابل قبول نمی‌پذیرند، بنابراین شایسته است با حمایت مسوولان دست‌اندرکار صنعت بیمه و سازمان امور مالیاتی هماهنگی‌های لازم در این زمینه انجام شده و رویه درست محاسبه مالیات اعمال شود و از این طریق موجبات گسترش بیشتر بیمه‌های زندگی و توسعه کشورمان فراهم شود.