دنیای اقتصاد - در حالی‌که براساس بخشنامه بحث‌برانگیز چند ماه پیش بانک مرکزی، سقف نرخ سود بانکی برای سپرده‌های یک ساله در حد ۱۵درصد تعیین شده است، همه بانک‌ها اعم از دولتی و خصوصی با روی آوردن به گواهی سپرده‌های ۱۹ساله که حتی برای زیر یک سال هم قابل نقد است (براساس بخشنامه نرخ سود سپرده برای زیر یک سال حداکثر باید ۹درصد باشد) باید گفت که تدبیر غیرکارشناسی بانک مرکزی با شکست روبه‌رو شده و مسوولان آن باید ضمن تردید در بخشنامه خود در آن بازنگری کنند. تردید بانک مرکزی در مورد یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها

فاطمه بهادری

افزایش تبلیغات بانک‌ها برای عرضه اوراق گواهی سپرده ۱۹درصد یکساله مسوولین بانک مرکزی را در خصوص ادامه اجرای طرح یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها نگران کرده است.

در حال حاضر اکثر بانک‌ها برای جذب بیشتر منابع، به انتشار اوراق گواهی سپرده ۱۹درصد برای یک سال اقدام کرده‌‌اند که استقبال روزافزون از این اوراق، موجب نگرانی مسوولین بانک مرکزی و بانک‌های فاقد این اوراق شده است؛ چرا که براساس دستورالعمل یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها که از آبان‌ماه امسال لازم‌الاجرا شده است، نرخ سود سپرده‌های یک ساله، حداکثر ۱۵درصد و به ترتیب برای سپرده‌های دو تا پنج ساله حداکثر ۱۶ تا ۱۹درصد است.

بنابراین عملا طرح یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها تحت‌الشعاع کمبود منابع بانک‌ها قرار گرفته است. همچنین در این میان، بانک‌هایی که گواهی سپرده ۱۹درصد یکساله عرضه نمی‌کنند با مشکل خروج منابع مواجه شده‌اند و این امر نیز نگرانی‌هایی را به وجود آورده است. برخی منابع نزدیک به بانک مرکزی می‌گویند: چنین فضایی که معلول کمبود منابع بانک‌ها است و نمی‌توان از ادامه روند آن جلوگیری کرد باعث شده تا مسوولین بانک مرکزی در خصوص کارشناسی بودن طرح یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها دچار تردید شوند. این طرح که از ابتدا با انتقادهایی از سوی بانک‌های خصوصی مواجه بود از سوی مدیران عامل بانک‌های دولتی با استقبال روبه‌رو شد. علی صدقی رییس شورای هماهنگی مدیران عامل بانک‌ها که در چند گفت‌وگو با خبرنگاران، از تعیین سقف سود سپرده برای بانک‌های دولتی انتقاد کرده بود، در پی ابلاغ دستورالعمل یکسان‌سازی نرخ سود، از این طرح استقبال کرد و گفت: هدف اصلی از تعیین نرخ سود سپرده بانک‌های خصوصی بالاتر از سود بانک‌های دولتی در ابتدا، شکل‌گیری بانک‌های خصوصی و افزایش رغبت و انگیزه در مردم برای سپرده‌گذاری در این بانک‌ها به دلیل سود بیشتر بود.

وی با بیان اینکه در شش سال گذشته بانک‌های خصوصی به خوبی شکل گرفتند و در حال حاضر از موقعیت خوبی در کشور برخوردار شده‌اند، گفت: تعیین سقف نرخ سود سپرده‌ها برای بانک‌های دولتی، نه تنها صحیح نیست بلکه برای سیستم بانکی مضر است. این درحالی است که برخی مدیران بانک‌های خصوصی با انتقاد از یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌ها تصریح کردند که با وجود گستردگی شعب بانک‌های دولتی، این دستورالعمل به ضرر بانک‌های خصوصی است. در این میان محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی با اشاره به ضرورت وجود فضای رقابتی یکسان در میان بانک‌های خصوصی و دولتی ابراز داشت: بانک‌های دولتی و خصوصی باید تا سقف یک نرخ ثابت، سود به سپرده‌های مردم بپردازند تا فضای رقابتی سالم در میان بانک‌ها برقرار شود. وی تاکید کرد: حداکثر سود سپرده‌های بلندمدت تعیین شده برای بانک‌ها متوسط نرخ تورم یعنی ۱۹درصد در نظر گرفته شد تا سپرده‌گذاران از انباشت پول خود در بانک‌ها متضرر نشوند.

وی هدف از محدودسازی استفاده از ابزار رقابتی نرخ سود سپرده‌ها را یکسان‌سازی فضای رقابت عنوان کرد و گفت: نباید منابع بانک‌ها در اثر پرداخت سود بیشتر دائم در حال جابه‌جایی باشد. وقتی نرخ سود یکسان باشد، بانک‌ها از شیوه‌های مشتری‌مداری برای جذب و حفظ مشتری استفاده می‌کنند. آمارهای بانک مرکزی به نقل از قضاوی قائم‌مقام بانک مرکزی نشان می‌دهند که حجم سپرده‌های بانک‌های دولتی در هفت ماه اول امسال ۵/۳درصد کاهش داشته‌‌اند.

قائم‌مقام بانک مرکزی با انتقاد از روند ارائه نرخ‌های سود بالا در بانک‌های غیردولتی تصریح کرد: نباید بین بانک‌های دولتی و غیردولتی رقابت غیرمنصفانه شکل بگیرد.

به گفته قضاوی، در هفت ماه ابتدای امسال، حجم سپرده‌های بانکی مستقیم وغیرمستقیم در بانک‌های دولتی نه تنها رشد نداشته بلکه با ۵/۳درصد کاهش مواجه شده است. در حالی که در همین مدت حجم سپرده‌های مستقیم و غیرمستقیم بانک‌های غیردولتی با ۶۵هزار میلیارد ریال افزایش همراه بوده و از ابتدای سال تاکنون ۲۲درصد رشد داشته است.