مانده مطالبات بانک‌ها  200هزار میلیارد تومان

حمید رضا اسلامی منوچهری

تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از متغیرهای پولی و اعتباری سال جاری حاکی است، کل مطالبات نظام بانکی از بخش‌های دولتی وغیردولتی در پایان سه ماهه دوم امسال از مرز ۲۰۰هزار میلیارد تومان گذشته و به رقم بی‌سابقه ۲۰۰هزار و ۴۷۱میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که مانده نقدینگی در مدت یاد شده به رقم ۱۶۷هزار و ۶۰۹میلیارد تومان افزایش یافته است.

گزارش‌های رسمی در ماه‌های گذشته مطالبات معوق نظام بانکی را ۲۰ هزار میلیارد تومان و برآوردهای غیررسمی این رقم را ۴۰ هزار میلیارد تومان گزارش کرده‌اند.

بیشترین مطالبات نظام بانکی در سه ماهه دوم سال ۸۷ از بخش غیردولتی با رقم بیش از ۱۷۲هزار میلیارد تومان است. بدهی بخش دولتی به بانک‌ها اعم از دولت و شرکت‌ها و موسسات وابسته به دولت در این مدت به رقمی بیش از ۲۷هزار میلیارد تومان رسیده است.

بدهی دولت و شرکت‌ها و موسسات دولتی شامل بدهی به بانک مرکزی و بانک‌های تجاری می‌شود. بدهی دولت به بانک مرکزی در دوره یاد شده به رقمی بیش از ۹هزار و ۸۰۰میلیارد تومان و به بانک‌ها به رقمی بیش از ۸هزار و ۵۰۰میلیارد تومان رسیده که نسبت به پایان سال گذشته کاهش نشان می‌دهد. اما بدهی بخش غیردولتی به بانک‌های تجاری و تخصصی در سه ماهه دوم امسال نسبت به اسفند ماه سال ۸۶ رشدی معادل ۷/۱درصد داشته و از ۲/۲درصد به ۹/۳درصد رسیده است. در همین مدت مانده سپرده‌های بخش دولتی شامل دولت و شرکت‌ها و موسسات دولتی به ترتیب به بیش از ۳۶ هزار میلیارد تومان و ۲۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است که ۸/۴۶ و ۱/۳۱ درصد رشد نسبت به پایان سال گذشته داشته است.

رشد ۱۶درصدی پایه پولی

براساس گزارش رسمی بانک مرکزی در سه ماهه دوم سال جاری پایه پولی که به پول پرقدرت شهرت یافته و عامل مهمی در افزایش نقدینگی و تورم است با ۱/۱۶درصد رشد نسبت به پایان سال گذشته به رقمی بیش از ۴۲هزار میلیارد تومان رسیده است. پول شامل اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و سپرده‌های دیداری (حساب جاری) در سه ماهه دوم امسال ۸درصد رشد منفی داشته و به رقمی بیش از ۴۹هزار میلیارد تومان رسیده است. در همین مدت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص با رشدی ۳/۳۰درصدی نسبت به اسفندماه سال ۸۶ به رقمی بیش از ۱۰هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.سپرده‌های دیداری در این مدت با رشد منفی ۱۴درصد نسبت به پایان سال گذشته به بیش از ۳۸هزار میلیارد تومان رسیده است.سپرده‌های غیردیداری (شبه پول) یا همان سپرده‌های بلندمدت بانکی در این مدت با ۶/۶درصد رشد به بیش از ۱۱۷هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. رشد منفی سپرده‌های دیداری و رشد ناچیز سپرده‌های کوتاه‌مدت در پایان شهریور ماه امسال اقدام بانک مرکزی برای یکسان‌سازی نرخ سود سپرده‌های بانکی را که در واقع امتیازی به بانک‌های دولتی بود، توضیح می‌دهد. رشد قابل توجه اسکناس و مسکوک در شرایطی که بانکداری الکترونیکی به عنوان گزینه محتوم نظام بانکی پذیرفته شده نیز قابل تامل است.

بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی

در سه ماهه دوم سال جاری به‌رغم کنترل شدید بانک مرکزی در مورد اضافه برداشت بانک‌ها بدهی نظام بانکی اعم از بانک‌های تجاری و تخصصی از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است. مانده بدهی بانک‌های تجاری کشور در پایان سه ماهه دوم سال جاری با ۹/۶۱درصد رشد نسبت به پایان سال گذشته به بیش از ۱۳هزار میلیارد تومان رسید و مطالبات بانک مرکزی از بانک‌های تخصصی در مدت یاد شده با رشدی معادل ۶۰درصد به بیش از ۸هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. در سه ماهه اول سال جاری این رشد به ترتیب ۳/۲۸ و ۱/۲۸درصد بوده است.

خالص دارایی‌های خارجی

خالص دارایی‌ خارجی بانک مرکزی در پایان شهریور ماه امسال با ۵/۲۱درصد رشد نسبت به پایان سال گذشته به بیش از ۵۳هزار میلیارد تومان رسید. در حالی که خالص دارایی‌ خارجی بانک‌ها در این مدت با ۱/۱۲۵درصد رشد منفی مواجه بوده و به منفی ۸هزار و ۳/۷۸میلیارد ریال کاهش یافته است. در مجموع خالص دارایی خارجی نظام بانکی در پایان سه ماهه دوم امسال با ۵/۱۱درصد رشد نسبت به اسفند ماه سال گذشته به بیش از ۵۲هزار میلیارد تومان رسیده است.