زمان به نفع صفرهای پول ملی نیست

ثبات سیاسی، حقوقی و قضایی برای جذب سرمایه خارجی بستگی دارد. برای عضویت در سازمان جهانی تجارت و هم سو بودن با تحولات بین‌المللی نیز باید به اصول و قوانینی که در سطح جهان شناخته شده است احترام گذاشته و آنها را رعایت کرد؛ یکی از این موارد ارزش‌گذاری پول ملی است.

ارزش پول ملی هر کشور به عوامل بسیاری از جمله موقعیت اقتصادی آن کشور در سطح جهانی، کارایی دولت در تامین هزینه‌ها و تورم‌های دو رقمی از سال ۵۱ تاکنون نیز باعث تضعیف ارزش پول ملی شده است؛ به طوری که ۱۰۰۰ تومانی سال ۵۱ در حال حاضر معادل ۲۰۰ تا ۳۰۰‌هزار تومان ارزش دارد.

تشکیل ستاد ارزش‌گذاری پول ملی

به گزارش ایسنا در راستای تقویت ارزش پول ملی که یکی از هفت محور طرح تحول ساختاری است علاوه‌بر ایجاد شورای مشورتی ارزش‌گذاری پول ملی در کارگروه تحولات اقتصادی، ستاد ویژه‌ای در بانک مرکزی به منظور تدوین مراحل مختلف اصلاحات پولی و حذف صفر از اسکناس تشکیل شده است.

چندی پیش نیز قائم مقام بانک مرکزی از دو تدبیر برای تقویت ارزش پول ملی خبر داده و گفته بود که در کوتاه‌مدت استفاده از اسکناس درشت مورد توجه است و در میان مدت حذف تعدادی از صفرهای اسکناس و احتمالا تغییر واحد پولی و نیز ارتقای سطح بهره‌مندی جامعه از بانکداری الکترونیکی می‌تواند موجب تقویت ارزش پول ملی شود.

وزیر امور اقتصادی و دارایی هم اعلام کرده که متعاقب نظر بانک مرکزی برای حذف صفرهایی از اسکناس بررسی این موضوع در کارگروه تحول اقتصادی تصویب شده است. هر چند این امر می‌تواند گام مهمی در راستای ارزش‌گذاری پول ملی باشد، اما کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی در این زمینه دیدگاه‌های متفاوتی دارند.

آنها معتقدند؛ حذف صفر از اسکناس‌ها، استفاده از ایران‌چک درشت و توجه به بانکداری الکترونیک ابزارهایی برای رفاه هستند و موجب تسهیل در مبادله و صرفه‌جویی در برخی هزینه‌ها می‌شوند، اما در نهایت برای افزایش ارزش پول ملی باید تورم را مهار و تولید را افزایش داد.

ثبات در سیاست‌های اقتصادی

دکتر محمدرضا واعظ مهدوی، معاون سابق سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در این‌باره می‌گوید: بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و تورم مکانیسم‌های خاصی را پیشنهاد می‌کند، اما ایجاد ثبات در سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی، گسترش اعتماد شهروندان نسبت به سیاست‌های مالی دولت و ارتقای سرمایه اجتماعی که در ماده ۹۸ برنامه چهارم نیز لحاظ شده از این مکانیسم‌ها کارآمدتر و مهم‌تر هستند.

به گفته او حذف صفرها به بروز مشکلاتی منجر می‌شود و حتی سبب می‌شود که برخی اسکناس‌های ریز و سکه‌های مورد استفاده مردم در این تغییرات، گم و فاقد ارزش شوند.

ایجاد نابسامانی در جامعه

دکتر کاوه سرمست کاهش تعداد صفرهای اسکناس‌ها را با ارزش گذاری پول ملی بی‌ربط می‌داند و تاکید می‌کند: با حذف تعداد صفرها هیچ تغییری در فرآیندهای اقتصادی ایجاد نمی‌شود و فقط نابسامانی به وجود می‌آید، معمولا این راهکار در کشورهایی استفاده می‌شود که تعداد صفرهای اسکناس‌شان زیاد است. به هر حال این امر نه تنها در کاهش تورم و تقویت ارزش پول ملی نقشی ندارد بلکه می‌تواند باعث افزایش تورم نیز شود زیرا ارزش اسکناس را کاهش می‌دهد.

این اقتصاددان معتقد است: کشورهای همجوار ایران نیز در انجام مبادلات ارزی، ریال را به معنای واقعی قبول ندارند زیرا سیستم‌های بین‌المللی خارجی نیز اطلاع دارند که پشتوانه پولی کشور به اندازه نقدینگی ما نیست حال اگر بتوانیم با افزایش اندوخته‌ ذخیره ارزی، ارزش واقعی پول ملی کشور را افزایش دهیم، به طور مسلم ارتباط اقتصادی بین‌المللی ما تقویت خواهد شد.

سعید لیلاز ، کارشناس اقتصادی ‌ هم می‌گوید: حذف صفر از اسکناس‌ها علاوه‌بر اینکه در جامعه تنش ایجاد می‌کند، اتفاق اقتصادی خاصی را در پی ندارد و تا مردم خودشان را با اسکناس‌های جدید تطبیق دهند جامعه تا حدی متلاطم خواهد شد.

حل مقطعی مشکل

دکتر محمدقلی یوسفی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی هم معتقد است که استفاده از ایران‌چک بانک مرکزی و حذف صفر از اسکناس مشکل را به صورت مقطعی تخفیف می‌دهد، اما تا زمانی که مشکل را به صورت ریشه‌ای حل نکنیم، این مسکن‌ها کافی نیستند.

سیدعباس موسویان، مجری کمیته بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا حذف دو یا سه صفر یا حذف چهارصفر را فقط با کارشناسی تایید می‌کند و می‌گوید: ما باید کالاهایی را که در حال حاضر در بازار معامله می‌شوند به درستی در نظر بگیریم و این مساله باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که هر واحد پولی ‌بتواند با معاملات خرد تطابق داشته باشد.