سود در صنعت بیمه کمتر از اوراق مشارکت

لیلا اکبرپور

کم بیمه‌گی، کسب سود اندک، دامپینگ، حق بیمه‌ها و خسارات معوق و رفتار غیرحرفه‌ای در بازار از یک سو و اجرای سیاست‌های کلی اصل۴۴ و تلاش ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی از سوی دیگر این صنعت را در دوره جدیدی از بلوغ قرار داده و... توفان تغییرات خواسته یا ناخواسته این صنعت را تسلیم به قبول شرایط جدید خواهد کرد. از این رو گردهمایی علمی با حضور کارشناسان ارشد صنعت بیمه برگزار شد و چالش‌های پیش روی صنعت بیمه از منظر فعالیت در بازار آزاد رقابتی و مدیریت صحیح ریسک‌ها مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

رییس کل بیمه مرکزی ایران ریاست گردهمایی علمی مذکور را بر عهده داشت و آمادگی خود را برای هم‌اندیشی بیشتر با صاحب‌نظران به منظور رفع مشکلات صنعت بیمه و توسعه آن در اقتصاد کشور اعلام کرد.

بیمه را قربانی نمی‌کنیم

دکتر فرشباف ماهریان، رییس کل بیمه مرکزی ایران با بیان اینکه ایجاد زیرساخت‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی بحث اصلی اکثر کشورها است، گفت: در ایران نیز پیگیری‌های اجرایی سیاست‌های کلی اصل ۴۴ می‌تواند به عنوان زیرساختی‌‌ترین قوانین کشورمان باشد و این سیاست‌ها فرصتی را برای صنعت بیمه فراهم کرده تا بتواند همگام با سایر بخش‌های فعال اقتصادی به جایگاه واقعی خود دست یابد.

او طراحی و برنامه‌ریزی اصولی در روند طرح تحول صنعت بیمه را زیرساخت مهمی برای توسعه اقتصاد کشور نامید و گفت: صنعت بیمه باید بتواند یک امنیت روانی اجتماعی و اقتصادی مناسبی را برای سرمایه‌گذاران به منظور توسعه سرمایه‌گذاری در کشور فراهم کند و نظام مالی کشور براساس پشتوانه انواع پوشش‌های بیمه‌ای منابع خود را به درستی مدیریت و اثرگذاری کلیدی بیمه را در فرآیند توسعه احساس کند. فرشباف هشدار داد که صنعت بیمه در بازار رقابتی نباید قربانی شود و بیمه مرکزی به موازات اجرای طرح تحول صنعت بیمه با رفتار غیرحرفه‌ای برخی بیمه‌گران و فرصت‌طلبی‌ های برخی بیمه‌گذاران که بسیار خطرساز است برخورد خواهد کرد تا فضای کسب و کار سالم و حرفه‌ای باشد و متخصصین فرصت رضایت در بازار را داشته باشند.

حاکمیت شرکتی

نادر مظلومی عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی و شورای عالی بیمه نیز در این گردهمایی علمی گفت: برای متحول شدن نیازمند یک جهش هستیم.

او یادآور شد: وقتی برنامه طرح تحول برای اولین بار در کشور مطرح و تدوین شد، به‌رغم تمام محورهای مورد بحث این برنامه یک جهت مشخص نداشت و اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت در آن شفاف نبود و همین سردرگمی موجب شد تا این برنامه به بیمه مرکزی ایران ارجاع و بار دیگر مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

مظلومی ادامه داد: بیمه مرکزی سعی کرد به این برنامه جهت دهد و بحث بررسی چالش‌های جهانی شدن در صنعت بیمه می‌تواند همان انگیزه باشد.

عضو شورای عالی بیمه یادآور شد: صنعت بیمه در مذاکرات اکثر کشورهایی که در حال پیوستن به WTO بودند، به خاطر آماده نبودن زیرساخت‌ها قربانی شد و مسوولان اقتصادی به‌خاطر حفاظت از بخش‌های دیگر اقتصادی به این قربانی شدن صنعت بیمه رضایت دادند که نتیجه آن مواجه شدن با حضور شرکت‌های بیمه خارجی قدر در بازار و رقابت سنگین در جهان بود.

مظلومی گفت: باید مراقب بود تا در ایران هم این اتفاق رخ ندهد و حداقل صنعت بیمه سالم محلی حامی اقتصاد محلی باشد.مظلومی بحث حاکمیت شرکتی و مدیریت ریسک را کف مثلث سه‌وجهی نام برد که در راس آن پیوستن به WTO قرار دارد.

او گفت: در دنیا دو مقوله حاکمیت شرکتی و مدیریت ریسک که به دنبال تخلفات و سوءمدیریت در شرکت‌های آمریکایی و اروپایی رخ داد به عنوان دو بحث مهم تعقیب می‌شود، چرا که سوءمدیریت و زیان یک شرکت منجر به زیان هزاران سهامدار، پرسنل و مشتری تمام خواهد شد.

به گفته وی، در دنیایی که اساس کارش شفاف‌سازی است نداشتن گزارش‌های مالی شفاف مجالی برای ادامه کار نمی‌دهد.او از مدیریت ریسک به عنوان یک ابزار درست حاکمیت شرکتی نام برد و گفت: چنانچه مباحث حاکمیت شرکتی و مدیریت ریسک در صنعت بیمه کشورمان به درستی اجرا شود، سایر مسائل و مشکلات بیمه در کشورمان به‌تدریج حل خواهد شد و قابلیت رقابت‌پذیری تحقق می‌یابد.

انتقاد از کم بیمه‌گی

حمید تاجیک دبیر کل کنفرانس بین‌المللی مدیریت ریسک یکپارچه و چالش‌های جهانی‌سازی در صنعت بیمه کشور در این گردهمایی علمی گفت: در صنعت بیمه کشورمان حتی مدیریت ریسک‌هایی که خود شرکت‌های بیمه را تهدید می‌کند به صورت نهادینه مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

او با انتقاد از کم بیمه‌گی رایج در بازار به ویژه در رشته آتش‌سوزی، کاهش نفع بیمه‌گری را بزرگ‌ترین ریسک برای موسسات بیمه نام برد و اظهار داشت:‌ ارزیابی ریسک اکنون به صورت فیزیکال است و اقلام ترازنامه و شرایط مالی شرکت‌ها مورد بررسی قرار نمی‌گیرد.

دبیر کنفرانس، خود بیمه‌گری را موجب انتقال ریسک‌های نامطلوب به صنعت بیمه دانست و خاطرنشان کرد: با این روش ریسک‌های مطلوب‌ نزد بیمه‌گذار می‌ماند و خود بیمه‌گری در بلندمدت باعث می‌شود ترکیب پرتفوی موسسات بیمه پراکندگی و تنوع لازم را نداشته باشد. او خواستار ارتقای قدرت چانه‌زنی صنعت بیمه در کشور شد و ادامه داد: نرخ، شرایط و مقررات دستوری که فاقد مسائل حرفه‌ای است باید منحل شود، چرا که زیان بیمه‌گران سرایت آثار خسارت به بیمه‌گذاران است. او فقدان نیروهای متخصص در ارزیابی ریسک‌ها را مشکل دیگر صنعت بیمه نامید و گفت: نرخ‌شکنی‌های غیرحرفه‌ای در بازار تبدیل به بزرگ‌ترین ریسکی شده که صنعت بیمه کشورمان را تهدید می‌کند و جای امیدواری است که رییس کل بیمه مرکزی در صدد مقابله با دامپینگ است.

مالکان دولتی

هدایت‌ا... رضایی رییس هیات مدیره شرکت خدمات بیمه‌ای دناتوانا حضور توانمند صنعت بیمه در رقابت سنگین بازارهای جهانی را مستلزم سازوکارهای علمی و دانش فنی عنوان کرد و گفت: حضور در سازمان‌ جهانی تجارت تعریف خاص خود را دارد و باید سعی کرد تا کمترین آسیب صنعت بیمه را تهدید کند.

رییس هیات‌مدیره دناتوانا یادآور شد: آیا حضور سهامداران بزرگ دولتی در ترکیب صاحبان سهام شرکت‌های بیمه خصوصی شرایط رقابت در بازار آزاد را امکان‌پذیر می‌کند.

انتقال دانش‌ روز

آیت‌ کریمی عضو هیات مدیره بیمه پارسیان نیز در خصوص پیوستن به سازمان جهانی تجارت و چالش‌های صنعت بیمه در این مسیر گفت:‌ اکنون صنعت بیمه در دوران گذار قرار دارد و پیوستن ایران به WTO در خوشبینانه‌ترین حالت ۱۰ تا ۱۵ سال به‌طول می‌انجامد. او افزود: طی سال‌های آتی باید ابزارهای لازم را فراهم و تعرفه را به تدریج حذف کرد تا بازار در شرایطی رقابتی قرار گیرد.

کریمی با اشاره به اینکه طبقه‌بندی ریسک برای هیچ یک از رشته‌ها وجود ندارد، خاطرنشان کرد: آمار و اطلاعات درست در صنعت بیمه کشورمان وجود ندارد و به شدت نیازمند ابزارهای نوین نظارت مالی هستیم. عضو هیات‌مدیره بیمه پارسیان از محدودیت‌ سرمایه‌گذاری و نبود اطلاعات شفاف به عنوان چالش‌های اساسی بیمه‌گری در ایران نام برد و گفت: بیمه‌گران بر اساس بازدید اولیه کارشناس اقدام به صدور بیمه‌نامه و پذیرش ریسک می‌کنند، در حالی که بحث مدیریت ریسک بسیار فراتر از این است.

فرصت‌های از دست رفته

نصرت‌ا... نوربخش، مدیرعامل شرکت خدمات بیمه‌ای جنوب شرق در گردهمایی علمی یکپارچه‌سازی مدیریت ریسک و چالش‌های صنعت بیمه برای حضور در بازار جهانی تجارت یادآور شد: صنعت بیمه در سال‌های اخیر فرصت‌های زیادی را که می‌توانست از آن استفاده کند از دست داد که مبنای اصلی آن به نبود نیروهای انسانی متخصص در صنعت بیمه برمی‌گردد و کمبود نیروهای مجرب در بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه به شدت احساس می‌شود.

او توسعه اقتصادی در عصر جدید را منوط به فکر خلاق و جوان و متکی بر دانش روز عنوان کرد و گفت: صنعت بیمه امروز در جایگاهی قرار دارد که طی ۳۷ سال خدمت خود در صنعت بیمه، بی‌سابقه است. نوربخش با اشاره به اینکه عملیات بیمه‌ای در کشور سودآور نیست، گفت: چنانچه سود ابرازی ۱۲۵میلیارد تومانی صنعت بیمه در سال ۸۶ را که پس از کسر ۲۵درصد مالیات به ۹۵میلیارد تومان کاهش می‌یابد با سرمایه‌های ثبتی شرکت‌ها مقایسه کنیم، سودی نزدیک ۱۵درصد حاصل می‌شود که حتی کمتر از سود اوراق مشارکت است.

به گفته او اگر دارایی‌ها به این رقم اضافه شود، این سود به ۳درصد تقلیل می‌یابد که عمدتا از محل سرمایه‌گذاری‌ها است. این کارشناس بیمه گفت: فراموش نکنیم وظیفه اصلی شرکت‌های بیمه تولید بیمه‌نامه و ارائه خدمات بیمه‌ای است و کسب سود از منابع در اختیار جزو فعالیت‌های حاشیه‌ای آن است و صنعت بیمه باید بتواند با استراتژی واحدی به جایگاه منطقی خود از نظر سودآوری دست یابد.

او ادامه داد: امروز شرکت‌های بیمه ایران، نقش جلوداری بیمه‌گران اتکایی را بازی می‌کنند و به غیر از اتومبیل، واگذاری اتکایی در تمام رشته‌ها مشاهده می‌شود.

نوربخش حق بیمه تولیدی کشور به غیر از رشته‌های اتومبیل را معادل ۷۵۰میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: این رقم هم، تناسبی با حجم دارایی‌های کشور ندارد.

مدیرعامل شرکت خدمات بیمه‌ای جنوب شرق، استقلال صنعت بیمه در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در خصوص مباحث بیمه‌ای کشور را گام اول حرکت در مسیر تحول نامید و گفت: باید به صنعت بیمه نگاه بیمه‌ای داشته باشیم، چرا که نگاه تجاری بدون نگاه بیمه‌ای درست نیست.

ضریب نفوذ بیمه

یونس مظلومی، مدیرعامل شرکت خدمات بیمه‌ای سایان از ضریب نفوذ بیمه به عنوان یک شاخص مهم ارزیابی نام برد و گفت: ضریب ۵/۱درصدی بیمه در کشورمان گویای وضعیت این صنعت در کشور است.

او افزود: براساس گزارش مطالعاتی سیگما، ضریب نفوذ بیمه بازرگانی در کشورمان بین ۸۶ کشور در رتبه ۷۴ قرار دارد که نشان‌دهنده محدودیت و کاستی‌های فراوانی است.

مظلومی، نبود یک نرم‌افزار جامع اطلاعاتی در صنعت بیمه را یک مشکل بزرگ در ارزیابی ریسک‌ها عنوان کرد و گفت: هیچ یک از بیمه‌گران ایران توانایی ارزیابی میزان ریسک‌هایی که تحت پوشش دارند را نداشته و نمی‌توانند با استفاده از آمار و اطلاعات جامع اعلام کنند روی چه ریسک‌هایی هستند.

مدیر اجرایی

عبدالمحمود ضرابی، مدیرعامل بیمه کارآفرین نیز گفت: نبود اطلاعات درست و ارائه گزارش‌های غلط از سودآوری شرکت‌های بیمه به مسوولان ارشد اقتصادی کشور، موجب ارزیابی اشتباه از عملکرد این صنعت شد.

او افزود: سخنرانان و منتقدان عالی از صنعت بیمه در کشور هستند که هیچ‌کدام نمی‌توانند در جایگاه یک مدیر اجرایی قرار گیرند.

دغدغه‌های بزرگ

قدرت‌ا.... اسدی، مدیرعامل بیمه توسعه گفت: وقتی مدیران شرکت‌های بیمه دغدغه مقابله با دامپینگ، اجرای قانون جدید بیمه شخص ثالث، محدودیت جذب نماینده، محدودیت سرمایه‌گذاری و ابتدایی‌ترین شرایط فعالیت در بازار بیمه را دارند، فرصتی برای فکر کردن به سازمان جهانی تجارت نخواهند داشت.

او افزود: کارشناسان بیمه ورشکستگی را پیش‌بینی می‌کنند و شرکت‌های بزرگ بیمه اقدام به نرخ‌شکنی. در این بازار چگونه به سازوکار پیوستن به WTO فکر کنیم؟

فاصله آرمان تا اجرا

عباسی، مدیرعامل بیمه معلم نیز گفت: کشورهای جهان سوم همواره از خلأ میان آرمان و اجرا رنج می‌برند.

او افزود: باید از وضعیت موجود صنعت بیمه یک تصویر روشن ساخت و کمبودهای آن را برای رسیدن به یک وضعیت مطلوب استخراج و راهکار مناسب برای رفع آن اندیشید.

الگوسازی بومی

ریاحی‌فر، مدیر بیمه‌های اشخاص بیمه ایران نیز با بیان اینکه هر کشوری برای فعالیت‌های خود یک الگوی رفتاری دارد، خواستار یک الگوی بومی برای رشته‌های بیمه‌ای در کشور شد.