دنیای اقتصاد - سیاست صحیح و قابل‌تایید بانک مرکزی در انتقال افزایش بین‌المللی ارزش دلار به بازار ارز باعث شد تا دلار آمریکا به همان نسبتی که در برابر یورو تقویت می‌شود در برابر ریال نیز تقویت شود. بیم آن می‌رود که با رسیدن دلار به مرز هزار تومان، بانک مرکزی تحت‌فشار قرار گیرد که در این صورت فشار به پول ملی به آینده‌ای نه چندان دور منتقل خواهد شد و در چنین صورتی جلوگیری از آشفتگی در بازار ارز غیرممکن خواهد شد. دلار ۹۸۵تومان شد

مسعودرضا طاهری

مظاهری: ارز محوری ما یورو است

نرخ دلار آمریکا در بازار داخلی بین ۹ تا ۱۳تومان افزایش یافت و تا سطح ۹۸۵تومان نیز معامله شد.

نرخ برابری یورو در مقابل دلار آمریکا که به ۶۰/۱ نیز رسیده بود روز گذشته به رقم ۴۱/۱ رسید. در بازار سنگاپور این نرخ حتی به ۴۰۷۵/۱ نیز رسیده بود.

نرخ برابری پوند انگلیس در مقابل دلار نیز از ۲ فراتر رفته بود که این‌روزها بحران اقتصادی در انگلیس این رقم را تا حد۷۶۱۳/۱ پایین آورده است.

روز گذشته خبر تصاحب دولتی دو وام‌دهنده بزرگ آمریکا(Fannie Mae and Freddie Mac) موجب رشد شدید نرخ دلار در مقابل یورو شد و کاهش تقاضا برای نفت که آنرا تا حد ۱۰۵دلار پایین آورده بود نیز بر شدت این نوسان افزود.ارزش دلار آمریکا در پایان فروردین‌ماه امسال در بازار داخلی در حدود ۹۱۱تومان بود که روز گذشته این نرخ در حدود ۹۸۲تومان برای اسکناس و ۹۸۵تومان برای حواله خرید اعلام شد که ۷۹/۷درصد رشد داشت و تقریبا ۷۴تومان رشد قیمت را ثبت کرده است.

نرخ یورو نیز در این مدت از حد ۱۴۲۸تومان به ۱۳۸۸تومان افت کرده که حدود ۸۰/۲درصد کاهش ارزش داشته است. هر یورو در این ۶ماه تقریبا ۴۰تومان ارزان شده است.

پوند انگلیس نیز از نرخ ۱۸۱۰تومان و حتی ۱۸۴۰تومان پایان تیرماه به حد ۱۷۵۰تومان رسیده که در بدترین شرایط تقریبا ۸/۴درصد و حدود ۹۰تومان افت ارزش را تجربه کرده است.

رشد شدیدتر ارزش دلار روز گذشته ۱۰دلار از ارزش هر اونس طلا کاست که افت ۳هزار تومانی نرخ سکه بهار آزادی را نیز سبب شد. افزایش بهای دلار آمریکا در بازار داخلی از یک سو تاثیر مستقیمی از نرخ برابری آن در مقابل سایر ارزهای عمده از جمله یورو دارد که روز گذشته تا حد ۴۱۴۳/۱ به ازای هر یورو در ساعت ۱۴ به وقت تهران رسیده بود و از سوی دیگر بازتاب سبدگردانی‌های ارزی بانک‌مرکزی است.

با شدت گرفتن افزایش ارزش یورو در مقابل دلار آمریکا در بازارهای جهانی که تقریبا از ۳ سال پیش آغاز شد دولت آمریکا با برنامه‌ریزی دقیق با اهدافی چون مقابله با کسری تراز تجاری خود در مقابل چین که از شناور ساختن ارز خود (یوآن) طفره می‌رفت و کالاهای خود را ارزان به آمریکا و همچنین سراسر جهان صادر می‌کرد از تضعیف دلار آمریکا حمایت می‌کرد. مقابله با بازار اروپا و کالاهای ارزان‌تر اروپایی نیز هدف دیگری در پشت پرده تضعیف دلار به شمار می‌رفت. نرخ بهره ۲۵/۵درصدی در آمریکا از دو سال پیش نیز با بروز برخی آثار شدید کسری بودجه دولت در کاهش رشد اقتصادی با تصمیمات پیاپی فدرال رزرو رو به کاهش نهاد که خود اهرمی دیگر برای کاهش ارزش دلار در مقابل سایر ارزهای دیگر جهان بود. آثار کاهش رونق اقتصادی نیز منجر به رشد تورم شد و نهایتا عدم توانایی بازپرداخت اقساط وام‌های مسکن توسط مردم وارد مرحله جدیدی شد، برخی بنگاه‌های بزرگ اعطای وام به کمک آمدند و وام‌های مردم را با نرخ بهره بیشتری بازخرید کردند. این بنگاه‌ها نیز در بازپس‌گیری اقساط خود دچار مشکل شدند و طی یک سال و اندی با ورشکستگی و افت ارزش سهام مواجه شدند که هر روز بر کاهش نرخ دلار در مقابل ارزهای عمده جهان می‌افزود.

پیوستگی بازارهای مالی آمریکا و اروپا بحرانی موسوم به Sub-prime را از آمریکا به اروپا و حتی آسیا منتقل کرد البته تزریق میلیاردها دلار توسط بانک مرکزی آمریکا به بانک‌هایش قدری از شدت بحران را فرونشاند.

در عین حال نرخ رشد اقتصادی آمریکا به ۲/۱درصد رسید و تبعات کاهش رونق اقتصادی در آمریکا، جهان را با کاهش تقاضای مواد اولیه، نفت، فولاد و سایر کالاها مواجه کرد.

کاهش شدید تقاضا در بازار برای کالاها به ویژه نفت (اگرچه مدت کوتاهی به دلایل سیاسی و حملات لفظی مقامات خاورمیانه و برخی حوادث طبیعی بالا رفت) خود به خود به کمک آمریکا آمد. انتشار آمار جدید نرخ رشد ۳/۳درصدی اقتصادی در آمریکا چشم‌انداز بهتری برای دلار تصویر کرد.از دو سال پیش نیز بانک مرکزی ایران با اتخاذ تصمیمی جدی در ترکیب ذخایر ارزی کشور رقمی در حدود ۵۰درصد از حجم دلار آمریکا را از ترکیب ذخایر ارزی کم کرد و به مرور یورو را جایگزین آن ساخت. اگرچه این سیاست بارها توسط روزنامه‌ دنیای‌اقتصادمورد موشکافی قرار گرفت اما مقامات بانک مرکزی (شاید) به دلایل امنیتی در بازارهای ارز از بیان مستقیم این تصمیم که یورو ارز محوری کشور شده و کم کم قیمت دلار را باید شناور کرده و یورو را کنترل کرد، خودداری کرده‌اند. تا اینکه به گزارش ایلنا رییس کل بانک مرکزی اذعان کرد: «ارز مداخله‌ای ما یورو است، به عبارت دیگر نرخ یورو را بانک مرکزی تعیین می‌کند و قیمت بقیه ارزها متناسب با آن تعیین می‌شوند.»

آثار این تصمیم شاید زمانی نتایج راستی آزمایی آن را عیان سازد که روند نرخ دلار را طی روزهای اخیر در مقابل ارزهای قدرتمند دنیا افزایشی ببینیم و چشم‌انداز آن نیز از رشد شدیدی حکایت دارد. از سوی دیگر با وجود تحولات شدید نرخ دلار برخی با دیدگاهی افراطی سخن از حفظ ارزش پول ملی با کاهش ارزش دلار تا حد ۴۵۰تومان نیز گفته‌اند که از شواهد و قراین پیدا است که موردنظر کارشناسان بانک مرکزی نبوده است.