محمد افراز کنجین

محمد مساح

موسسات و بازیگران بازارهای مالی پیوسته به دنبال شناخت جهت آینده‌دلار و یافتن ارزش آن هستند و این گفتار نیز در پی آن است که بر اساس داده‌های موجود وضعیت آینده‌دلار را روشن سازد. داده‌های اقتصادی آمریکا هنوز نشانه‌هایی مبنی‌بر پایان دوران رکود اقتصادی از خود نشان نداده‌اند. کاهش رشد اقتصادی، افزایش بیکاری، افت شاخص‌های صنعت، وضعیت نامطلوب مسکن و کاهش میزان مخارج مصرفی رکود را به تصویر می‌کشد. با وجود کاهش ۲۵/۳درصدی نرخ بهره گزارش‌های اقتصادی ضعیف هستند و نگرانی از فشارهای تورمی در آمریکا قوت گرفته است.

در شرایط کنونی افزایش قیمت کالاها و به دنبال آن افزایش تورم جهانی به عنوان ریسک بازارهای مالی مطرح است. «بن برنانکی» رییس بانک مرکزی آمریکا در نشست روز ۲۵ ژوئن با ثابت نگه داشتن نرخ بهره از افزایش سطح عمومی قیمت‌ها به عنوان مساله نگران‌کننده یاد کرد و از سیاستگذاران پولی درخواست نمود، علاوه بر دقت نظر بیشتر نسبت به موضوع تورم راهکاری را برای آن ارائه دهند.

برآوردها حاکی از ادامه دار بودن روند افزایشی قیمت نفت است و پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌ها از سطح ۱۵۰‌دلار نیز فراتر روند و در بلندمدت به سطح ۲۰۰‌دلار نزدیک شوند.

این موضوع موجب افزایش نگرانی و حساسیت نسبت به افزایش تورم شده و در صورت چنین رخدادی انتظار بر آن است که ایالات‌متحده با مساله رکود تورمی روبه‌رو گردد. افزایش قیمت نفت نه تنها می‌تواند رشد اقتصادی در آمریکا را کاهش دهد، بلکه به کشورهای صنعتی دیگر نیز ضربه وارد خواهد کرد. تثبیت قیمت نفت بر بالای ۱۴۰‌دلار برای هر بشکه رشد اقتصادی آمریکا را به زیر یک‌درصد خواهد کشاند و زمینه را برای تضعیف بیشتر ‌دلار فراهم می‌آورد.

طی هفته‌های اخیر افزایش بازدهی اوراق قرضه نشانه‌های تورمی در سطح جهان را آشکار کرده و اکثر سیاستگذاران اقتصادی را نسبت به تغییرات نرخ بهره حساس نموده است. در این راستا بانک جهانی پیشنهاد کرده که کشورهای صنعتی نظیر کانادا و از کاهش نرخ بهره خودداری کنند.

به نظر می‌رسد افزایش قیمت نفت و تقویت شاخص کالا و به تبع آن افزایش سطح عمومی قیمت‌ها بانک‌های مرکزی را برای کاهش نرخ بهره دست کم در میان مدت با چالش مواجه سازد. با توجه به فشارهای تورمی در منطقه یورو و برخی از کشورهای دیگر انتظار می‌رود بازدهی پول افزایش یافته و در میان مدت زمینه برای انجام معاملات انتقالی هموار شود. در این صورت می‌توان شاهد فروش ارزهای کم بازدهی نظیر ین ژاپن و فرانک سوئیس در مقابل دیگر ارزهای پر بازده بود.

کلید مواجهه با ریسک‌های آینده

آلن گرینسپن در سخنرانی روز ۲۳ ژوئن از احتمال گسترش بحران اعتبارات خبر داد و از آن به عنوان بزرگ‌ترین نگرانی بازارهای مالی در آینده یاد کرد. ریسک بحران اعتبارات و کاهش رشد اقتصادی به همراه افزایش تورم به عنوان بزرگ‌ترین ریسکهای آینده بازارهای مالی مطرح هستند. این مسائل در واقع رویدادی مشابه با بحران مالی آمریکا در ماه آگوست ۲۰۰۷ را در ذهن زنده می‌کند که با سرایت به دیگر کشورهای بزرگ صنعتی تبدیل به یک بحران بزرگ در جهان گردید.

پس از کاهش رشد اقتصادی و شدت گرفتن بحران مسکن در آمریکا، سیاستگذاران پولی این کشور برای مقابله با کاهش رشد اقتصادی اقدام به کاهش پی در پی نرخ بهره نمودند و نرخ بهره را از سطح ۲۵/۵ به ۲‌درصد کاهش دادند. با این وجود به نظر میرسد ۲۵/۳‌درصد کاهش نرخ بهره نتوانسته انتظارات سیاستگذاران را برآورده سازد، چرا که زیربخش‌های رشد اقتصادی همچنان نشانه‌های امیدوارکننده‌ای را از خود نشان نداده‌اند. مصرف به عنوان بارزترین زیربخش اقتصادی هنوز رشد مناسبی را از خود نشان نداده است.

تاثیرات کاهش سرمایه‌گذاری خانوارهای آمریکایی بر سرمایه‌گذاری‌های تجاری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود و سرمایه‌گذاری که پس از مصرف مهمترین زیر بخش رشد اقتصادی می‌باشد، به دلیل کاهش بازدهی و سقوط بازارهای سهام آمریکا به طور مطلوبی مورد توجه قرار نگرفته است.

طی هفته‌های اخیر بازارهای سهام در پی احساسات نامطلوب سرمایه‌گذاران نسبت به دارایی‌های پر ریسک فرو ریختند و به نظر می‌رسد این سقوط هم‌چنان ادامه خواهد داشت. تنها حوزه قدرت باقیمانده در اقتصاد آمریکا حوزه صادرات است که به مدد کاهش ارزش‌دلار توانسته بخشی از ضعف تولید ناخالص داخلی را جبران نماید.

صندوق بین‌المللی پول نیز طی گزارشی اعلام داشت که اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۰۸ رکود معتدلی خواهد داشت و در سال ۲۰۰۹ رو به بهبودی تدریجی خواهد رفت، اما سرعت این بهبود کندتر از رکود ۲۰۰۱ خواهد بود. این گزارش پیش‌بینی نموده، رشد اقتصادی آمریکا در سال ۲۰۰۸ به ۵/۰‌درصد و در سال ۲۰۰۹ به ۶/۰‌درصد خواهد رسید.

رکود تورمی در آمریکا

افزایش قیمت نفت خام و به تبع آن افزایش هزینه انرژی در تولید که باعث بالا رفتن قیمت تمام شده محصولات تولیدی آمریکایی می‌شود، موجب شده که قدرت رقابت‌پذیری محصولات آمریکایی در تجارت بین‌الملل کاهش یابد و شاخص سهام رو به کاهش نهاده است. اکنون باید دید که قیمت نفت تا چه زمانی به سیر صعودی خود ادامه خواهد داد. مساله‌ای که ممکن است باز هم سیاستگذاران پولی آمریکا را به از سر گیری یک سیاست پولی انبساطی رهنمون سازد. اتخاذ این سیاست خود زمینه ساز افزایش تورم خواهد بود و تورم به نوبه خود عامل بازدارنده چنین سیاستی است.

در یک چشم‌انداز نه چندان بلندمدت ممکن است زمزمه‌هایی از پدیدار شدن رکود تورمی به گوش رسد و باید دید که در آن زمان رویکرد ایالات‌متحده در مواجهه با این مساله چه خواهد بود.

بدین ترتیب پدیده رکود تورمی به عنوان ریسک آینده بازار مطرح است و در صورت وقوع منجر به تغییر در سیکل‌های تجاری و چرخش معاملات انتقالی خواهد گردید.

تمرکز بازار در حال حاضر باید بیشتر معطوف افزایش سطح عمومی قیمت‌ها دانست، چرا که وزرای دارایی کشورهای عضو گروه هشت نسبت به افزایش سطح تورم هشدار داده‌اند. به نظر می‌رسد آنها معتقدند کاهش ارزش‌دلار به عنوان عامل اصلی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها است و بایستی تا حدودی از تضعیف سریع‌دلار جلوگیری کرد به عقیده بسیاری از کارشناسان تقویت دلار در ماه گذشته ممکن است پیامد مداخلات وزرای دارایی گروه هشت و نگرانی‌های آنان نسبت به افزایش سطح تورم جهانی باشد و تا زمانی که نشانه‌های تورمی همچنان در این کشور وجود دارد، انتظاراتی مبنی‌بر افت ارزش‌دلار کم رنگ جلوه می‌دهد و باید منتظر ماند و دید که آیا عملکرد برنانکی به مانند عملکرد ولکر در دهه ۸۰ خواهد بود یعنی آیا بانک مرکزی آمریکا برای مقابله با تورم رشد اقتصادی پایین‌تری را می‌پذیرد؟

نفت و طلا در سه ماه سوم ۲۰۰۸

طلا احتمالا در سال ۲۰۰۸ به بیش از ۱۱۰۰‌دلار خواهد رسید. افزایش تقاضای سرمایه‌گذاری، ادامه بحران وام‌های غیراصلی نگرانی تورمی و پایین آمدن نرخ بهره آمریکا به ارزش‌دلار فشار وارد خواهد نمود. به نظر می‌رسد این موضوعات زمینه را برای تقویت طلا در ماه‌های آتی فراهم آورد.

در ۱۷ مارس ۲۰۰۷ یک اونس طلا به ۱۰۳۲‌دلار رسید، اما در طی هفته‌های اخیر تا ۸۵۰‌دلار تنزل یافت. کاهش ارزش‌دلار و افت بازارهای سهام موجب گردیده طلا به عنوان جایگزینی برای سرمایه گذاری انتخاب شود و احتمالا در میان‌مدت از سطح ۱۰۰۰‌دلار فراتر رود. در همین حال نفت با عبور از سطح ۱۴۰‌دلار قصد دارد به سطوح بالاتری دست یابد. پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت در هفته‌های آتی از مرز ۱۵۰‌دلار نیز بگذرد.

منبع: www.rahnemoonsarmaye.com