سهم تسهیلات مبادله‌ای بانک‌ها به کمتر از 20 درصد رسید

عکس: حمید جانی‌پور

فاطمه بهادری- هجدهمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی روز سه‌شنبه با عنوان نوسازی و اصلاح ساختار نظام بانکی کشور (نقاط قوت و ضعف، ایده‌ها و راهکارها) هفته آینده برگزار می‌شود. همایش امسال برخلاف روال سال‌های قبل تنها یک روز میزبان سخنرانانی همچون وزیر امور اقتصادی و دارایی، رییس‌کل بانک مرکزی و جمعی از مدیران و کارشناسان بانکی در محل پژوهشگاه نیرو است.

دکتر احمد مجتهد، رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی روز گذشته در یک نشست خبری در دو بخش به تبیین اهداف و برنامه‌های این دوره از همایش و پاسخ به سوالات مربوط به تعیین نرخ سود بانکی پرداخت.

وی با تاکید بر پیشنهاد بانک مرکزی به کمیسیون اقتصادی دولت برای تعیین نرخ تورم هدف امسال و نرخ سود، کاهش نرخ سود بانکی در شرایط تورمی مناسب را به نفع مردم دانست.

مجتهد با اشاره به کاهش نرخ سود در سال گذشته، مهم‌ترین اثر این اقدام را گرایش بانک‌ها برای ارائه تسهیلات مشارکتی اعلام کرد و گفت: به تبع این گرایش سهم تسهیلات عقود مبادله‌ای بانک‌ها به کمتر از ۲۰درصد رسید. به عقیده وی سپرده‌های بانکی در قالب این عقود به سمت سرمایه‌ها و طرح‌هایی که دارای بازده است، می‌رود.

رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی با بیان اینکه یکی از شرایط سرمایه‌گذاری نرخ سود است، اظهار داشت: مسائلی همچون محیط کسب‌و‌کار، مقررات و قوانین، نحوه قیمت‌گذاری، تقاضا در بازار و ... نیز بسیار موثر است.

وی ادامه داد: ۱۰مولفه در سرمایه‌گذاری دخیل است که یکی از آنها نحوه تامین مالی و نرخ سود است. حتی اعضای اتاق بازرگانی هم معتقد نیستند که نرخ سود کاهش یابد. رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی تصریح کرد: اولویت بانک مرکزی در کاهش نرخ سود کنترل نرخ تورم است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان تا پایان برنامه چهارم به نرخ تک‌رقمی سود بانکی رسید، افزود: می‌توان تا پایان برنامه چهارم به نرخ تک‌رقمی رسید. البته کشور در شرایطی همچون تحریم اقتصادی، قیمت بالای نفت و... است. بنابراین آیا می‌توانیم بگوییم که همه عوامل ثابت خواهند بود.

مجتهد رسیدن به هدف برنامه چهارم برای تک‌رقمی کردن نرخ سود را نیاز به هماهنگی بین سیاست‌های پولی و مالی قوای مقننه، مجریه و بانک مرکزی و انضباط مالی دولت و کنترل سیاست‌های پولی دانست.

وی با تاکید بر اینکه بحث کاهش نرخ سود براساس قانون برنامه چهارم، دولت نیز مصمم است از طریق یارانه، این امر را محقق کند، گفت: تعیین نرخ سود به صورت فوق باعث افزایش انگیزه برای سرمایه‌گذاری می‌شود. این در حالی است که بانک یا مرجع دیگری باید توجیه اقتصادی طرح را بررسی کند. به علاوه پرداخت یارانه به این طرح‌ها باید مورد بررسی قرار گیرد. وی ترکیب بهینه سبد بانک‌ها را شامل توجه به سه مقوله ریسک، سودآوری و نقدینگی دانست و گفت: هرگونه تغییر در نرخ سود این ترکیب را تغییر می‌دهد.

مجتهد با بیان اینکه در قانون منطقی کردن نرخ سود بانکی تاکید شده که نرخ سود با توجه به نرخ تورم تعیین شود، گفت: برخی اقتصاددانان معتقدند که کاهش نرخ سود نقش موثری در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری دارد و در شرایط رکود اقتصادی این مساله به افزایش سرمایه‌گذاری کمک می‌کند. وی ادامه داد: مسائل اقتصادی باید به سمت مکانیزم بازار حرکت کند و بازار سیاه و غیررسمی از بین برود؛ زیرا باعث افزایش کارآیی اقتصاد می‌شود.

وی در زمینه تورم ناشی از اجرای طرح بنگاه‌های زودبازده گفت: دو دولت قبلی نیز چند طرح برای بنگاه‌های زودبازده و وام‌های اشتغال و کارآفرینی (وام‌های سه میلیون تومانی) مطرح شد که ۱۰۰درصد موفق نبودند و برای اجرای آن ۹۰۰میلیارد تومان اختصاص یافت.

مجتهد با اشاره به این که کمیسیون یا هیاتی برای بررسی درصد موفقیت طرح بنگاه‌های زودبازده تشکیل می‌شود، افزود: اگر منابع صحیح مصرف نشده باشد، اثرات تورمی زیادی دارد.

وی با اشاره به بررسی مدل نایرو در بانک مرکزی گفت: براساس این مدل نسبت نرخ بیکاری و تورم در کشورمان حدود ۱۱درصد است که نشان دهنده تاثیرش بر روی نرخ تورم است. مجتهد با بیان این که اگر بخواهیم صرفا نرخ بیکاری را کاهش دهیم، آثار دیگری به وجود می‌آید، گفت: ممکن است دولت بخواهد بیکاری را کاهش دهد و بقیه آثار را نیز بپذیرد.

همچنین رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در خصوص همایش سیاست‌های پولی و بانکی امسال افزود: این کنفرانس در شش محور جهانی سازی و ضرورت اصلاحات در بخش بانکداری بین‌المللی، نوسازی اصلاحات و توسعه فناوری، اصل ۴۴ در تعامل با نوسازی نظام بانکی کشور، نوسازی، اصلاحات و کاربرد ابزارهای نوین پولی و بانکی اسلامی، نوسازی ساختار سازی‌ مالی حسابداری و مقررات و مدیریت منطبق با قوانین شرع و استاندارد سازی نظام بانکی کشور با قوانین شریعت اسلامی برگزار می‌شود.

وی از ارائه ۲۱ مقاله در کنفرانس مذکور خبر داد و گفت: در این کنفرانس میزگردی با حضور رییس کل بانک مرکزی در خصوص بسته سیاستی - نظارتی بانک مرکزی در مورد تورم و اشتغال برگزار می‌شود.

مجتهد همچنین از تالیف ۲۱۰ جلد کتاب تحقیقاتی پژوهشکده در زمینه مسائل پولی و بانکی در ۱۷ سال گذشته خبر داد و گفت: پژوهشکده در ۴ سال گذشته جلسات شورای مشورتی بانکداری اسلامی را به طور مرتب برگزار کرده و نگرانی‌های بانکداری ربوی را بررسی و ابزارهای جدید منطبق با شرع اسلام را تدوین می‌کند و در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد.

وی از انعقاد تفاهمنامه همکاری پژوهشکده با بیش از ۳۰ موسسه تحقیقاتی از جمله بانک توسعه اسلامی و دانشگاه مالزی و غیره خبر داد و گفت: غیر از کنفرانس مذکور امسال دو همایش دیگر در زمینه مسائل اقتصاد کلان با کمک بانک توسعه اسلامی و شاخص‌های فضای کسب‌وکار در ایران برگزار خواهیم کرد.