کارشناسان در گفت و گو با دنیای اقتصاد عنوان کردند
ابهامات تعیین نرخ سود بر اساس بازدهی بخش صنعت
این بخشی از آیین‌نامه اجرایی مصوبه هیات‌وزیران است که کمیسیون اقتصادی دولت به تازگی آن را در اختیار تشکل‌های صنعتی قرار داده تا این تشکل‌ها نظرات کارشناسی خود را در این خصوص اعلام کنند.
براساس این گزارش دولت در این مصوبه دو نوع بازدهی برای صنعت در قالب بازدهی ثابت و متغیر تعریف کرده است، به طوری که بازدهی ثابت به آن سودی اطلاق می‌شود که در بدو انعقاد قرارداد مشخص باشد در غیر اینصورت به عنوان عقود با بازدهی متغیر نامیده می‌شود.
عدم‌ضمانت اجرایی
طرح نرخ سود تسهیلات بانکی متناسب با بازدهی بخش‌های اقتصادی طرحی بود که تا چهار سال پیش همراه با مشکلات عمده‌ای اجرا می‌شد.
گروه‌بندی تعیین نرخ سود تسهیلات موجب شد تا بانک‌ها تمایلی به پرداخت تسهیلات به بخش‌هایی با پایین‌ترین نرخ نداشته و در بسیاری مواقع وام‌های بانکی با سرفصل دیگری تعریف می‌شد که همگی حکایت از نداشتن ضمانت اجرایی داشت و عاقبت شورای پول و اعتبار طرح یکسان‌سازی نرخ سود تسهیلات را برای اجرا به سیستم بانکی ابلاغ کرد.
از سویی تعیین نرخ سود براساس بازدهی ثابت و متغیر که در طرح مذکور آمده با اجرای بانکداری اسلامی منافات دارد.
همان‌طور که تعیین همین نرخ سود بانکی موجب شد تا بانک‌ها تسهیلات مبادله‌ای را به سوی مشارکتی هدایت کنند.
چنانچه میانگین نرخ سود تسهیلات در کل بانک‌های کشور طی سال گذشته محاسبه شود، قطعا عددی کمتر از ۲۲درصد به دست نخواهد آمد.
با نگاهی اجمالی به وضعیت موجود تسهیلات در سیستم بانکی کشور به راحتی می‌توان نتیجه گرفت که ضمانت اجرایی برای تعیین نرخ سود تسهیلات براساس بازدهی وجود ندارد.
۷۰ درصد عوامل تاثیرگذار دولتی‌است
مهندس محمود صنعتی نایب رییس اتاق بازرگانی کرمان در این خصوص گفت: تعیین نرخ سود بانکی براساس بازدهی صنایع طرح خوبی است؛ اما کشور ما شرایط اجرای آن را ندارد.
او با تکیه بر اینکه بازدهی در صنعت تعاریف مختلفی دارد و این بازدهی دستخوش فاکتورهای گوناگونی است، افزود: در این طرح هر چه بازدهی صنایع بالاتر باشد نرخ سود تسهیلات پایین‌تر است و نرخ سود بانکی با پایین آمدن بازدهی افزایش می‌یابد.
صنعتی ادامه داد: اما در صنایع کشور ما بیش از 70درصد عوامل تاثیرگذار دولتی و خارج از دایره مدیریتی صنایع است و هیچ یک از عوامل داخلی واحدهای صنعتی در اجرای آن دخالتی ندارند.
صنعتی از کمبود مواداولیه، قطع آب، برق و گاز توسط نهادهای دولتی، عدم بهره‌برداری از کل ظرفیت واحدهای صنعتی و همچنین اعطای پروانه بهره‌برداری بدون توجه به ظرفیت درست تولید را از جمله عواملی دانست که در میزان بازدهی صنعت تاثیرگذار و در عین حال از دست بخش‌خصوصی خارج است.
عضو هیات‌رییسه اتاق بازرگانی کرمان با بیان اینکه مجری طرح‌های صنعتی به خاطر اخذ تسهیلات با نرخ سود پایین، میزان بازدهی را 100درصد عنوان می‌کنند؛ اما در عمل توان تحقق این بازدهی را ندارند، گفت: تصویب این طرح‌ها و ابلاغ این آیین‌نامه‌ها نیازمند کار کارشناسی است و نباید آقایان باز طرحی را بدون کار کارشناسی تصویب کنند.صنعتی تعیین نرخ سود تسهیلات متناسب با بازدهی صنایع را تفکری مطلوب ارزیابی کرد؛ اما به صراحت گفت: این مسائل در کشورهای دارای اقتصاد سالم و شرایط مطلوب در تبادلات بین‌المللی هستند و تمام شرایط تولید در قراردادهای حقوقی آنان دیده می‌شود، کارآیی دارد.او بار دیگر بر مسائل تاثیرگذار در میزان بازدهی صنایع تاکید کرد و ادامه داد: بسیاری از این فاکتورها خارج از دایره مدیریتی است و صنایع توان پیش‌بینی آن را ندارند.
صنعتی خاطرنشان کرد: در زمان تعیین بازدهی و میزان نرخ سود بانکی حکمیت با چه کسی است؟
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی-صنایع و معادن کرمان حضور صنعت بیمه و تحت پوشش قرار گرفتن برخی از این ریسک‌ها را در جهت اجرای این طرح تاثیرگذار دانست و گفت: اگر صنایع امکان خرید بیمه‌نامه‌ای را داشتند که کاهش منفعت ناشی از دخالت سایر فاکتورهای خارج از واحد را بیمه کنند و زیان‌های ناشی از آن را بیمه‌ها جبران کنند، می‌توان امیدوار بود که طرح فوق با موفقیت نسبی اجرا شود.
ایجاد صندوق برای ریسک‌های غیرتجاری
نصرت‌ا... نوربخش مدیرعامل شرکت خدمات بیمه‌ای جنوب شرق در خصوص حضور بیمه و پوشش از دست دادن منفعت واحدهای صنعتی گفت: موارد یاد شده از ید اختیار واحدهای صنعتی خارج است و جزو ریسک‌های تجاری قرار نمی‌‌گیرد و قابل بیمه کردن نیست.
او ادامه داد: یک واحد صنعتی که به خاطر برخی مسائل مانند تحریم‌ها نتواند مواد اولیه وارد کند و بهره‌وری در آن کاهش یابد را، نمی‌توان تحت پوشش بیمه قرار داد.
نوربخش یادآور شد: در چنین شرایطی دولت با همکاری بیمه مرکزی باید صندوقی را تاسیس کند که بتواند خسارات ناشی از تصمیم‌گیری‌هایی را که از حوزه مدیریت واحدهای صنعتی خارج است جبران کند.
به گفته مدیرعامل شرکت خدمات بیمه‌ای جنوب شرق همان‌طور که خسارات ناشی از سوء‌مدیریت قابل بیمه شدن نیست، خسارات ناشی از عواملی که از ید اختیار مدیریت خارج باشد، جزو ریسک‌های تجاری ثبت نمی‌شود و مکانیزم تاسیس صندوق راهکار مناسبی در جهت جبران این خسارات است.
تعیین نرخ سود در بازار عرضه و تقاضا
جمشید پژویان کارشناس مسائل اقتصادی نیز در این خصوص گفت: تعیین نرخ سود تسهیلات با توجه به بازدهی صنایع طرحی غیر علمی است، چرا که خود بانک‌ها به منظور تشویق صنایع برای استفاده از طرح‌های بانکی سود تسهیلات را متناسب با بازدهی تعیین می‌کنند و تعیین این نرخ از قبل کارآیی نخواهد داشت.پژویان گفت: بهترین راه حل ممکن به جای ابداع این طرح‌های ناکارآمد ایجاد یک دالان رقابتی برای سیستم بانکی است تا آنها خود با کنترل منابع و نیازسنجی بازار تسهیلات را به سوی توسعه تولید هدایت کنند.
عوامل موثر بر بازدهی صنایع
اما علی انصاری رییس انجمن صنفی تولیدکنندگان مبل استان تهران در خصوص عوامل موثر بر بازدهی صنایع گفت: صنعت گسترده‌ترین بخش اقتصادی است و نقش حیاتی در توسعه پایدار ملی ایفا می‌کند.
او با اشاره به اینکه تعیین نرخ سود تسهیلات بر بازدهی صنایع تاثیر مستقیم دارد، یادآور شد: اما به طور کلی بازدهی بخش صنعت در گرو تحقق فاکتورهایی مانند بهره‌گیری از دانش و تکنولوژی، وجود دیدگاه‌های مدیریتی و ارتقای کیفیت و اخذ استانداردهای بین‌المللی است.انصاری ادامه داد: استمرار تحقیق و پژوهش، ارتباط صنایع و دانشگاه‌ها برای استفاده از تکنولوژی روز، دستیابی به بازارهای فروش و حمایت و تشویق صاحبان صنایع برای افزایش تولیدات نیز تاثیر بسزایی در بازدهی صنایع دارند.انصاری با بیان اینکه کاهش نرخ سود تسهیلات بخشی از هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد خاطرنشان کرد: مدیریت عوارض گمرکی و بستر‌سازی مناسب در جهت مراودات بازارهای جهانی نیز موجب افزایش بازدهی در صنایع شده و در نهایت رونق اقتصادی را به دنبال دارد.
محمود صنعتی
علی انصاری
جمشید پژویان
نصرت‌ا... نوربخش
ارسال نظر