دو نظرخواهی درباره واحد پول ملی
گروه بازار پول - بر اساس نظرسنجی حضوری اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی از خانوارها و صنوف ۳۴ درصد از جامعه آماری در خانوارها و حدود ۴۹ درصد از جامعه آماری مربوط به صنوف معتقد به افزایش تورم در اثر اجرای این طرح هستند. در نتیجه حدود ۴۰ درصد از افراد در این جامعه آماری به اثرگذاری طرح حذف صفرها بر افزایش تورم اشاره کرده‌اند. همچنین ۴۹ درصد از جامعه آماری مورد بررسی، کیفیت ارائه اطلاعات توسط بانک مرکزی را کافی ندانسته‌اند. نکته مهم این نظرسنجی تفاوت به نظر معنادار نتایج آن با نتایج نظرسنجی اینترنتی بانک مرکزی است که طی سال جاری آغاز شده است و حدود ۵۰ هزار نفر در آن شرکت کرده‌اند. عنوان «پارسی» برای واحد پول ملی بیشترین رای را در نتایج نظرسنجی اینترنتی بانک مرکزی داشت، در حالی که در نظرسنجی حضوری بانک مرکزی ۵۷ درصد به عنوان «تومان» رای داده‌اند. بر اساس تحلیلی که بانک مرکزی بر داده‌های نظرسنجی حضوری داشته است ۵/۶۴ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دارای تحصیلات دیپلم و زیردیپلم، ۴/۳۱ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی تا مقطع لیسانس و تنها ۱/۴ درصد دارای تحصیلات بالاتر از لیسانس بوده‌اند.
کیفیت نظرسنجی حضوری
در این نظرسنجی با مراجعه به ٦٦٣٦ خانوار و ١٣٧٨ واحد صنفی، نظر ١٠٤٠٧ نفر از اعضای خانوار و ٣٥٩٣ نفر از کارکنان صنوف اخذ شده است. به عبارت دیگر، ٧٤ درصد پاسخ دهندگان در این نظرسنجی از اعضای خانوار و مابقی از فعالان صنوف مختلف بوده‌اند. جامعه آماری در بخش خانوار، تمامی افراد بالای ١٨ سال ساکن مناطق شهری کشور و در بخش صنوف، تمام واحدهای تولیدی صنعتی (با ١٠٠ نفر کارکن و بیشتر)، واحدهای خرده‌فروشی، بانک‌ها و واحدهای خدماتی شامل آموزشگاه‌ها، حمل و نقل، بهداشت و درمان و خدمات شخصی، تشکیل داده است. از طرف دیگر، بررسی انجام شده در خصوص نتایج نظرسنجی پایگاه اطلاع‌رسانی بانک‌مرکزی پیرامون برنامه حذف صفر از پول ملی در شهریور‌ماه سال ١٣٩٠ تقریبا با زمان نظرسنجی اداره آمار بانک مرکزی تطابق زمانی دارد و از این نظر نتایج دو نظرسنجی قابل مقایسه می‌باشند. از شروع به کار پایگاه اطلاع‌رسانی تا شهریور‌ماه، ٤٧٠٢٨ نفر از اقشار مختلف جامعه که دسترسی به اینترنت داشتند در نظرسنجی مذکور شرکت کرده بودند که نتایج حاصل از آن با نظرسنجی حضوری اداره آمار تفاوت‌هایی دارد.
کیفیت جامعه آماری
بر اساس اطلاعات منتشر شده ۹/۵۶ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی را آقایان و۱/۴۳ بقیه را خانم‌ها تشکیل داده‌اند. همچنین ۹/۲۶ درصد از پاسخ دهندگان در رده سنی ۲۶-۳۵ سال، ۶/۲۲ درصد در رده سنی ۳۶-۴۵ سال، ۱/۱۷ درصد در رده سنی ۱۸-۲۵ سال، ۹/۱۶ درصد در رده سنی ۴۶-۵۵ سال و ۸/۱۳ درصد در رده سنی بالای ۵۵ سال قرار داشته‌اند. همچنین بر اساس آمار رده سنی ۲۶-۴۵ سال در هر دو بخش خانوارها و صنوف شاخص بوده و این امر عمدتا به دلیل بالا بودن تراکم جمعیتی در این گروه می‌باشد.
از لحاظ سطح تحصیلات جامعه آماری موردنظر ۵/۶۴ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی دارای تحصیلات دیپلم و زیردیپلم، ۴/۳۱ درصد دارای تحصیلات دانشگاهی تا مقطع لیسانس و تنها ۱/۴ درصد دارای تحصیلات بالاتر از لیسانس بوده‌اند.
اولویت استفاده از ابزارهای پرداخت نزد خانوار و صنوف
در اولویت استفاده از ابزارهای پرداخت همانگونه که انتظار می‌رفت نتایج در حوزه خانوار به سمت استفاده از اسکناس و مسکوک و در حوزه صنوف به استفاده از ابزارهای الکترونیک متمایل است. بر این اساس، برای ۳/۵۷ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی، اسکناس و مسکوک، برای ۳۸ درصد، ابزارهای الکترونیک و تنها برای ۳/۴ درصد، چک شخصی اولین اولویت را در انتخاب ابزارهای پرداخت به خود اختصاص داده است. در بین خانوارها ۱/۶۷ درصد استفاده از اسکناس و مسکوک را در اولویت اول قرار داده‌اند و در صنوف ۸/۶۱ درصد استفاده از ابزارهای الکترونیکی را اولویت اول خود قرار داده‌اند. به این ترتیب ملاحظه می‌شود اولویت بالای استفاده از اسکناس و مسکوک در نتایج کلی طرح به دلیل اهمیت آن نزد خانوارها بوده که ٧٤ درصد جمعیت پرسش شوندگان را تشکیل داده است. البته با توجه به ترکیب این گروه از نظر سن و شغل و تحصیلات، سهم بالای اسکناس و مسکوک به عنوان اولین اولویت در پرداخت‌های روزانه دور از انتظار نیست؛ چرا که به نوعی نشان‌دهنده استفاده از اسکناس و مسکوک در مبادلات خرد روزمره می‌باشد.
تحلیل نتیجه این سوال به تفکیک مشاغل نیز این واقعیت است که درمیان مشاغل، کارکنان بانک‌ها و موسسات مالی بیشترین سهم را در استفاده از ابزار الکترونیک به عنوان اولویت اول دارا بودند و ترجیح بیکاران در استفاده از اسکناس و مسکوک بود.
دلایل اعلام شده برای موافقت با حذف صفر از پول ملی
در بین دلایل اعلام شده برای موافقت با حذف صفر از پول ملی نیز ناامنی در حمل مقادیر زیاد پول حتی برای مبادلات روزمره با ۱/۱۸ درصد، استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره با ۷/۱۵ درصد و عدم استفاده از نام رسمی واحد پول (ریال) در فرهنگ‌گفتاری (یا نوشتاری غیر رسمی) مردم و استفاده از واژه «تومان» به جای آن با ۸/۱ درصد در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند.
این در حالی است که هزینه بالای چاپ و امحای اسکناس‌ها در این جریان با توجه به حجم انبوه اسکناس تنها ۲/۹ درصد آرا را به عنوان دلیل موافقت با حذف صفر از واحد پول ملی به خود اختصاص داده است.
۴۰ درصد جامعه آماری: بر تورم اثر افزایشی دارد
نکته مهم دیگر در این نظرسنجی ذهنیت مردم در مورد اثرگذاری اجرای این طرح بر نرخ تورم است. این شاخص از این لحاظ که در هدایت کردن برنامه‌های آتی بانک مرکزی در جهت آموزش‌های اقتصادی به مردم در مورد چگونگی اثرگذاری طرح حذف صفر از پول ملی بر تورم مهم است، قابل توجه ارزیابی شده است. بر این اساس، ۳۴ درصد از جامعه آماری در خانوارها و حدود ۴۹ درصد از جامعه آماری مربوط به صنوف معتقد به افزایش تورم (ضعیف یا شدید) در اثر اجرای این طرح هستند. در نتیجه حدود ۴۰ درصد جامعه آماری معتقد به اثرگذاری این طرح بر افزایش تورم (فارغ از شدت اثرگذاری) هستند.بر اساس داده‌ها به تفکیک دو بخش ۶/۷ درصد از شرکت‌کنندگان معتقدند حذف صفر از پول ملی، نرخ تورم را کاهش می‌دهد. ۶/۳۰ درصد افراد بر این باورند که حذف صفر تاثیری بر تورم نداشته یا تاثیر آن اندک و قابل چشم پوشی است. در مقابل ۸/۲۵ درصد اصلاح پول ملی را عامل افزایش «قابل توجه» نرخ تورم می‌دانند. نکته قابل ذکر آن است که ۷/۳۳ درصد افراد جامعه آماری از تاثیر حذف صفر بر تورم اظهار بی‌اطلاعی کرده و ۳/۲ درصد نیز به پرسش پاسخ نداده‌اند.
اثر بر قیمت املاک و مستغلات
۵/۳۴ درصد از افراد شرکت‌کننده معتقدند، حذف صفر از پول ملی تاثیری بر قیمت املاک و مستغلات نداشته و یا تاثیر آن بسیار اندک است. در مقابل ۷/۲۲ درصد شرکت‌کنندگان، تاثیر حذف صفر از پول ملی را عامل موثر بر قیمت املاک و مستغلات می‌دانند و ۶/۴۰ درصد از تاثیر آن بر قیمت املاک و مستغلات اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند. ۲/۲ درصد افراد نیز پاسخی به این سوال نداده‌اند.
نظرسنجی در مورد کیفیت اطلاعات
۴۹ درصد افراد اطلاعات ارائه شده توسط بانک مرکزی را در خصوص حذف صفر کافی نمی‌دانند. این نسبت در حوزه خانوار ۲/۴۶ درصد و در حوزه اصناف ۹/۵۶ درصد است. البته با توجه به اینکه برنامه حذف صفر سابقه تاریخی در کشور نداشته و مدت زیادی از اطلاع‌رسانی پیرامون آن نمی‌گذرد، ناکافی دانستن اطلاعات ارائه شده امری طبیعی می‌باشد. از این رو با توجه به نیاز جامعه، لازم است بانک مرکزی از طریق تمامی امکانات ارتباطی اعم از رسانه‌های ملی، مطبوعاتی و سایر ابزارها، برنامه‌های گسترده‌تری برای اطلاع‌رسانی به عموم اقشار جامعه داشته باشد و با معرفی پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی در خصوص طرح اصلاح پول ملی و نحوه دسترسی به آن، امکان استفاده عموم مردم از اطلاعات این پایگاه را فراهم نماید.
استفاده از سمبل‌ها در پشت اسکناس
۴/۳۶ درصد از جامعه آماری مورد بررسی، برای طراحی پشت اسکناس به «اماکن تاریخی، باستانی و مذهبی»، ۴/۳۱ درصد به «چهره دانشمندان، نویسندگان و شعرای ایرانی» و ۳/۱۵ درصد به «سمبل‌های ملی» رای داده‌اند. اقبال عمومی به نمادهایی از رویدادهای مهم تاریخی (۳/۶ درصد) و طرح‌هایی در بزرگداشت برخی فعالیت‌ها یا اقشاری مانند کارگران (۴/۷ درصد) بوده است. ۳/۳ درصد نیز این سوال را بی‌پاسخ گذاشته‌اند.
نظرها در مورد ابعاد اسکناس
از جامعه آماری مورد بررسی، ۴۱ درصد با طول و عرض متفاوت برای هر یک از قطع‌ها و ۹/۳۳ درصد با طول و عرض ثابت نظیر قطع‌های ایران چک‌های فعلی برای اسکناس‌ها موافق بوده‌اند. ۵/۱۸ درصد نیز برای تشخیص قطع‌های مختلف اسکناس، طول متفاوت و عرض ثابت را مناسب دانسته‌اند.
نظرسنجی حضوری: تومان نظرسنجی اینترنتی: پارسی
بیشترین رای پرسش شوندگان در نظرسنجی حضوری برای نام اسکناس «تومان» بود (۲/۵۷ درصد). همچنین ۵/۷ درصد از جامعه آماری مورد بررسی به« ریال» و ۲/۱۴ درصد به «پارسی» رای داده‌اند. این نتیجه در نظرسنجی حضوری بانک مرکزی با نتایج نظرسنجی اینترنتی بانک مرکزی به طور معناداری تفاوت دارد. در نظرسنجی اینترنتی «پارسی» با بیشترین اقبال در مورد عنوان واحد پول ملی روبه‌رو شده بود.
ارسال نظر