حمید یاری *

شاید به جرات بتوان بیان کرد که با توجه به ماهیت، دوام، مقبولیت و ویژگی‌های طلا، این کالا قدیمی‌ترین کالای حفظ ارزش و دارایی در تاریخ زندگی بشر نوین بوده است. این مقبولیت همگانی و جهانی باعث شده است که اکثر کشورها طلا را به عنوان پشتوانه‌ای برای پول داخلی مورد استفاده قرار دهند. همچنین با توجه به خاصیت بالای رسانای این کالا، در صنعت-بخصوص صنعت الکترونیک- نیز مورد استفاده فراوانی قرار دارد. در سال‌های اخیر به علت رشد بالای تقاضا-به دلیل رشد تولید صنایع الکترونیکی و رشد جمعیت- اقدام بانک‌های مرکزی جهان برای افزایش ذخایر طلا، بحران بدهی، مشکلات مربوط به تراز تجاری کشورهای صنعتی و توسعه یافته، کاهش رشد اقتصادی جهان در سال‌های اخیر، بی‌اعتمادی عمومی به بازارهای مالی و جایگزین کردن طلا به جای سایر ارزها، اوراق بهادار و سهام شرکت‌ها توسط سرمایه‌گذاران باعث شده در چند سال اخیر قیمت این فلز رشد بالایی داشته باشد. بر اساس گزارش شورای جهانی طلا، بانک‌های مرکزی جهان در پنج ماه نخست سال۲۰۱۱ بیش از ۱۵۵ تن طلا معادل ۱۸/۸ میلیارد دلار به ذخایر بین‌المللی خود افزوده‌اند. بانک‌های مرکزی کره‌جنوبی، تایلند و قزاقستان بیش از ۳۸/۲ میلیارد دلار طلا به ذخایر خود اضافه کرده‌اند. میزان واردات طلای هند در سه ماه دوم ۲۰۱۱ به بیش از ۲۶۷ تن رسید که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از آن بیش از ۶۰ درصد رشد داشته است. کارشناسان اقتصادی بر این باورند با توجه به افزایش فشارهای تورمی در اقتصاد هند و رشد تقاضا برای خرید طلا در این کشور میزان واردات طلای هند در سال ۲۰۱۱ رکورد جدیدی را ثبت خواهد کرد. سازمان طلای بمبئی در گزارشی پیش‌بینی کرد میزان واردات طلای هند در سال۲۰۱۱ به بیش از ۹۵۰ تا ۱۰۰۰ تن خواهد رسید. مصرف و تقاضای طلا در هند سال گذشته به بیش از ۱/۹۶۳ تن رسیده است و این مساله موجب شد تا بر اساس آمارهای شورای جهانی طلا واردات طلای هند سال گذشته به بیش از ۹۵۸ تن برسد. برخی کارشناسان اقتصادی براین باورند که افزایش تقاضای واردات طلا از سوی هند به رشد فزاینده قیمت طلا دامن خواهد زد. قیمت طلا از ابتدای سال ۲۰۱۱ تا ماه آگوست بیش از ۳۰ درصد رشد داشته است و فقط در ماه آگوست۳۰۰ دلار افزایش داشته است.اما اینکه آیا این افزایش قیمت می‌تواند در بلندمدت و به دنبال ثبات سیاسی-اقتصادی جهانی و رونق دوباره بازارها ادامه داشته باشد، به نظر می‌رسد پاسخ منفی است، زیرا بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که در حال حاضر -به خصوص بعد از تغییرات شدید قیمت در تابستان ۲۰۱۱- بازار وارد قلمرو حباب شده است و معتقدند بعد از یک رشد حباب گونه بازار با یک رکود بلندمدت مواجه خواهد شد. شرایط جدید بازار طلا را می‌توان با شرایط سال‌های ۸۰-۱۹۷۹ مقایسه کرد که به دنبال رشد ۱۲۷درصدی قیمت طلا در سال ۱۹۷۹ و رشد ملایم‌تر در سال ۱۹۸۰ در دو سال ۸۲-۱۹۸۱ قیمت بیش از ۵۰ درصد کاهش یافت. بنابراین به نظر می‌رسد که هرچند در شرایط کنونی می‌توان بازار طلا را بازاری مناسب و خوشایند برای سرمایه‌گذاری تلقی کرد، اما با توجه به ماهیت کالا و وابستگی قیمت طلا به قیمت‌های جهانی و همچنین رشد حباب گونه در شرایط کنونی، سرمایه‌گذاران به این بازار به عنوان یک بازار سرمایه‌گذاری بلند مدت توجه نداشته باشند.

*دانشجوی دکترای اقتصاد مالی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

Email: hamidyari@ut.ac.ir