بانک مرکزی در آیین‌نامه‌ای راه را نشان داد
مسیر پول خارجی به بانک‌ها
دنیای اقتصاد- با مصوب شدن آیین‌نامه‌های اجرایی مقررات ناظر بر مشارکت اشخاص خارجی در سرمایه بانک‌های داخلی در شورای پول و اعتبار، اتباع و اشخاص حقوقی خارجی از این پس رسما می‌توانند در تاسیس بانک یا خرید سهام بانک‌های موجود در کشور تا سقف ۴۰ درصد مشارکت کنند. در همین حال افزایش سقف فروش سهام به بانک‌های خارجی از حد ۴۰ درصد به موافقت کمیسیون اعتباری، تصویب هیات عامل و تایید رییس‌کل بانک مرکزی مشروط شده است. بر اساس این آیین‌نامه خرید سهام بانک‌های داخلی توسط دولت‌های خارجی یا اشخاص خارجی حقوقی دولتی ممنوع اعلام شده است. در همین حال بانک‌های کشور برای فروش سهام خود به اتباع یا اشخاص حقوقی خارجی باید از بانک مرکزی مجوز دریافت کنند. همچنین اعلام شده است که مدیر عامل، رییس هیات مدیره و اکثر اعضای هیات مدیره و اعضای هیات عامل بانک‌هایی که دارای سهامدار خارجی هستند، باید از اتباع ایرانی باشند. همچنین بانک مرکزی به بانک‌های ایرانی متقاضی فعالیت در سرمایه‌گذاری در بانک‌های خارجی (بانک فرعی) با داشتن حداقل ۵ سال سابقه فعالیت اجازه داد تا به شرط داشتن سودآوری در ۳ سال گذشته در بانک‌های خارجی سرمایه‌گذاری کنند. بر اساس آیین‌نامه‌های ابلاغ شده حداقل سرمایه لازم جهت سرمایه‌گذاری بانک‌های داخلی در بانک‌های خارجی نباید از ۵۰ میلیون یورو کمتر باشد. بانک مرکزی در ۲ ابلاغیه منتشر کرد
آئین‌نامه‌های مشارکت اشخاص خارجی در بانک‌ها و تاسیس و فعالیت بانک‌های فرعی در خارج از کشور
گروه بازار پول- بانک مرکزی با صدور دو ابلاغیه، آئین نامه اجرایی نحوه تاسیس، فعالیت، نظارت و انحلال بانک‌های فرعی در خارج از کشور و همچنین مقررات ناظر بر مشارکت اشخاص خارجی در سرمایه بانک‌ها را اعلام کرد.
در آئین نامه اول نحوه سرمایه‌گذاری بانک‌های داخلی در بانک‌هایی که خارج از کشور فعال هستند تعیین شده است. بر این اساس مجموع سرمایه پرداخت شده و اندوخته‌های بانک متقاضی نباید از معادل ۵۰ میلیون یورو کمتر باشد. همچنین اگر سرمایه‌گذاری بانک متقاضی منجر به ایجاد نفوذ موثر نشود، سرمایه‌گذاری مذبور باید در چارچوب ضوابط ناظر بر سرمایه‌گذاری موسسات اعتباری بررسی شود.
همچنین بر اساس ابلاغیه دوم خرید سهام بانک‌ها توسط بانک‌های خارجی و همچنین مشارکت این بانک‌ها در تاسیس بانک در ایران تنها با موافقت مقام نظارت بانکی کشور و تایید بانک مرکزی امکان پذیر است.
آئین نامه اجرایی نحوه تاسیس، فعالیت، نظارت و انحلال بانک‌های فرعی در خارج از کشور
در آیین نامه نحوه تاسیس، فعالیت، نظارت و انحلال بانک‌های فرعی در خارج از کشور ابتدا به تعاریف برخی از کلمات کاربردی در آئین‌نامه اشاره شده است. در این آئین‌نامه بانک متقاضی بانک‌های فعال در ایران عنوان شده و بانک فرعی شخصیت حقوقی تعریف شده که به عنوان بانک در خارج از ایران فعال است.
منظور از نفوذ موثر، توانایی مشارکت در تصمیم گیری‌های مربوط به سیاست‌های مالی و عملیاتی بانک فرعی از طریق انتخاب حداقل یکی از اعضای هیات مدیره، منظور از بانک فرعی، شخصیت حقوقی که تحت عنوان بانک در خارج از کشور به ثبت رسیده، در چارچوب اساسنامه و مقررات کشور میزبان به انجام عملیات بانکی مبادرت کرده و بانک متقاضی، حداقل بر آن نفوذ موثر داشته باشد، منظور از بانک متقاضی، بانک ایرانی که در بانک فرعی سرمایه‌گذاری می‌کند، است.
همچنین منظور از مرجع نظارتی، واحد سازمانی مسوول نظارت بر بانک‌ها در کشورمیزبان،منظور از موافقت اصولی، موافقت اولیه بانک مرکزی با سرمایه‌گذاری بانک متقاضی در کشورمیزبان است. در نهایت موافقت نهایی موافقت پایانی بانک مرکزی با سرمایه‌گذاری بانک متقاضی در کشور میزبان است.در ماده‌ای از آئین نامه اجرایی نحوه تاسیس، فعالیت، نظارت و انحلال بانک‌های فرعی در خارج از کشور در زیر بخش الزامات سرمایه‌گذاری آمده است: بانک متقاضی که حداقل ٥ سال از تاریخ شروع فعالیت آن گذشته باشد، می‌تواند با رعایت مفاد این آئین‌نامه به سرمایه‌گذاری مبادرت کند. عملکرد مالی بانک متقاضی در ٣ سال گذشته باید نمایانگر سودآوری آن در طی هر ٣ سال باشد.
بر اساس این آئین نامه بانک متقاضی باید به تشخیص بانک مرکزی از ثبات و سلامت مالی لازم برخوردار باشد.همچنین در مورد سرمایه‌گذاری اشاره شده است، مجموع سرمایه پرداخت شده و اندوخته‌های بانک متقاضی نباید از معادل ٥٠ میلیون یورو کمتر باشد. همچنین سرمایه‌گذاری بانک متقاضی با رعایت و در چارچوب ضوابط ناظر بر سرمایه‌گذاری موسسات اعتباری باید صورت پذیرد. هر چند بر طبق تبصره‌ای در آئین نامه، افزایش میزان سرمایه‌گذاری بانک متقاضی در بانک فرعی نیازمند کسب مجوز از بانک مرکزی است.
همچنین بانک متقاضی موظف است قبل از سرمایه‌گذاری اطمینان حاصل نماید که مطابق با قوانین و مقررات کشور میزبان، میزان مسوولیت‌ها و تعهداتش در بانک فرعی تحت هر شرایطی حداکثر معادل مبلغ سرمایه‌گذاری در همان بانک می‌باشد.
در مورد مدارک مورد نیاز جهت صدور موافقت بانک مرکزی در این آئین نامه آمده است: بانک متقاضی موظف است به همراه درخواست خود، اطلاعات و مدارکی را به بانک مرکزی ارائه نماید. این مدارک شامل گزارش توجیهی مشتمل بر شناسایی و بررسی شرایط سیاسی و اقتصادی کشور میزبان و سطح روابط تجاری بین دو کشور، میزان و درصد سرمایه‌گذاری بانک متقاضی، تصویر اساسنامه بانک متقاضی، صورت‌های مالی سه سال گذشته بانک متقاضی، تعداد و چگونگی توزیع جغرافیایی بانک‌های فرعی، شعب و دفاتر نمایندگی بانک متقاضی در خارج از کشور و سایر اطلاعات و مدارکی که به بانک مرکزی جهت تصمیم گیری در مورد تایید درخواست سرمایه‌گذاری بانک متقاضی کمک کند، می‌باشند.موافقت اصولی بانک مرکزی با سرمایه‌گذاری بانک متقاضی، پس از بررسی اطلاعات و مدارک مندرج در ماده ٧ این آیین نامه و حصول اطمینان از رعایت ضوابط ناظر بر سرمایه‌گذاری موسسات اعتباری توسط بانک متقاضی صادر می‌شود.
اعتبار موافقت اصولی ٦ ماه پس از صدور می‌باشد. بانک متقاضی موظف است ظرف این مدت اطلاعات و مدارک ثانوی را به بانک مرکزی ارائه نماید، در غیر این صورت موافقت اصولی ابطال می‌شود. این مدارک و اطلاعات ثانوی شامل موافقت مرجع نظارتی یا سایر مراجع ذی‌ربط با سرمایه‌گذاری بانک متقاضی؛ اسامی، مشخصات و میزان سهم‌الشرکه سهامدارانی که دارای نفوذ موثر بر بانک فرعی می‌باشند؛ اساسنامه بانک فرعی موجود یا اساسنامه پیشنهادی بانک فرعی در شرف تاسیس اسامی، مشخصات و اطلاعات مرتبط با صلاحیت‌ها و تخصص‌های حرفه‌ای اعضای هیات مدیره، مدیر عامل و قائم مقام مدیر عامل بانک فرعی موجود یا در شرف تاسیس، برنامه عملیاتی بانک فرعی در شرف تاسیس یا صورت‌های مالی سه سال گذشته بانک فرعی موجود؛ ساختار سازمانی بانک فرعی و نهایتا آگهی ثبت بانک فرعی موجود در مرجع ثبت شرکت‌های کشور میزبان است.
آئین نامه در تبصره‌ای بیان کرده است که درصورت درخواست بانک متقاضی و ارائه دلایل موجه، مدت اعتبار موافقت اصولی تمدید خواهد شد.
بانک مرکزی ظرف مدت ٣ ماه از دریافت اطلاعات و مدارک موضوع ماده ٩ آیین‌نامه، عنداللزوم نسبت به صدور موافقت نهایی اقدام خواهد نمود. اعتبار موافقت نهایی صادره توسط بانک مرکزی مدت ٦ ماه از تاریخ صدور می‌باشد و بانک متقاضی موظف است ظرف این مدت نسبت به سرمایه‌گذاری در بانک فرعی اقدام و مدارک و اطلاعات نهایی را به بانک مرکزی ارائه نماید. این مدارک نهایی شامل آگهی ثبت بانک فرعی در شرف تاسیس در مرجع ثبت شرکت‌های کشور میزبان؛ مدارک و مستنداتی دال بر خرید سهام بانک فرعی موجود و نشانی کامل اداره مرکزی بانک فرعی است.
مشابه موافقت اصولی، در صورت در خواست بانک متقاضی و ارائه دلایل موجه، مدت اعتبار موافقت نهایی بانک مرکزی نیز امکان تمدید خواهد داشت.
همچنین این آیین‌نامه تاکید کرده است که اگر سرمایه‌گذاری بانک متقاضی منجر به ایجاد نفوذ موثر نگردد مشمول ضوابط این آئین نامه نمی‌باشد و در نتیجه اینگونه سرمایه‌گذاری‌ها باید در چارچوب ضوابط ناظر بر سرمایه‌گذاری موسسات اعتباری انجام پذیرد.
آئین نامه در مورد انحلال فعالیت‌ها در خارج از کشور نیز اشاراتی داشته است.
بر اساس آئین نامه عملیات بانک فرعی در چارچوب اساسنامه و قوانین و مقررات کشور میزبان انجام می‌پذیرد و بانک متقاضی موظف است یک نسخه از صورت‌های مالی حسابرسی شده بانک فرعی به همراه گزارش‌های منظم به آن را بلافاصله پس از تصویب در مجامع قانونی به بانک مرکزی ارسال کند. بانک مرکزی و مرجع نظارتی می‌توانند نسبت به تبادل یافته‌های نظارتی خود در خصوص بانک فرعی اقدام کنند. همچنین بانک متقاضی موظف است تصمیمات مرتبط با انحلال بانک فرعی را به اطلاع بانک مرکزی برساند.
در نهایت به این مساله اشاره شده است که بانک متقاضی موظف است در صورت انحلال و تصفیه بانک فرعی، چگونگی برگشت منابع حاصل از سرمایه‌گذاری در بانک فرعی را به اطلاع بانک مرکزی برساند.
مقررات ناظر بر مشارکت اشخاص خارجی در سرمایه بانک‌ها
در این آئین‌نامه منظور از اشخاص حقوقی خارجی اشخاص حقوقی هستند که در خارج از ایران به ثبت رسیده‌اند؛ منظور از اشخاص حقوقی خارجی دولتی، اشخاصی حقوقی هستند که بیش از ٥٠ درصد سهام آنها به طور مستقیم در تملک دولت‌های خارجی است؛ و نهایتا منظور از اشخاص حقوقی ایرانی اشخاص حقوقی که در ایران به ثبت رسیده‌اند و همچنین اشخاص حقوقی خارجی که حداقل ٥١ درصد سهام آنها متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی باشد.
در کلیات این آئین‌نامه به موارد مهمی اشاره شده است. بر اساس این مواد اتباع خارجی و اشخاص حقوقی خارجی می‌توانند در تاسیس بانک در ایران مشارکت کنند یا سهام بانک‌های موجود را خریداری کنند. این در حالی است که خرید سهام بانک‌ها توسط دولت‌های خارجی یا اشخاص حقوقی خارجی دولتی و همچنین مشارکت آنها در تاسیس بانک در ایران ممنوع است و خرید سهام بانک‌ها توسط بانک‌های خارجی و همچنین مشارکت آنها در تاسیس بانک در ایران منوط به موافقت مقام نظارت بانکی کشور ذی‌ربط و تایید بانک مرکزی است.
همچنین بانک‌ها نمی‌توانند بدون اخذ موافقت قبلی بانک مرکزی، سهام خود را به اتباع خارجی یا اشخاص حقوقی خارجی واگذار کنند.
اما در یک ماده مهم آئین‌نامه اشاره می‌کند که تاسیس بانک توسعه‌ای با مشارکت دولت جمهوری اسلامی ایران و طرف خارجی، موضوع بند یک «ذیل ماده واحده قانون الحاق یک تبصره به قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی» مشمول ضوابط خاص خود بوده و از شمول این مقررات مستثنی است.
سهم مشارکت اشخاص خارجی در سرمایه بانک‌ها نیز به شکل زیر تعیین شده است؛ تا سقف ٤٠ درصد سهام، منوط به موافقت کمیسیون اعتباری بانک مرکزی و تایید رییس کل بانک مرکزی و بیش از ٤٠ درصد سهام، بنا به موافقت کمیسیون اعتباری بانک مرکزی، تصویب هیات عامل بانک مرکزی و تایید رییس کل بانک مرکزی.
در زیر بخش شرایط عمومی اشخاص خارجی متقاضی مشارکت در سهام بانک‌ها نیز آمده است، اتباع خارجی و اشخاص حقوقی خارجی متقاضی مشارکت در تاسیس بانک در ایران یا خرید سهام بانک‌های موجود، باید مدارک یا تعهداتی دال بر برخورداری از شرایط ذیل ارائه کنند؛ دارای حسن شهرت و توانمندی مالی و حرفه‌ای باشند؛ فاقد سابقه محکومیت کیفری موثر باشند و سهم الشرکه آنها از نظر منشا شفاف باشد. چنانچه طرف خارجی متقاضی مشارکت در تاسیس بانک در ایران یا خرید سهام بانک‌های موجود، شخص حقوقی باشد، مکلف است یک نسخه از اساسنامه و ترازنامه و حساب عملکرد سود و زیان حسابرسی شده خود در سه سال گذشته به ضمیمه اظهارنامه‌ای مشتمل بر اسامی اعضای هیات مدیره و سهامداران عمده و سایر اطلاعات ضروری را برای بررسی به بانک مرکزی ارائه دهد.
در ماده قانونی پایانی این آئین‌نامه اشاره شده است که اتباع خارجی و اشخاص حقوقی خارجی که متقاضی مشارکت در تاسیس بانک در ایران یا خرید سهام بانک‌های موجود هستند، در صورت اخذ مجوز سرمایه‌گذاری از هیات موضوع ماده ٦ قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی، از کلیه تسهیلات و حمایت‌های قانون مذکور از جمله در زمینه انتقال اصل سرمایه و سود حاصل از عملیات بانک ذی‌ربط به خارج از کشور برخوردار می‌شوند.
ارسال نظر