بازار سکه؛ همچنان دو نرخی

صف خرید برای سکه طلا با قیمت دولتی- عکس: دنیای اقتصاد، آکو سالمی.

دنیای اقتصاد- اصرار بانک مرکزی برای ارزان‌سازی سکه با ابزار قیمت‌شکنی باعث دو نرخی شدن سکه در بازار شده و به‌رغم اینکه بانک مرکزی اطمینان داده است که عرضه سکه با قیمت‌های پایین را ادامه خواهد داد صف‌های خرید سکه دولتی نه تنها از بین نرفته، بلکه ظاهرا به دلیل فاصله قیمتی ایجاد شده با قیمت بازار جذابیت‌های دیگری نیز به آن افزوده شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که بازار سکه روز گذشته در پنجمین روز از آغاز حراج سکه و شمش در بانک کارگشایی و دومین روز از زمان دوشیفته شدن فروش سکه در شعب بانک‌های ملی، شاهد افزایش قیمت ربع سکه بود. قیمت ربع سکه روز گذشته با ۲۰۰۰ تومان افزایش با نرخ ۱۲۲ هزار تومان به فروش رفت و اختلاف قیمت ۱۰۸ هزار تومانی ربع سکه در بانک ملی با قیمت ۱۲۲ هزار تومانی بازار آزاد به ۱۴ هزار تومان رسید. این اختلاف روز سه‌شنبه ۹ هزار تومان بود. این در حالی است که قیمت طلا در بازارهای جهانی طی ۲۴ ساعت گذشته تا حد۱۴۹۳ دلار نیز افت کرد. رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه اعتقادی به قیمت فعلی سکه در بازار ندارم و به سرعت به سمت حذف حباب سکه در حرکت هستیم، تصریح کرده است که ممکن است حذف حباب قیمت سکه چند روز به طول بیانجامد، نباید انتظار داشته باشید که قیمتی که ۵۰، ۶۰ هزار تومان افزایش یافته است به یکباره طی یک روز کاهش یابد. بازار سکه هم دو نرخی می‌شود؟

گروه بازار پول- مسعودرضا طاهری: صف‌های خرید در شعب بانک‌های ملی هنوز ادامه دارد. به نظر می‌رسد با توجه به روند نوسانی قیمت‌ها در بازار و نبود قطعیت در شرایط به وجود آمده، قیمت سکه با وجود اختصاص یافتن شعب بیشتر بانک ملی برای تزریق سکه به بازار، هنوز تمایلی برای رسیدن به یک سطح تعادلی نداشته و با ادامه روند فعلی، به تدریج مردم و فعالان بازار شاهد تشکیل یک بازار دو نرخی همچون ارز برای انواع سکه نیز باشند.

بازار سکه روز گذشته در پنجمین روز از آغاز حراج سکه و شمش در بانک کارگشایی و دومین روز از زمان دوشیفته شدن فروش سکه در شعب بانک‌های ملی، شاهد افزایش قیمت ربع سکه بود. قیمت ربع سکه روز گذشته با ۲۰۰۰ تومان افزایش به نرخ ۱۲۲ هزار تومان رسید. اختلاف قیمت ۱۰۸ هزار تومانی ربع سکه در بانک ملی با قیمت ۱۲۲ هزار تومانی بازار آزاد دیروز به ۱۴ هزار تومان رسید. این اختلاف روز سه‌شنبه ۹ هزار تومان بود. این در حالی است که قیمت طلا در بازارهای جهانی طی ۲۴ ساعت گذشته تا حد۱۴۹۳ دلار نیز افت کرد. البته قیمت جهانی طلا دیروز تا ساعت ۳۰/۱۸به وقت تهران مجددا به ۱۵۱۲دلار رسید. بانک مرکزی قیمت ربع سکه را دیروز برای فروش در شعب بانک ملی۳۰۰۰ تومان کاهش داد؛ اما این سکه بر خلاف انتظار تا ۱۲۲ هزار تومان بالا رفت. سکه بهار آزادی دیروز در بازار آزاد ۴۱۶ هزار تومان فروخته شد که نسبت به نرخ روز قبل از آن ۲۰۰۰ تومان کاهش نشان می‌دهد. نیم سکه در این میان بدون تغییر ۲۱۰ هزار تومان در شعب بانک ملی فروخته شد. قیمت سکه طرح قدیم در بازار کماکان ۴۶۰ هزار تومان بدون تغییر باقی مانده است. بانک مرکزی دیروز نرخ فروش سکه بهار آزادی را ۴۰۷ هزار تومان، نیم سکه را ۲۰۳ هزار و ۵۰۰ تومان و ربع بهار آزادی را ۱۰۸ هزار تومان اعلام کرد.

با این وجود مقامات اقتصادی کشور از اهتمام جدی خود برای تحت کنترل درآوردن قیمت‌ها سخن می‌گویند و هرگونه دخالت جهت دار در این زمینه را رد می‌کنند. بهمنی ارتباط بین بسته پولی ۹۰ و شرایط به وجود آمده را به شدت تکذیب می‌کند.

بانک مرکزی مقتدرتر از هر زمان دیگر آماده تنظیم بازار سکه است

وزیراموراقتصادی و دارایی گفت: بانک مرکزی به علت وجود تقاضا و برای جلوگیری از ضرر و زیان مردم و تنظیم بازار وارد شده است و می‌تواند مقتدرانه بازار سکه را به تعادل برساند.

وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه در مقایسه با سال‌های گذشته دارای بیشترین ذخایر طلا در کشور هستیم، گفت: بانک مرکزی مقتدرتر از هر زمان دیگر آماده تنظیم بازار سکه و رساندن آن به سطح قیمت جهانی طلا است.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت به نقل از واحد مرکزی خبر، سیدشمس‌الدین حسینی،با اشاره به اینکه بانک مرکزی براساس قانون پولی و بانکی مسوول تنظیم بازار طلا در کشور است، افزود: بانک مرکزی به علت وجود تقاضا و برای جلوگیری از ضرر و زیان مردم و تنظیم بازار وارد شده است و می‌تواند مقتدرانه بازار سکه را به تعادل برساند. وزیر امور اقتصادی و دارایی هموطنان را از دچار شدن به هیجانات بازار و قرار گرفتن در صف خرید برحذر داشت و خطاب به آنان گفت: توجه داشته باشید قیمت واقعی طلا و ارز مشخص است؛ بنابراین حاشیه سود پایینی را در نظر بگیرید و چنانچه بیشتر از این بود بدانید که اگر خریدید تا با قیمت بالاتر بفروشید، ضرر می‌کنید.

حسینی علت عرضه شمش طلا به بازار را تامین تقاضا و تنظیم بازار دانست و گفت: حتی اگر امروز بانک مرکزی طلا به بازار عرضه نکند دلالان برای سودی که دارد طلا وارد خواهند کرد.

۱۰ میلیون سکه در راه بازار

رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه ۱۰ میلیون قطعه سکه در راه بازار است، قیمت فعلی انواع سکه در بازار را همچنان حبابی دانست و گفت: دلال‌ها در بازار دخالت می‌کنند و نه تنها اجازه کاهش قیمت‌ها را نمی‌دهند بلکه چوب می‌زنند که قیمت‌ها را بالا ببرند.

محمود بهمنی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر، درباره حبابی بودن قیمت‌ها در بازار سکه کشور گفت: بازار سکه باید به قیمت واقعی خود بازگردد، قیمت یک سکه تمام بهار آزادی با احتساب تمام هزینه‌ها اعم از هزینه ضرب، ارزش افزوده و غیره معادل ۴۰۳ تا ۴۰۵ هزار تومان است که سود ۳ تا ۴ هزار تومانی را برای بانک مرکزی به دنبال دارد.

رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه اگر سکه با نرخی بالاتر از این نرخ در بازار معامله شود، حبابی است، افزود: بانک مرکزی حراج سکه‌ها را در بازار افزایش می‌دهد، اما تصور نمی‌کردیم که زمانی بخواهیم به مثلا ۱۰ هزار واحد بانکی اعلام کنیم که سکه را در واحدهای خود به فروش بگذارند.

وی ادامه داد: اگر کسی در خارج از کشور این وضعیت را مشاهده کند، عنوان خواهد کرد که در ایران چه خبر شده که تمام واحدهای بانکی به طلافروشی تبدیل شده‌اند، اما اگر لازم باشد تعداد شعب بانکی عرضه‌کننده سکه را به ۳۰۰ شعبه افزایش خواهیم داد تا افرادی که نیاز به خرید سکه دارند به راحتی بتوانند آن را خریداری کنند.

وی با تاکید بر اینکه اعتقادی به قیمت فعلی سکه در بازار ندارم و به سرعت به سمت حذف حباب سکه در حرکت هستیم، تصریح کرد: ممکن است که حذف حباب قیمت سکه چند روز به طول بیانجامد، نباید انتظار داشته باشید که قیمتی که ۵۰، ۶۰ هزار تومان افزایش یافته است به یکباره طی یک روز کاهش یابد.

عرضه سکه‌ها در کیسه‌های ۵۰۰۰ تایی

رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: اما می‌خواهیم که افرادی که قصد خرید سکه را دارند از طریق بانک‌ها اقدام کنند، در ابتدا قصد ما حراج سکه‌ها در کیسه‌های ۱۰۰ تایی بود، اما از این پس سکه‌ها را در کیسه‌های ۵۰۰ تایی، ۱۰۰۰ تایی و حتی ۵۰۰۰ تایی عرضه خواهیم کرد.

وی با تاکید بر اینکه محدودیت در عرضه سکه‌ها از بین می‌رود، افزود: اما به هیچ‌وجه نمی‌توانیم سکه‌ها را پایین‌تر از نرخ جهانی به فروش برسانیم.

فروش روزانه ۱۰۰ هزار سکه در بازار

وی گفت: برخی از افراد شمش‌های طلای ۵/۱۲ کیلویی که در بانک کارگشایی به حراج گذاشته می‌شود را با قیمت بیش از ۶۰۰ میلیون تومان خریداری می‌کنند، برخی از افراد مثلا دو قطعه از این شمش‌های ۵/۱۲ کیلویی را خریداری می‌کنند که قیمت آن بیش از یک میلیارد تومان است که به صورت نقدی می‌پردازند، اما ما به هیچ‌وجه برای آنها تخفیفی اعمال نخواهیم کرد.

رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه محدودیتی هم برای عرضه شمش طلا و حراج آن نداریم، در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار مهر در مورد تعداد سکه‌های عرضه شده توسط بانک مرکزی به صورت روزانه به بازار گفت: روز دوشنبه هفته جاری حدود ۱۰۰ هزار قطعه سکه از سوی بانک مرکزی به بازار تزریق شد، البته تصور می‌شود که این میزان نیاز روزانه کوتاه مدت باشد.

سود ۱۰ هزار تومانی بانک مرکزی از فروش هر سکه

وی با اشاره به اینکه در گذشته ۵ میلیون قطعه سکه در بانک مرکزی ضرب شده بود که حدود ۱ تا ۵/۱ میلیون قطعه از آن مصرف شده است، افزود: دستور ضرب ۵ میلیون قطعه سکه دیگر را صادر کرده‌ایم تا تعداد سکه‌های ضرب و آماده شده به حدود ۱۰ میلیون قطعه افزایش یابد.

بهمنی اظهارکرد: هر میزان که طلا در بازار فروخته شود، به همان میزان خریداری کرده و جایگزین آن می‌کنیم، پس دلیلی برای نفروختن آنها نداریم، فروش این سکه‌ها و طلا هم به نفع بانک مرکزی است، زیرا با در نظر گرفتن نرخ جهانی طلا، هزینه خرید یک سکه برای بانک مرکزی ۳۹۷ هزار تومان تا ۳۹۹ هزار تومان می‌شود که با احتساب هزینه‌های جایگزینی و غیره به ۴۰۷ هزار تومان افزایش می‌یابد و سودی از این حیث نصیب بانک مرکزی می‌شود.

چرایی حرکت سرمایه‌ها به سمت بازار سکه

وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار مهر در مورد تاثیر کاهش نرخ سود و حرکت سرمایه‌ها و سپرده‌های بانکی به سمت بازار سکه اظهار کرد: کاهش نرخ سود بانکی یک تصمیم جمعی بود، برخی از من سوال می‌کنند که چرا نرخ سود را کاهش دادید، حتی در بسیاری از موارد از من سوال می‌شد که چرا بانک‌های خصوصی تسهیلات خود را با نرخ ۲۸ درصد و با جریمه ۳۲ درصد می‌پردازند؟ بنابراین اعلام کردیم که دیگر چنین نخواهد بود.

رییس کل بانک مرکزی افزود: بر این اساس به بانک‌ها اعلام کردیم که دیگر اجازه ندارند نرخ بیش از ۱۷ درصد پیش‌بینی کنند و باید به کمک بخش صنعت، کشاورزی، تولید با کاهش نرخ سود تسهیلات بروند.

پاسخ به برخی از اقتصاددانان

وی در پاسخ به اظهارنظر برخی از اقتصاددانان که معتقدند بانک مرکزی قبل از واریز هر مرحله از یارانه‌های نقدی برای جمع‌آوری نقدینگی وارد بازارهایی مانند ارز یا سکه می‌شود که منجر به بر هم زدن تعادل در این بازارها می‌شود، گفت: بانک مرکزی تنظیم‌کننده بازار است، وقتی قیمت در بازار افزایش یافته است چرا نباید سکه وارد بازار کنیم.

بهمنی تصریح کرد: وقتی نرخ ارز در بازار در حالت عادی به سر می‌برد، چرا باید در بازار مداخله کند؟ اگر نرخ‌ها در بازار افزایش یابد بانک مرکزی نمی‌تواند بنشیند و تماشا کند، زیرا آن زمان به ما انتقاد خواهد شد که چرا دیر وارد بازار شدید.

وی ادامه داد: حتی هم اکنون نیز برخی عنوان می‌کنند که چرا بانک مرکزی دیر وارد صحنه بازار سکه شد، اما بانک مرکزی قصد داشت که مکانیزم بازار خود نرخ‌ها را متعادل کند، اما وقتی مشاهده کردیم که بازار نتوانست خود نرخ‌ها را متعادل کند، وارد عمل شدیم.

رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه وضعیت بازار سکه نیز هیچ ارتباطی با واریز یارانه‌های نقدی ندارد، تصریح کرد: البته عرضه سکه و طلا مکانیزمی‌ برای جمع‌آوری نقدینگی نیز است و هر میزان که طلای بانک مرکزی در بازار خریداری شود، نقدینگی در جامعه جمع آوری خواهد شد و این کار یکی از ابزارها است منتهی ما به این نیت سکه و شمش طلا را وارد بازار نکردیم.

تشکیل حباب در بازار سکه دولتی نیست

یک اقتصاددان گفت: تشکیل حباب در قیمت سکه و ارز اتفاق تازه‌ای نبوده و ۲ بار حباب سکه در دوره‌ هاشمی و ۳ بار حباب ارز در دوره خاتمی تشکیل شده بود.

ابوالقاسم حکیمی‌پور در گفت و گو با فارس اظهار کرد: افزایش ناگهانی قیمت سکه دو باردر دولت آقای‌ هاشمی رفسنجانی و دوره ریاست کلی مرحوم نوربخش در بانک مرکزی اتفاق افتاد. در آن زمان، این اتهام را متوجه بانک مرکزی کردند که عمدی در کار بوده و دولت خواسته قیمت طلا را بالا ببرد و طلا را با قیمت بالا وارد بازار کند و به این ترتیب، کسری ریالی خود را پوشش دهد.

وی افزود: این اتفاق سه بار نیز در دوره آقای خاتمی رخ داد که البته این تشکیل حباب به ارز مربوط می‌شد. در آن زمان نیز جریان افزایش ناگهانی قیمت ارز، اتهامش متوجه دولت بود که عمدی در کار بوده و دولت قصد دارد تا کسری ریالی خزانه را به این ترتیب جبران کند.

این اقتصاددان با بیان اینکه در خصوص اتهامات یادشده مستنداتی در دست نبود، افزود: در حال حاضر نیز از یک تبانی در خصوص تشکیل حباب در بازار سکه یاد می‌شود، در حالی که در این خصوص نیز هیچ سندی در دست نیست و با توجه به زمینه‌های قبلی از دولت‌های پیشین این ذهنیت شکل گرفته است.

وی با تصریح اینکه افرادی اینگونه مسائل را مطرح می‌کنند که از نوعی عدم اطمینان به سیاست‌های اقتصادی دولت برخوردارند، افزود: از سویی از دولت آقای احمدی‌ن‍ژاد به دور است که بخواهد با تشکیل حباب سکه و طلا به اینگونه صحنه‌سازی‌های اقتصادی اقدام کند. به اعتقاد من ریشه این گونه اتفاقات،‌ عدم تعادل اقتصادی است.

حکیمی‌پور با اشاره به افزایش قیمت جهانی طلا گفت: یک هفته قبل از افزایش قیمت طلا در ایران، قیمت طلا در بورس جهانی افزایش یافت، ولی این میزان افزایش با افزایش در ایران همخوانی نداشت که عمده این عدم همخوانی‌ها نیز به عدم ثبات اقتصادی لازم مربوط است.

وی افزود: افزایش قیمت طلا و ارز در کشورهای در حال توسعه از حالت متعادل‌تری برخوردار است و در کشورهای در حال توسعه به سبب عدم ثبات اقتصادی لازم این افزایش‌ها بیشتر است.

این اقتصاددان با اشاره به دخالت دولت در بازار سکه گفت: ورود دولت به بازار حدود ۸ تا ۱۰ درصد قیمت سکه را در بازار کاهش داد که لازم بود حداقل ۱۰ روز پیش به این کار اقدام می‌کرد.

وی با بیان اینکه وقتی عامل افزایش قیمت کمبود کالا است، دولت به سرعت به این مساله ورود کرده و با عرضه دولتی، جو افزایش قیمت را می‌شکند، افزود: حرکت اخیر بانک مرکزی نیز پیرو همین سیاست شکل گرفت و طی آن از افزایش لجام گسیخته سکه و طلا و سودآوری سرشار سوداگران جلوگیری کرد.

فروش سکه‌های ۴۰۷ هزار تومانی با استمرار صف‌های طولانی خرید

خبرگزاری فارس نیز نوشت: پنجمین روز عرضه سکه در شعب منتخب بانک ملی همچنان با استقبال مردم و تشکیل صف‌های طولانی مقابل شعب تشکیل شد، البته صف خرید سکه نسبت به روزهای قبل کمتر شده است.

با ادامه تقاضا برای خرید سکه محمود بهمنی از احتمال افزایش شعب عرضه‌کننده سکه در روزهای آتی و البته در صورت نیاز به ۳۰۰ شعبه خبر داده و گفته است که اگر نیاز باشد بانک مرکزی سوپرمارکت‌ها را هم مسوول توزیع سکه خواهد کرد.

بر اساس این گزارش بانک مرکزی بر اساس اطلاعیه‌ای که منتشر کرد، از روز سه شنبه عرضه عمده سکه و شمش در دو شیفت صبح و عصر بانک کارگشایی را آغاز کرد و بدین ترتیب موفق شد به مدد سقوط ۲۰ دلاری قیمت اونس جهانی طلا، اختلاف قیمت سکه بهار آزادی در بازار و شعب بانک ملی را به حداقل کاهش دهد.

این گزارش حاکی‌است، سکه تمام بهار آزادی دیروز در شعب منتخب بانک ملی با قیمت ۴۰۹ هزار تومان، نیم بهار آزادی با قیمت ۲۰۴ و ربع سکه بهار آزادی با قیمت ۱۱۱ هزار تومان عرضه ‌شد.

مهم‌ترین دستاورد کاهش اختلاف قیمت‌های رسمی و غیررسمی سکه حذف انگیزه‌های دلالی در بازار دو نرخی آن است. عرضه خرد سکه توسط بانک‌ها اگرچه مورد استقبال متقاضیان و سرمایه‌گذاران خرد این بخش قرار گرفت، در عین حال حاشیه سودی معادل حدود ۲۰ هزار تومان را به دلیل اختلاف قیمت‌های عرضه در بانک با بازار برای هر قطعه سکه ایجاد ‌کرده بود که می‌توانست برای عده‌ای انگیزه‌های دلالی در این فضا را به وجود آورد، کما اینکه گزارش‌های خبرنگاران حاکی از حضور چهره‌های تکراری در صف‌های هر روزه خرید سکه از بانک‌ها بود.

امید می‌رود با ادامه عرضه سکه در شعب منتخب، بانک مرکزی مانع از افزایش سفته‌بازی در این بازار شود.

عکس:‌آکو سالمی