پنج تغییر عمده در جهان بعد از کرونا
جنگ‌های جهانی مثل این ویروس فوق‌العاده کوچک و ناچیز نتوانستند این‌طور «جهان‌تکانی» در کمترین زمان ممکن داشته باشند. جنگ‌های جهانی به این میزان کشورهای جهان را باخود درگیر نکردند. برعکس جنگ‌ها که کشور برنده احساس پیروزی می‌کند، در موضوع ویروس کرونا کشوری احساس غرور و برتری نکرده است. حتی کشورهای صاحب‌نام و پرادعا بیشتر احساس ضعف و زبونی می‌کنند درحالی‌که خود رادر جنگ‌های نظامی رجز‌خوان می‌دانستند. در جنگ‌ها تنفر مردم از فجایع حاصل از جنگ بروز می‌کرد در حالی‌که در این موضوع، مردم به فکر حفظ سلامتی خود و دیگران هستند. در شیوع ویروس کرونا مردم کسی را جنگ‌طلب و دیگری را زورپذیر نمی‌دانند. در مقابل، این دو حادثه شباهت‌هایی نیز با هم دارند. همان‌طور که در جنگ‌ها مردم دنبال پناه بردن به مکان‌های بی‌خطر یا کم‌خطر بودند. در این مورد نیز در پی مکان‌های امن و ایمن هستند. نرخ فهم مردم در همه طبقات اجتماعی، طبقات سنی وگروه‌های جنسیتی به مراتب بالاتر از نرخ فهم مردم از جنگ‌های جهانی است و در این جنگ بهداشتی ودرمانی نرخ مشارکت عمومی بسیار خوب و بالاست. در این جنگ (بهداشتی ودرمانی)، آگاهی‌های حیاتی بشر و اطلاعات عمومی آنها افزایش یافته ولی در جنگ نظامی تنها اطلاعات نظامی‌گری رشد می‌کرد. این ویروس به بشر فهماند که تمامی تلاشش در کسب و افزایش قدرت نظامی مسیر صحیح و کاملی نیست. فرض کنید زلزله‌ای با بزرگای هشت ریشتر در گسلی به اندازه قطر کره زمین اتفاق افتد، همه افراد واقع در این محدوده این لرزش را احساس می‌کنند اما آنهایی که منازل مقاوم‌تری دارند، تنها حرکت زمین را احساس می‌کنند. متاسفانه منازل عده کمی هم اصلا توان مقاومت ندارد و خسارت می‌بینند. درمان مساله ویروس کرونا مثل منازل مقاوم و غیرمقاوم در مقابل زلزله است. اگر توان ایمنی افراد قوی باشد مانند رعایت اصول ساختمان‌سازی است که در مقابل حادثه کمتر آسیب می‌بینند. در مورد کرونا، مسائلی که باید رعایت شود بهداشت فردی و رعایت اصول ارتباطی است ودر ساختمان‌سازی هم رعایت ارتباط اجزای ساختمان با هم و رعایت استفاده از مصالح مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. البته همه افراد آسیب‌دیده از زلزله می‌دانند که تعداد کشته‌های زلزله بیشتر است ولی خسارات روحی، روانی، فرهنگی، امنیتی و از همه مهم‌تر اقتصادی ویروس کرونا و تداوم این خسارات بسیار بیشتر است.
چگونگی تغییر رفتار مردم با دولت
درخصوص تغییر رفتار مردم با دولت، ابتدا باید بدانیم که چه اتفاقاتی رخ داده است.
الف: به‌دلیل مقابله با ویروس، دولت با توجه به مسائل بهداشتی ودرمانی، اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی وظیفه داشت اطلاعات عمومی و درمانی برای جلوگیری از گسترش بیماری و نیز میزان امکانات در ارائه خدمات کلینیکی را از طریق رسانه‌های رسمی در اختیار مردم قرار دهد.
ب: مردم به دلیل حفظ جان خود و خانواده‌شان سعی می‌کنند از مراکز حفظ جان و سلامت متعدد اطلاعات کسب کنند.
ج: مردم به‌خصوص اقشاری که حداکثر توان اداره مالی، یک روز از زندگی را دارند، در شرایط تعطیلی مشاغل دچار مشکلات اقتصادی فراوان شدند.
د: اطلاع یافتن از خدماتی که دولت‌های مختلف به مردم خود ارائه می‌دهند و مقایسه خدمات ارائه شده با دولت متبوع خود.
ه: عدم تبعیض در رفتار ویروس ولی مشاهده تبعیض در مقابله با ویروس. کسب اطلاعات بیشتر توسط مردم ومشاهده تصمیمات، گفتارها و رفتارهای نامتناسب از سوی دولت‌ها از یک سو و فقیرتر شدن مردم و بیکاری عده قابل توجهی از مردم از سوی دیگر، نگاه مردم به دولت‌ها را تغییر می‌دهد. به‌خصوص عدم تشخیص نیازهای اصلی، مهم، حیاتی و عمومی مردم توسط دولت‌ها و برعکس آن توجه بیشتر به مسائلی که کاربرد عمده آن حفظ جایگاه دولتمردان است. همه این مسائل مردم را به مطالبه‌گری بیشتر از دولت‌ها سوق می‌دهد. بنابراین مردم تقاضاکننده از دولت‌ها به مردم پرسشگر و مطالبه‌کننده تبدیل می‌شوند.
شاید گفته شود مردم نیازمند، بیشتر اطاعت‌پذیرند تا مردم بی‌نیاز که البته با توجه به تجربه بشری و سخنان تنی چندازبزرگان سخنی صحیح است، اما تجربیات دیگر نشان می‌دهد هر مساله‌ای آستانه تحمل خاصی دارد بنابراین چون این مشکل از آستانه تحمل مردم عبور کرده اینجاست که به مطالبه‌گری مردم می‌انجامد.
و: بالا رفتن آگاهی‌های عمومی وتخصصی افراد و آگاهی از توانایی دستگاه‌های اجرایی به‌گونه‌ای که بعضی مقامات رسمی کشور با صراحت بیان کردند از امکانات وتوانایی‌های بعضی دستگاه‌های عمل‌کننده اطلاعاتشان بیشتر شده وقبل از این موضوع به این امکانات وتوانایی‌ها واقف نبودند. (۲۱ فروردین نیمه شعبان)
ز: با افزایش آگاهی‌های مردم از سیستم‌های فضای مجازی وتکنولوژی‌های جدید، انتظار مردم از دولت‌ها برای تغییر روش‌ها برای کاهش هزینه‌ها و افزایش رفاه عمومی به شدت افزایش می‌یابد.
ح: انتظار ایجاد امکانات و وسایل جدید گسترش می‌یابد و تکنولوژی مجددا باید توسط دولت‌ها جهش و حیاتی دیگر پیدا کند.
در نتیجه اولویت اول مردم ،حوزه سلامت و بهداشت می‌شود هرچند دولت‌ها مخصوصا دولت‌های اقتدارگرا همچنان در پی اولویت نظامی‌گری هستند ولی آگاهی مردم جلوی این رفتارها را می‌گیرد و دولت‌ها باید اندیشه‌ای داشته باشند. «نعمتان مجهولتان الصحه والامان» قدر دو نعمت نامعلوم است؛ نعمت سلامت و نعمت امنیت. حاکمان موضوع امنیت را دنبال می‌کنند اما امروزه مردم به‌خوبی متوجه شده‌اند که نعمت سلامت بر نعمت امنیت مقدم است؛ چون بدون سلامت جامعه، امنیت هم مفید نخواهد بود.
چگونگی تغییر رفتار مردم با طبیعت و حیوانات
شیوع ویروس روی رفتار مردم با طبیعت نیز اثرگذار است:
الف: مردم با کسب آگاهی از تغییرات جوی که حاصل تصرفات غیر‌علمی و زیاده‌خواهی‌های دولت‌ها است، خواستار تغییر رفتار دولت‌ها برای جلوگیری ازخسارات بیش از حد به سلامت بشری می‌شوند. در نتیجه علاوه بر تغییر رفتار مردم با یکدیگر، تغییر رفتار مردم با دولت را نیز موجب می‌شود.
ب: مردم متوجه اهمیت سلامت خوراکی‌ها شده‌اند. منابع غذایی از جمله مواد گوشتی که پیش از این مورد استفاده مردم قرار می‌گرفت، بعد از این با دقت بیشتری مورد استفاده قرار می‌گیرد. از همین منظر یقینا کشتن هر حیوان یا هر جنبنده ممنوع خواهد شد و حتی نگهداری آنها تغییر روش می‌یابد.
ج: تغییراتی در کره زمین و آسمان‌ها اتفاق می‌افتد و این تغییرات به‌نظر می‌رسد در حیات بیولوژیک و حتی شکل آنها باشد و احتمال تغییراتی در منظومه شمسی است.
د: استفاده مردم از حیواناتی مثل جغد، مار، موش، سوسک و... که دلایل علمی فراوانی هم از جهت بهداشت و سلامت مبنی بر عدم استفاده غذایی است، مورد بازبینی قرار می‌گیرد. حتما دنیا در این مورد باید تصمیم‌گیری جدی برای عدم به وجود آمدن بیماری جدیدی به عمل آورد.به دلیل تعطیلی کارخانه‌ها، کاهش گازهای گلخانه‌ای و کاهش کربن وپایین آمدن دمای کره زمین، حفظ گونه‌های گیاهی از جمله جنگل‌های بارانی گرمسیری ممکن شده و دقت در حفظ محیط زیست مشاهده می‌شود. علاوه براین، کاهش زباله‌های پلاستیکی را نیز شاهد خواهیم بود و محیط زیست سالم‌تری را ایجاد خواهد کرد.در نتیجه، این تغییرات برای بعضی دولت‌ها مشکلات عدیده ایجاد می‌کند و این سبب بروز مشکل بین دولت‌ها می‌شود. چراکه دولت‌ها در مقابل مردم خود مسوول هستند و بحث محیط زیست، بحثی جهانی است برای دولت‌های غیر مسوول، مشکل هم با بقیه دولت‌ها و هم با مردم خودش ایجاد می‌کند. یعنی بشر باید در مورد غذایی که می‌خورد و جوی که از آن تنفس می‌کند دقت لازم را مبذول کند. فل ینظر الانسان الی طعامه.
چگونگی تغییر رفتار دولتمردان با مردم: شرایط جدید حاکم در دنیا به دلیل شیوع ویروس کرونا، تغییر رفتار دولتمردان با مردم را نیز ایجاد می‌کند.
الف: دولت برای رسیدگی به وضعیت مردم نیاز به اطلاعات فردی دارد. در نتیجه این اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند. اما در مواقع نیازش باتوجه به اینکه قدرت دارد هرنوع استفاده‌ای از اطلاعاتی که دارد به‌نفع خود می‌کند.
ب: عموما دولت‌ها تمایل به اطاعت محض از سوی مردم دارند. در این شرایط که دولت‌ها اقشار ضعیف را (که به‌نظر من از سه دهک جامعه تا پنج دهک در کشورها متغیر است) نیازمند شدید اقتصادی می‌دانند، با استفاده از این نیاز آنها به سمت اعمال نظراتشان به مردم می‌روند. استدلال آنها این است که مردم نیازمند، اطاعت پذیرترند.
ج: دولت‌ها موظف‌اند هماهنگ با سیستم بین‌الملل حرکت‌ها و سیاست‌هایی را اجرا کنند که بعضی از این سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها با فرهنگ عمومی جامعه و گروه‌های فشار در کشورهای کمتر توسعه یافته در تضاد است و مشکل ایجاد می‌شود. دولت‌ها در این حالت بیشتر سیاستی را دنبال می‌کنند که منجر به حفظ دولت شود و مردم را کمتر مورد توجه قرار دهد.
در نتیجه دولت‌ها به‌دلیل آرام کردن مردم در زمان بحران وعده‌های مختلفی داده‌اند. اما پس از تمام شدن زمان بحران که وقت عمل به وعده‌هاست توان انجام آنها را ندارند. بنابراین مردم که تناقض گفتار و عمل را مشاهده می‌کنند معترض می‌شوند و در انجام مطالبات مردم مشکل جدی وجود خواهد داشت و دولت‌ها با توجه به قدرت خود به مردم زور خواهند گفت. در این وضعیت نیاز جدی به نظارت ملی برای رعایت قانون اساسی و قوانین انسان دوستانه که سبب حفظ کرامت انسان‌ها باشد وجود دارد. این نظارت تعدیل‌کننده قدرت دولت‌ها و قدرت مردم بوده و می‌تواند راه توسعه کشورها را باز کند.
چگونگی تغییر رفتار مردم با مردم: شرایط جدید، سبب تغییر رفتار مردم با یکدیگر می‌شود:
الف: مردم از حیث درآمد و توان مالی به پنج گروه تقسیم می‌شوند:
اول: عده‌ای کمترین توان اقتصادی را دارند به گونه‌ای که حتی توان اداره اقتصادی یک شبانه‌روز خانواده خود را ندارند (حدود ۳۰درصد) که شامل دست‌فروشان، کارگران روزمزد، بیکاران فصلی، برخی از بازنشستگان، زنان خود سرپرست یا معلولین جسمی است.
دوم: عده‌ای دیگر که در شرایط عادی و با انجام کار دیگری می‌توانند زندگی خود را اداره کنند ولی در شرایط بحران این گروه نیز به گروه اول اضافه می‌شوند. آنها شامل حقوق بگیران دستگاه‌ها و کسبه خرد و جزء،کشاورزان، روستاییان و عشایر هستند (حدود ۳۰درصد)
سوم: تعدادی از مردم هستند که توان تحمل دوره کوتاه دو تا سه ماه بحران را دارند (حدود ۱۵درصد افراد جامعه)
چهارم: گروهی هستند که آستانه تحمل در مواقع بحران تا شش ماه را دارند (حدود ۱۰درصد)
پنجم: گروه توانای اقتصادی که مشکل اداره زندگی ندارند ولی مشکل عدم افزایش ثروت دارند (۵درصد)
می‌دانیم این تفاوت‌ها در فرهنگ، رفتار و بینش افراد نیز وجود دارد. تفاوت فرهنگ‌ها، رفتارها و درآمدها ایجاد مشکلاتی می‌کند. مثلا در جامعه ایران عده‌ای مخالف تعطیلی مراکز مقدس مثل حرم مطهر امام رضا(ع) و حرم حضرت معصومه (س) و نمازهای جماعت جمعه‌ها بودند، عده دیگری به‌شدت پیگیر تعطیلی این مراکز. عده دیگری با حفظ فاصله‌ها موافق بودند عده‌ای با نظافت‌های سفارش شده مخالفت داشتند. عده دیگری به شدت دنبال انضباط و نظافت جدی بودند و عده‌ای با هر محدودیت مخالف. عده‌ای با تعطیلی کل کشور برای چند ماه موافق بودند اما برخی به شدت مخالفت کردند، نمونه آن طرح سه فوریتی تعدادی از نمایندگان مجلس است. اما با همه این اوصاف، در نهایت همه مقامات کشور از رهبری تا مراجع دینی از رئیس‌جمهور تا مقامات شهرستانی و بخش‌ها بر ضرورت رعایت دستورات بهداشتی تاکید کردند. با این اتفاقات رفتار مردم با یکدیگر رو به اصلاح می‌رود و درگیری‌های مردمی کاهش می‌یابد.
ب: مردم یاد می‌گیرند که چگونه باهم زیست و رفتار داشته باشند و دولت‌ها نیز به سوی همراهی با مردم و با مردم بودن حرکت می‌کنند و از این مرحله به بعد دولت‌ها امکان تامین خدمات برای مردم و توانمند شدن مردمشان را فراهم می‌کنند. توصیه مردم به همدیگر زیاد می‌شود. این توصیه‌ها ایجاد ظرفیت بیشتر در مردم خواهد بود. این افزایش ظرفیت سبب رشد بیشتر هرجامعه می‌شود و جوامع دارای ظرفیت با هم سازگاری بیشتری خواهند داشت و از این رهگذر دوستی مردم با مردم و ملت‌ها افزایش می‌یابد.
انسان موجودی است که ذاتا میل به دیده شدن دارد ولی با وقوع این ویروس کرونا سعی می‌کند به دنبال دوری فیزیکی از همدیگر باشد ولی حتما جایگزینی را برای این دیده شدن پیدا می‌کند. به‌نظر می‌رسد رشد تکنولوژی استفاده از فضای مجازی را رشد خواهد داد و صندلی‌های مجازی جای فضاهای مکانی را می‌گیرد.
ج: بشر به‌دنبال تغییر روش‌های اداره کشور، آموزش و نوع ارتباطات خواهد بود.
د: برای ادامه حیات افراد به‌دنبال: یادگیری، بهداشت، ایمنی و سلامتی بیشتر خواهند رفت.
ح: خلاقیت‌های فردی رشد چشمگیری از جمله در صنایع‌دستی و بازی‌های فکری و.... خواهد داشت.
چگونگی تغییر رفتار دولت‌ها با یکدیگر : ویروس کرونا رفتارهای دولت‌ها را با هم تغییر می‌دهد:الف: باتوجه به افزایش آگاهی مردم بر تشخیص اولویت کار در کشورشان دولت همه تلاشش را برای جلب رضایت مردم در داخل می‌کند و حتما این تلاش با تلاش بسیاری از دولت‌ها همسو نیست.ب: هر دولتی وظیفه دارد برای مردم کشورش خدمت‌رسانی کند و از امکانات دیگر کشورها هم بهره ببرد، در اینجا منافع دولت‌ها یکی نیست و با هم تلاقی می‌کند.
۱- درون‌گرایی دولت‌ها
۲- ضعیف شدن تدریجی جهانی شدن و حتی متلاشی شدن آن.
۳ - به‌نظر می‌رسد اتحادیه‌ها از جمله اتحادیه اروپا اتحادشان به سمت ضعف سوق یابد یا به‌تدریج از بین برود.
۴-کشورهای کوچک تک‌محصولی که درآمد منحصر به یک صنعت مثل درآمد از محل گردشگری و خدمات دارند خسارت‌های فراوان و پایدار متحمل می‌شوند و بازیافتشان مشکل خواهد بود و زمان زیادی لازم است تا به شرایط قبل از کرونا دست یابند، مگر تغییر سیاست در امور اقتصادی و فرهنگی را انتخاب کنند.
۵- محیط زیست موضوع مشترک بین دولت‌ها و موضوع اختلاف بین دولت‌ها خواهد بود.
۶-موضوع اولویت سلامت موضوع حمایت مردم از دولت‌ها و در غیر این صورت موضوع اختلاف مردم هرکشور با دولت خودش است.
